معرفت دینی
معرفت دینی یعنی چه؟ ابزار تحصیل معرفت کدامند؟ و معرفت دینی از چه راه‌هائی به دست می‌آید؟
دین مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی که برای اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسان‌ها باشد. گاهی همه این مجموعه حق، گاه همه آن باطل و زمانی مجموعه‌ای از حق و باطل است. اگر مجموعه‌ای حق باشد، آن را دین حق و در غیر این صورت باطل یا التقاطی از حق و باطل می‌نامند.[۱]
معرفت دینی مجموعه شناخت‌هایی است دربارهٔ ادیان الهی که در بخش‌های عقاید، اخلاق و احکام و همچنین در بایدها یا نبایدها وجود دارد.[۲]
ابزار تحصیل معرفت
معرفت دینی خود نوعی معرفت بشری است و راه‌های تحصیل آن مانند معرفت‌های دیگر است:
حس و تجربه: بسیاری از شناخت‌های ما از راه حواس پنجگانه ظاهری به‌دست می‌آید. برخی از آنها بسیار ساده و روزمره و برخی نیاز به دقت و تأمل دارند.
عقل: اساسی‌ترین کار عقل درک مفاهیم کلی است که با تجربه، تحلیل و بررسی دانسته‌های دیگر به دست می‌آید.
شهود: واقعیات را بدون واسطه، دریافت می‌کند. انسان به وسیله کشف و شهود می‌تواند به معرفت‌های بسیاری دست یابد.
نقل: آگاهی از وقایع، شخصیت‌های تاریخی، و … به روش نقلی مبتنی است.
وحی: وحی در اصطلاح کلامی، تفهیم اختصاصی از جانب خدا به بنده برگزیده‌ای است که مأمور هدایت مردم باشد.[۳] قرآن کریم نزول وحی را به پیامبر سه‌گونه بیان کرده است: ﴿برای هیچ انسانی ممکن نیست که با خدا سخن گوید، مگر بوسیله وحی و الهام یا از پس پرده و حائل یا اینکه فرستاده‌ای از فرشتگان مأمور شود تا به امر خدا هر چه او بخواهد، وحی کند در حقیقت خدا بسیار برتر و با حکمت است.﴾(شوری:۵۱)
برای مطالعه بیشتر
- لاریجانی، صادق، معرفت دینی، مرکز ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول.
- ابراهیمان، سید حسین، معرفت‌شناسی، ناشر دفتر تبلیغات اسلامی.
- گلپایگانی، علی ربانی، معرفت دینی از منظر معرفت‌شناسی، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول.
- معلمی، حسن، معرفت‌شناسی، کانون اندیشه جوان، چاپ اول، ۱۳۷۸.