حروف مقطعه در قرآن
سؤال
تفسیر حروف مقطعه چیست و به چه معنایی است؟
با مراجعه به كتاب هاي تفسير و علوم قرآن به اختلاف ها و تفاوت نظرهاي بسياري برخورد مينماييم تا جائي كه اين احتمالات به ۲۰ قول ميرسد. نظریه های مطرح در مورد حروف مقطعه در ذیل اشاره می شود.
- اين حروف سرّ و رمزي است بين خداوند و پيامبر(ص)[۱] و چون ما از معناي آنها مطلع نيستيم لذا جايگاه و موقعيت آنها را هم عالم السرّ ميداند.
- حروف مقطعه براي تنبيه و تنبّه دادن و اسكات كافران بوده؛ چون آنها موقع قرائت قرآن توسط پيامبر اكرم(ص) با ايجاد جنجال و سر و صدا مانع ميشدند كه ديگران به آن گوش فرا دهند، لذا در آغاز برخي سورهها اين حروف نازل شده تا مشركان با شنيدن اين حروف كه نه نظم بود و نه نثر، اعجاب شان برانگيخته شده و ساكت شده و گوش دهند، لذا اين حروف، حروفي نظير حروف تنبيه است كه در اوّل كلام ميآيند.[۲]
- حروف مقطعه هر سوره نام همان سوره است مانند سورههاي طه و يس و... و سورههاي ديگر هم نامهاي متعددي دارند كه يكي از آنها همان حروف مقطعه است اگر چه بسياري از اين نام های (حروف مقطعه) نامِ غير مشهور سورههاست.[۳] و چون اين حروف اسم سوره هستند لذا در اول سوره آمده اند.
- حروف مقطعه براي مرزبندي بين سورههاست و نشانه انقضاي سوره قبلي و شروع سوره بعدي است،[۴] پس حروف مقطعه بايد در ابتداي سوره باشند تا معلوم شود ابتداي سوره و كلام جديد كجاست. اشکال اساسي اين نظريه اين است که ابتدا و انتهاي هر سوره اي با﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴾ شروع مي شود نه با حروف مقطعه، که اگر اينگونه بود مي بايست در اول همه سوره هاي قرآن حروف مقطعه بيايد.
مطالعه بيشتر
- تفسير نمونه، ج۱، ذيل آيه اوّل، سوره بقره.
- تفسير احسن الحديث،علي اکبر قرشي، ج۱، ذيل آيه اوّل، سوره بقره.
- الميزان في تفسيرالقرآن ،محمدحسين طباطبائي (ره)، ج۱۸، ص۸.
- البرهان، محمد بن عبد الله زركشي(ازعلماي اهل سنت)، ج۱، ص۱۷۳.
منابع
- ↑ جوادي آملي، عبدالله، تسنيم، ج۲، ص۹۸.
- ↑ جوادی آملی، تسنيم، ج۲، صفحه ۸۷؛ طبرسي، مجمع البيان، تهران، انتشارات كتابفروشي اسلاميّه، چاپ پنجم، ۱۳۹۵ ق، ج۱، ص۳۲.
- ↑ جوادی آملی، تسنيم، ج۲، ص۷۲؛ و مجمع البيان، ج۱، ص۳۳؛ و خميني، سيد مصطفي، تفسير القرآن الكريم، ج۲، ص۲۸۵.
- ↑ خميني، سيد مصطفي، كتاب تفسير القرآن الكريم، ص۲۸۷؛ تسنيم، قم، انتشارات اسراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ج۲، ص۹۴.