فهرست فرزندان امام علی(ع)

سؤال

تعداد فرزندان علی(ع) را بیان فرمائید؟

امام علی(ع) پس از شهادت فاطمه زهرا(س) چند مرتبه ازدواج نمودند و از همسرانشان فرزندانی متولد شدند. مورخان در تعداد همسران و فرزندان ایشان اختلاف نظر دارند. مشهور مورخان تعداد فرزندان حضرت علی(ع) را بیست و هشت دانسته‌اند. اسامی بیشتر فرزندانشان در تاریخ ثبت شده است.

همسران و فرزندان

مشهور میان مورخان تعداد فرزندان حضرت علی(ع) را بیست و هشت گفته‌اند، دوازده پسر و شانزده دختر:

از فاطمه زهرا(س): امام حسن مجتبی(ع)، امام حسین(ع)، زینب کبری، زینب صغری، محسن.
از ام‌البنین دختر خرام بن خالد کلابیّه: عباس، جعفر، عثمان، عبدالله. هر چهار برادر در کربلا همراه امام حسین(ع) به شهادت رسیدند.
از خوله بنت جعفر بن قیس حنفیه: محمد حنفیه.
از ام‌حبیب دختر ربیعه: عمر و رقیه که دوقلو به دنیا آمدند.
از لیلی دختر مسعود نهشلی از تیره تمیم: ابوبکر، محمد، اصغر، عبیدالله.^[۱]
از اسماء بنت عمیس: یحیی.
از ام مسعود (ام سعید) دختر عروه بن مسعود ثقفی: أم‌الحسن و رمله.
سایر همسران: نفیسه، زینت صغری، رقیه صغری، ام‌هانی، ام‌الکرام، جمانه (ام‌جعفر)، اُمامه، ام‌سلمه، خدیجه، فاطمه.^[۲]

شیخ مفید در کتاب ارشاد، تعداد فرزندان حضرت علی(ع) را بیست و هفت فرزند ذکر کرده و وجود پسری به نام «محسن» سقط شده را به نظر گروهی از شیعیان نسبت می‌دهد.^[۳]

بیان موارد اختلافی

برخی از مورخان فرزندان دیگری را از همسرانی دیگر برای آن حضرت نوشته‌اند، از جمله:

دختری که در سنین کودکی از دنیا رفت، مادرش محیاه دختر امرء القیس کلبی است.^[۴]
بنا به قولی اسماء بنت عمیس از حضرت علی(ع) پسری به نام «عون» نیز به دنیا آورد.^[۵]
تمیمه و میمونه را هم از دختران حضرت علی(ع) به شمار آورده‌اند، مادران این دو دختر أمّ ولد (کنیز) بوده است.^[۶]
عباس اصغر، عبدالرحمان عمر اصغر، عثمان اصغر و جعفر اصغر و یک دختر به نام «امه الله» بدون بیان نام مادر.^[۷]

برخی محققان منشاء اختلاف را یکی از این دو مطلب دانسته‌اند:

ممکن است بعضی از فرزندان آن حضرت به دو اسم مشهور و خوانده شده باشند.
مورخانی که آمار کمتری برای شمار فرزندان آن امام گفته‌اند، برخی از فرزندان حضرت علی(ع) را که در دوران کودکی از دنیا رفته‌اند، به حساب نیاورده باشند.

مطالعه بیشتر

ارشاد، شیخ مفید.
منتهی الامال، شیخ عباس قمی.
مناقب، ابن شهر آشوب.
زندگانی نامه امیرالمؤمنین علی(ع)، سید هاشم معروف الحسنی.
شرح زندگانی حضرت علی(ع)، مهدی پیشوایی.

منابع

↑ ابن أبی الحدید از «عبیدالله» به نام «عبدالله» یاد کرده است؛ ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه، دار احیاء التراث العربی، چ دوم، ۱۳۸۶ هـ، جزء ۹، ص۲۴۲.
↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ هـ، ج۱، صص ۳۵۵–۳۵۴؛ و ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه و طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الطبری، مصر، ج۵، صص ۱۵۳–۱۵۴.
↑ مفید، الارشاد.
↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ص۳۰۵؛ طبری، تاریخ الطبری، ص۱۵۴.
↑ طبری، تاریخ الطبری، ص۱۵۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ص۳۰۴.
↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ص۳۰۵؛ البغدادی، ابن خشاب، عبدالله بن نصر؛ تاریخ موالید الائمه و وفاتهم (مجموعه نفیسه)، قم، مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۶ هـ، ص۱۷۱.
↑ العمری النّسابه، ص۱۲.

[1] ابن أبی الحدید از «عبیدالله» به نام «عبدالله» یاد کرده است؛ ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه، دار احیاء التراث العربی، چ دوم، ۱۳۸۶ هـ، جزء ۹، ص۲۴۲.

[2] مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ هـ، ج۱، صص ۳۵۵–۳۵۴؛ و ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه و طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الطبری، مصر، ج۵، صص ۱۵۳–۱۵۴.

[3] مفید، الارشاد.

[4] ابن شهر آشوب، مناقب، ص۳۰۵؛ طبری، تاریخ الطبری، ص۱۵۴.

[5] طبری، تاریخ الطبری، ص۱۵۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ص۳۰۴.

[6] ابن شهر آشوب، مناقب، ص۳۰۵؛ البغدادی، ابن خشاب، عبدالله بن نصر؛ تاریخ موالید الائمه و وفاتهم (مجموعه نفیسه)، قم، مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۶ هـ، ص۱۷۱.

[7] العمری النّسابه، ص۱۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]