برتری برخی روزها بر روزهای دیگر

سؤال

آیا برتری برخی روزها نسبت به برخی دیگر می‌تواند قابل قبول باشد؟

همه زمان‌ها، شبها و روزها مربوط به خداوند است ولی برخی از زمان‌ها و مکان‌ها نسبت ویژه ای به خداوند دارد و شرافت آن زمان و مکان به آن چیزی است که آن را دربرگرفته است؛ و در چنین زمان و مکانی ظهور و حضور خدا برای انسان بیشتر و بهتر قابل مشاهده و احساس است. چنین ایامی درآیات و روایات «ایام الله» اطلاق شده است.

نسبت ویژه بعضی از زمان‌ها به خداوند، نعمت ویژه خداوند است که یادآوری آن دریچه‌هایی از روشنائی را به روی انسان می‌گشاید و زمینه شکرگزاری از عطا کننده نعمت‌ها را برای انسان فراهم می‌نماید.

ایام الله

ولادت و بعثت پیامبر اکرم(ص) عید غدیر، جمعه، عرفه، قدر، نیمه شعبان و… از «ایام الله» است که در ذیل به برخی از اینها اشاره می‌شود:

شب مبعث: شب ۲۷ ماه رجب از شب‌های متبرکه است. حضرت امام جواد(ع) فرموده است: همانا در رجب شبی است که بهتر است از تمام آنچه آفتاب بر آن می‌تابد. شبی که در سحرگاه آن پیامبر اکرم(ص) مبعوث به رسالت شد و عمل شیعیان ما در این شب برابر است با اجر عمل شصت سال.

در نتیجه اهمیت شب مبعث پیامبر اکرم(ص) از آن جهت است که در سحرگاه آن، ایشان به پیامبری مبعوث شد و برای جهان تاریک بشریت چراغ هدایت به روشنائی قرآن به ارمغان آورد.

شب قدر: هیچ شبی از نظر فضیلت در تمام سال به فضیلت آن نمی‌رسد و طبق صریح قرآن این شب از هزار ماه و تبعا عمل در آن از هزار ماه بهتر است شبی که بهترین مائده آسمانی و روحانی و آخرین کتاب آسمانی بر آخرین پیامبر در آن شب نازل شد و در هر سال فرشتگان و اعظم آنها که «روح» نام دارد بر حجت خدا نازل می‌شود.

برای این شب در کتب ادعیه، اعمال فراوان با ثواب‌های حیرت‌انگیز نقل شده که از جمله إحیاء شب قدر است.

شب عید غدیر: یکی دیگر از شب‌های مهم سال قمری است زیرا هر آنچه در سحرگاه شب مبعث از خیر و خوشبختی و کتاب هدایت به پیامبر اکرم(ص) عطا شد تا برای جامعه انسانی به ارمغان بیاورد و سعادت آخرت و دنیای آن را تأمین کند، همه اینها مشروط به ولایت امیر مؤمنان(ع) چنان‌که در آیه ۶۷ از سوره مائده به این مسئله تصریح شده است. و روایات بسیاری در منابع شیعه و سنی بر این مدعا دلالت دارد.

در فردای همین شب به دلالت قرآن کریم دین، کامل و نعمت به اتمام رسید و کفار از نابودی دین اسلام (که خدا آن را برای بشر پسندید) ناامید شدند و امامت و ولایت علی(ع) بعد از برگشت از حجه الوداع و بعد از برگشت از مشعر الحرام و عرفات و مکه، توسط آخرین نبی ابلاغ شد یعنی شب عید غدیر طلوع فجر صادقی را در پی داشت که با طلوع آن بر طومار اسلام مُهر «اکمال» خورد و خاتم النبیین در تداوم رسالت، امت را به امامت دعوت کرد و آنها را از سرگردانی رهانیده، امت اسلام که رها شده از شرک است بدون ابراهیمی بت‌شکن، توحید خویش را نمی‌تواند حفظ کند و علی(ع) ابراهیمی است که بت‌های جدید و شرک‌های جدید را که در قالب «قاسطین»، «ناکثین» و «مارقین» چهره نشان می‌دهد، درهم می‌شکند و با تبر جهاد و در میدان‌های «صفین»، «جمل» و «نهروان» آنان را شکست می‌دهد.

شب نیمه شعبان: از شب‌های با اهمیت سال است یکی به این جهت که شب تفضل خدا به بندگانش می‌باشد و روایات در فضیلت آن زیاد است، امام محمد باقر(ع) می‌فرماید: شب نیمه شعبان افضل شب‌ها بعد از شب قدر است و در این شب خدا عطا می‌نماید به بندگان خود از فضل خود و می‌آمرزد ایشان را. پس کوشش کنید در تقرب جستن به خدا که خداوند به ذاتش سوگند یاد کرده که دست خالی برنگرداند سائلی را از درگاه خود مادامیکه معصیتی را طلب نکند و این شب را خدا برای ما قرار داده در قبال شب قدر که آن را برای پیامبرش قرار داده است…».

در کتب ادعیه اعمال زیادی برای این شب نقل شده که از جمله آنها شب زنده‌داری و احیاء است.

از جهت دیگر نیز این شب اهمیت دارد زیرا در سده ۲۵۵ هجری قمری در سحرگاه چنین شبی ولادت آخرین وصی پیامبر به وقوع پیوسته است که دنیا هم‌اکنون منتظر ظهور آن حضرت می‌باشد تا جهانِ پر از ظلم و ستم را با ظهورش و تشکیل حکومت جهانی خویش پر از عدل و داد نماید.

روز جمعه: از میان شب‌ها و روزها شب و روز جمعه از حرمت و شرافتی ویژه برخوردار است. زیرا شب و روزی است که دعا در آن مستجاب است و کارهای خیری که دراین شبانه روز انجام می‌شود، اجر مضاعف و چند برابر دارد و روایات در مورد رعایت حرمت این شب و روز فراوان است. چون همان طوریکه کارهای خیر ثواب مضاعف دارد انجام محرمات و دست آلوده کردن به گناه نیز عقوبت مضاعف دارد.

از امام محمد باقر(ع) روایت شده که خداوند شب جمعه فرشته‌ای را مأمور می‌کند که از طرف خداوند ندا کند که: آیا بنده مؤمنی هست که پیش از طلوع صبح از گناه خود توبه کند تا توبه او را بپذیریم؟ آیا دعا کننده ای هست که دعایش را مستجاب کنیم آیا مؤمن بیماری هست که مرا بخواند تا شفایش دهم. آیا….

از جمله ویژگی‌هایی که برای این شبانه روز در روایات ذکر شده این است که اگر کسی بین زوال روز پنجشنبه تا زوال روز جمعه جان دهد خدا او را از عذاب قبر در امان دارد.

شب عید فطر و شب عید قربان نیز از جمله شب هائی است که احیاء آن به عبادت و دعاء فضیلت و ثواب بسیاری دارد و در مورد شب عید فطر آمده است که از شب قدر از نظر فضیلت کمتر نیست.

از آنچه گفته شد به این نتیجه می‌توان رسید که عظمت برخی از شب‌ها و زمان‌ها بخاطر انعام عظیم خدا و نعمت گرانبهائی است که نصیب جامعه بشری شده است و در آن زمان بشر مشمول نعمتی از نعمت‌هایی که با دیگر نعمت‌ها قابل مقایسته نیست، شده است.

امّا برخی دیگر از ایام الله به آن جهت دارای شرافت و حرمت ویژه ای است که زمان ویژه برای دعا و راز و نیاز و حاجت گرفتن و به نعمت و رحمت رسیدن است، شب عید قربان، شب عید فطر و شب جمعه و… نمونه ای از این گونه زمان هاست.

از میان این شب‌ها چهار شب عید قربان، شب عید فطر، شب قدر و شب نیمه شعبان از ویژگی خاصی برخوردار است و آن احیاء این شب هاست یعنی هم شب عید است و هم شب مناجات و تفضل خداوند و زیارت امام حسین(ع) در این شب‌ها فضیلت و روایات زیادی دارد که مجال ذکر نیست.

مطالعه بیشتر

۱ـ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، اعمال شب عید قربان، ص۴۵۵، شب عید فطر، ص۳۹۹، اعمال شب قدر، ص۳۷۰، و اعمال شب جمعه، ص۴۷ و شب نیمه شعبان، ص۲۷۲.

۲ـ ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا، المراقبات، ترجمه خسروی، اعمال شب‌های فوق‌الذکر.

۳ـ سید رضی الدین ابن طاوس، علی، الاقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه.