فهرست اسیران واقعه کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
* دوم، انتقال اسرا به کوفه و شام و نحوه مواجهه مردم با آنان؛ گزارش شده است که سر امام حسین(ع) همراه کاروان اسرا وارد شام شد و زنان و کودکان خاندان پیامبر(ص) بدون پوشش مناسب، بر شتران بی‌جهاز به نمایش گذاشته شدند؛ در این مسیر، برخی از اصحاب و مردم پس از شناخت منزلت [[اهل بیت(ع)]] دچار پشیمانی و [[توبه]] شدند.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳|نام=محمدباقر بن محمدتقی|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=45|صفحه=127|شناسه=۵۱۸۱۶۰|فصل= الجزء الخامس و الأربعون}}</ref>''' | * دوم، انتقال اسرا به کوفه و شام و نحوه مواجهه مردم با آنان؛ گزارش شده است که سر امام حسین(ع) همراه کاروان اسرا وارد شام شد و زنان و کودکان خاندان پیامبر(ص) بدون پوشش مناسب، بر شتران بی‌جهاز به نمایش گذاشته شدند؛ در این مسیر، برخی از اصحاب و مردم پس از شناخت منزلت [[اهل بیت(ع)]] دچار پشیمانی و [[توبه]] شدند.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳|نام=محمدباقر بن محمدتقی|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=45|صفحه=127|شناسه=۵۱۸۱۶۰|فصل= الجزء الخامس و الأربعون}}</ref>''' | ||
* سوم، انعکاس رنج و مظلومیت اسرا در قالب سوگواری و اعتراضات [[زینب کبری(س)]] و دیگر زنان اهل بیت در برابر ظلم‌های وارده و بازگویی مصائب به مردم حاضر در کوفه و شام، که به آگاهی بخشی و روشنگری افکار عمومی منجر شد.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳|نام=محمدباقر بن محمدتقی|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=45|صفحه=51|شناسه=۵۱۸۱۴۲|فصل= الجزء الخامس و الأربعون}}</ref>''' '''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳|نام=محمدباقر بن محمدتقی|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=45|صفحه=127|شناسه=۵۱۸۱۶۰|فصل= الجزء الخامس و الأربعون}}</ref>''' | * سوم، انعکاس رنج و مظلومیت اسرا در قالب سوگواری و اعتراضات [[زینب کبری(س)]] و دیگر زنان اهل بیت در برابر ظلم‌های وارده و بازگویی مصائب به مردم حاضر در کوفه و شام، که به آگاهی بخشی و روشنگری افکار عمومی منجر شد.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳|نام=محمدباقر بن محمدتقی|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=45|صفحه=51|شناسه=۵۱۸۱۴۲|فصل= الجزء الخامس و الأربعون}}</ref>''' '''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳|نام=محمدباقر بن محمدتقی|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=45|صفحه=127|شناسه=۵۱۸۱۶۰|فصل= الجزء الخامس و الأربعون}}</ref>''' | ||
== مسیر اسارت == | |||
کاروان اسرا ابتدا به [[کوفه]] برده شد و در کاخ [[عبیدالله بن زیاد]] حضور یافتند. سپس با وضعیتی دشوار و تحقیرآمیز به [[شام]] فرستاده شدند تا در دربار یزید حاضر شوند. این مسیر به طول انجامید و در طول آن، بازماندگان خطبه‌هایی ایراد کردند که نقش مهمی در افشای ظلم و مظلومیت اهل بیت داشت. بنابر عبارتی از [[شیخ مفید]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ارشاد|سال=۱۴۱۳|نام=محمد بن محمد بن نُعمان|نام خانوادگی=شیخ مفید|جلد=2|صفحه=114}}</ref>، می‌توان ورود اسرای کربلا به کوفه را [[۱۲ محرم|دوازدهم محرم]] دانست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء|سال=۱۳۹۱|نام خانوادگی=گروهی از تاریخ‌پژوهان|جلد=2|صفحه=39}}</ref> پس از آن [[عبیدالله بن زیاد]]، گروهی از جمله [[شمر بن ذی الجوشن|شمر]] و طارق بن مُحَفِّز را به همراه اسیران کربلا به شام فرستاد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=انساب الاشراف|سال=۱۴۱۷|نام=أحمد بن يحيى بن جابر بن داود|نام خانوادگی=بلاذری|جلد=3|صفحه=416}}</ref> | |||
درباره بازگشت اسیران کربلا از شام به مدینه یا به کربلا، نظرات مختلفی وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه امام حسین(ع)|سال=۱۳۸۸|نام=محمدی|نام خانوادگی=ری‌شهری|جلد=8|صفحه=۳۹۳}}</ref> [[شیخ مفید]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مسار الشیعه|سال=۱۴۱۳|نام خانوادگی=شیخ مفید|صفحه=46}}</ref>، [[شیخ طوسی]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجّد|سال=۱۴۱۱|نام=محمد بن حسن بن علی بن حسن|نام خانوادگی=طوسى|جلد=2|صفحه=787}}</ref> و [[کفعمی]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المصباح للکفعمی|سال=۱۴۰۵|نام=ابراهیم بن علی|نام خانوادگی=کفعمی|صفحه=510}}</ref> بیان کرده‌اند که کاروان [[اهل بیت(ع)]] پس از بازگشت از شام، به [[مدینه]] رفته‌اند. همچنین [[محدث نوری]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لؤلؤ و مرجان|سال=۱۴۲۰|نام=حسین بن محمد تقی بن علی محمد نوری طبرسی|نام خانوادگی=محدث نوری|صفحه‌ها=۲۰۸وـ۲۰۹}}</ref>، [[شیخ عباس قمی]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منتهی الآمال|سال=۱۳۷۲|نام خانوادگی=قمی|صفحه‌ها=۵۲۴و۵۲۵}}</ref> و [[مرتضی مطهری]] نیز با بازگشت اسیران به کربلا در اولین اربعین مخالفت کرده‌اند. | |||
== تعداد اسراء == | == تعداد اسراء == | ||
تعداد اسیران واقعه کربلا، همانند تعداد [[شهدا]]، در منابع مختلف با اختلاف گزارش شده است. درباره شمار اسیران مرد، آمارهایی چون چهار نفر | تعداد اسیران واقعه کربلا، همانند تعداد [[شهدا]]، در منابع مختلف با اختلاف گزارش شده است. درباره شمار اسیران مرد، آمارهایی چون چهار نفر<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الأخبار الطوال|سال=1373|نام=احمد بن داود|نام خانوادگی=دینوری|ناشر=الشريف الرضی|صفحه=۲۵۹}}</ref>، پنج نفر<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الطبقات الكبرى|سال=1414|نام=محمد بن سعد بن منيع|نام خانوادگی=الزهري|جلد=1|صفحه=۴۷۸|مکان=الطائف|فصل=الطبقة الخامسة من الصحابة}}</ref>، ده نفر<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|سال=1409|نام=نعمان بن محمّد|نام خانوادگی=ابن حیون|ناشر=موسسه النشر الإسلامی|جلد=3|صفحه=۱۹۶}}</ref> و دوازده نفر'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|جلد=3|صفحه=271|نام=نعمان بن محمّد|نام خانوادگی=ابن حیون|ناشر=موسسه النشر الإسلامی|سال=1409|فصل=حکایت ۲۳۵۷}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|جلد=3|صفحه=273|نام=نعمان بن محمّد|نام خانوادگی=ابن حیون|ناشر=موسسه النشر الإسلامی|سال=1409|فصل=حکایت ۲۳۵۹}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|جلد=3|صفحه=301|نام=نعمان بن محمّد|نام خانوادگی=ابن حیون|ناشر=موسسه النشر الإسلامی|سال=1409|فصل=حکایت ۲۳۸۷}}</ref>''' نقل شده است. همچنین درباره زنان اسیر، برخی منابع تعداد آن‌ها را چهار نفر'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|جلد=3|صفحه=۱۹۶|نام=نعمان بن محمّد|نام خانوادگی=ابن حیون|ناشر=موسسه النشر الإسلامی|سال=1409}}</ref>'''، شش نفر'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الطبقات الكبرى|فصل=الطبقة الخامسة من الصحابة|صفحه=۴۷9|جلد=1|نام=محمد بن سعد بن منيع|نام خانوادگی=الزهري|سال=1414|مکان=الطائف}}</ref>''' و بیست نفر<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كامل بهائى|سال=1383|نام=حسن بن علی|نام خانوادگی=طبری|ناشر=مرتضوی|صفحه=۲۸۷}}</ref> دانسته‌اند. از این رو، نمی‌توان به صورت قطعی درباره تعداد دقیق اسرا اظهار نظر کرد؛ با این حال، فهرستی از افراد شناخته شده‌ای که در منابع مختلف به عنوان اسیران [[کربلا]] یاد شده‌اند، که ذکر خواهد شد. | ||
=== اسیران بنی‌هاشم === | |||
==== مردان ==== | |||
== | * [[امام سجاد(ع)]]، فرزند [[امام حسین(ع)]]. | ||
* [[امام باقر(ع)]]، نوه امام حسین(ع).'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كامل بهائى|صفحه=301|نام=حسن بن علی|نام خانوادگی=طبری|سال=1383|ناشر=مرتضوی|فصل=حکایت ۲۳۸۷}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كامل بهائى|صفحه=309|نام=حسن بن علی|نام خانوادگی=طبری|سال=1383|ناشر=مرتضوی|فصل=حکایت ۲۳۹۳}}</ref>''' | |||
* [[حسن بن حسن]]، که با لقب [[حسن مثنّا]] شناخته می‌شود،'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كامل بهائى|صفحه=117|نام=حسن بن علی|نام خانوادگی=طبری|سال=1383|ناشر=مرتضوی|فصل=حکایت ۲۲۷۴}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كامل بهائى|صفحه=125|نام=حسن بن علی|نام خانوادگی=طبری|سال=1383|ناشر=مرتضوی|فصل=حکایت ۲۸۷۶|جلد=10}}</ref>''' از چهره‌های برجسته اهل بیت (ع) به شمار می‌رود. او پدرش [[امام حسن(ع)]] و مادرش [[فاطمه]]، دختر امام حسین (ع) بود.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كامل بهائى|صفحه=251|نام=حسن بن علی|نام خانوادگی=طبری|سال=1383|ناشر=مرتضوی|فصل=بخش يكم، فصل ششم، فاطمه}}</ref>''' بر اساس منابع تاریخی، هنگام وقوع حادثه کربلا، او حدود بیست سال سن داشته است.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الحدائق الورديّة|صفحه=۱۳۴|نام=حميد الشهيد بن احمد بن محمد|نام خانوادگی=المحلی|سال=1423|ناشر=مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=التذكرة فى الأنساب المطهرة|صفحه=۹۰|نام=جمال‌الدین احمد بن محمد|نام خانوادگی=حسینی العبدلی|سال=۱۴۲۱|ناشر=انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی|مکان=قم}}</ref>''' در جریان نبرد، حسن مثنّا با شجاعت فراوان جنگید تا آن جا که بر اثر زخم‌های سنگین، از حال رفت.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الحدائق الورديّة|صفحه=۱۳۴|نام=حميد الشهيد بن احمد بن محمد|نام خانوادگی=المحلی|سال=1423|ناشر=مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عمدة الطالب|صفحه=۱۰۰|نام=السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی|نام خانوادگی=ابن عنبة|سال=1380|ناشر=منشورات الشريف الرضي}}</ref>''' پس از بیهوشی، وی را به کوفه منتقل کردند و تحت درمان قرار گرفت. پس از بهبودی، راهی [[مدینه]] شد.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=التذكرة فى الأنساب المطهرة|صفحه=۹۰|نام=جمال‌الدین احمد بن محمد|نام خانوادگی=حسینی العبدلی|سال=۱۴۲۱|ناشر=انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عمدة الطالب|صفحه=۱۰۰|نام=السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی|نام خانوادگی=ابن عنبة|سال=1380|ناشر=منشورات الشريف الرضي}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الحدائق الورديّة|صفحه=۱۳5|نام=حميد الشهيد بن احمد بن محمد|نام خانوادگی=المحلی|سال=1423|ناشر=مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی}}</ref>''' بر پایه روایت‌های تاریخی، گفته می‌شود که او در سن ۳۵،'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عمدة الطالب|صفحه=۱۰۰|نام=السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی|نام خانوادگی=ابن عنبة|سال=1380|ناشر=منشورات الشريف الرضي}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد|صفحه=۱۰۰|نام=محمد بن محمد بن نُعمان|نام خانوادگی=شیخ مفید|سال=١٤١٤|ناشر=دارالمفید}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منتقلة الطالبيّة|صفحه=308|نام=ابراهيم بن ناصر بن طباطبا|نام خانوادگی=علوی|سال=1377|ناشر=مكتبه الحيدريه}}</ref>''' ۳۷ یا ۳۸ سالگی،'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الحدائق الورديّة|صفحه=۱۳6|نام=حميد الشهيد بن احمد بن محمد|نام خانوادگی=المحلی|سال=1423|ناشر=مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی}}</ref>''' به فرمان ولید بن عبدالملک مسموم شد و به شهادت رسید. پیکر پاک او در [[بقیع|قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الحدائق الورديّة|صفحه=۱۳6|نام=حميد الشهيد بن احمد بن محمد|نام خانوادگی=المحلی|سال=1423|ناشر=مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=عمدة الطالب|صفحه=۱۰۰|نام=السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی|نام خانوادگی=ابن عنبة|سال=1380|ناشر=منشورات الشريف الرضي}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ألمَجدی فی أنسابِ الطّالبیّین|صفحه=36|نام=علی بن محمد علوی عمری|نام خانوادگی=ابن صوفی|سال=۱۴۰۹|ناشر=انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی}}</ref>''' البته، اختلاف در این روایات به‌گونه‌ای است که جمع‌بندی میان آن‌ها دشوار به نظر می‌رسد.'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تنقيح المقال|صفحه=273|نام=عبدالله|نام خانوادگی=مامقانی|سال=1381|ناشر=موسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث}}</ref>''' | |||
* [[عمرو بن حسن]]، فرزند امام حسن(ع).'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الطبقات الكبرى|فصل=الطبقة الخامسة من الصحابة|صفحه=۴۷۸|جلد=1|نام=محمد بن سعد بن منيع|نام خانوادگی=الزهري|سال=1414|مکان=الطائف|صفحه‌ها=۴۷9 و 489}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد|صفحه=36|نام=محمد بن محمد بن نُعمان|نام خانوادگی=شیخ مفید|سال=١٤١٤|ناشر=دارالمفید|جلد=2}}</ref>''' | |||
* [[محمّد بن حسین]]، فرزند امام حسین(ع).'''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|جلد=3|صفحه=۱۹7|نام=نعمان بن محمّد|نام خانوادگی=ابن حیون|ناشر=موسسه النشر الإسلامی|سال=1409}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=العقد الفريد|جلد=3|نام=شهاب الدين أحمد بن محمد بن عبد ربه ابن حبيب ابن حدير بن سالم|نام خانوادگی=بابن عبد ربه الأندلسی|ناشر=دار الكتب العلمية|سال=1409|صفحه‌ها=۳۶۸ و ۳۷۰}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الامامة والسياسة|جلد=3|نام=ابومحمد عبدالله بن مسلم|نام خانوادگی=ابن قتيبة الدينوری|ناشر=دار الأضواء|سال=1410|صفحه=۱۲}}</ref>''' | |||
* قاسم بن عبد اللّه بن جعفر<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار|نام=نعمان بن محمد|نام خانوادگی=ابن حیون|جلد=3|صفحه=۱۹۷}}</ref> | |||
* خ | |||
* بیل | |||
* یبل | |||
* یبل | |||
* یبل | |||
==== زنان ==== | |||
=== | === اسیران غیر بنی‌هاشم === | ||
== مطالب جمع آوری شده == | == مطالب جمع آوری شده == | ||
نسخهٔ ۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۲۱
سؤال
در واقعه کربلا، چه کسانی از سپاهیان امام حسین به اسارت درآمدند؟
درگاه‌ها
فهرست اسیران واقعه کربلا شامل کسانی است که پس از نبرد کربلا در دهم محرم، شب یازدهم محرم در کربلا نگه داشته شدند و بعد از ظهر روز یازدهم، به کوفه نزد عبیدالله بن زیاد برده شدند. ابن زیاد، اسرا را بدون پوشش مناسب، بر محمل‌هایی سوار کرده و با همراهی گروهی از جمله شمر و طارق بن مُحَفِّز به دربار یزید بن معاویه در شام فرستاد. او دست و پای برخی همچون امام سجاد(ع) را غل و زنجیر کرد. این افراد عمدتاً از خاندان اهل بیت امام حسین (ع) و برخی یاران باقی‌مانده او بودند که پس از شهادت امام حسین و یارانش به اسارت درآمدند و به کوفه و سپس شام فرستاده شدند.
رخدادهای اسارت
سه محور اصلی در موضوع اسیران واقعه کربلا قابل توجه است:
- شرح مصائب و نحوه اسارت خاندان امام حسین(ع) پس از شهادت ایشان و یارانش که شامل به آتش کشیدن خیمه‌ها، غارت اموال، و بیرون راندن زنان و کودکان به حالت اسارت و بی‌پوشش از خیمه‌هاست؛ زنان اهل بیت به‌صورت اسیر و با حالتی اندوهناک و تحقیرآمیز، بین میدان نبرد و قتلگاه امام حسین(ع) عبور داده شدند و بر مصائب واردشده بر خود و خاندان پیامبر(ص) ندبه و زاری کردند.[۱] [۲]
- دوم، انتقال اسرا به کوفه و شام و نحوه مواجهه مردم با آنان؛ گزارش شده است که سر امام حسین(ع) همراه کاروان اسرا وارد شام شد و زنان و کودکان خاندان پیامبر(ص) بدون پوشش مناسب، بر شتران بی‌جهاز به نمایش گذاشته شدند؛ در این مسیر، برخی از اصحاب و مردم پس از شناخت منزلت اهل بیت(ع) دچار پشیمانی و توبه شدند.[۳]
- سوم، انعکاس رنج و مظلومیت اسرا در قالب سوگواری و اعتراضات زینب کبری(س) و دیگر زنان اهل بیت در برابر ظلم‌های وارده و بازگویی مصائب به مردم حاضر در کوفه و شام، که به آگاهی بخشی و روشنگری افکار عمومی منجر شد.[۴] [۵]
مسیر اسارت
کاروان اسرا ابتدا به کوفه برده شد و در کاخ عبیدالله بن زیاد حضور یافتند. سپس با وضعیتی دشوار و تحقیرآمیز به شام فرستاده شدند تا در دربار یزید حاضر شوند. این مسیر به طول انجامید و در طول آن، بازماندگان خطبه‌هایی ایراد کردند که نقش مهمی در افشای ظلم و مظلومیت اهل بیت داشت. بنابر عبارتی از شیخ مفید[۶]، می‌توان ورود اسرای کربلا به کوفه را دوازدهم محرم دانست.[۷] پس از آن عبیدالله بن زیاد، گروهی از جمله شمر و طارق بن مُحَفِّز را به همراه اسیران کربلا به شام فرستاد.[۸]
درباره بازگشت اسیران کربلا از شام به مدینه یا به کربلا، نظرات مختلفی وجود دارد.[۹] شیخ مفید[۱۰]، شیخ طوسی[۱۱] و کفعمی[۱۲] بیان کرده‌اند که کاروان اهل بیت(ع) پس از بازگشت از شام، به مدینه رفته‌اند. همچنین محدث نوری[۱۳]، شیخ عباس قمی[۱۴] و مرتضی مطهری نیز با بازگشت اسیران به کربلا در اولین اربعین مخالفت کرده‌اند.
تعداد اسراء
تعداد اسیران واقعه کربلا، همانند تعداد شهدا، در منابع مختلف با اختلاف گزارش شده است. درباره شمار اسیران مرد، آمارهایی چون چهار نفر[۱۵]، پنج نفر[۱۶]، ده نفر[۱۷] و دوازده نفر[۱۸][۱۹][۲۰] نقل شده است. همچنین درباره زنان اسیر، برخی منابع تعداد آن‌ها را چهار نفر[۲۱]، شش نفر[۲۲] و بیست نفر[۲۳] دانسته‌اند. از این رو، نمی‌توان به صورت قطعی درباره تعداد دقیق اسرا اظهار نظر کرد؛ با این حال، فهرستی از افراد شناخته شده‌ای که در منابع مختلف به عنوان اسیران کربلا یاد شده‌اند، که ذکر خواهد شد.
اسیران بنی‌هاشم
مردان
- امام سجاد(ع)، فرزند امام حسین(ع).
- امام باقر(ع)، نوه امام حسین(ع).[۲۴][۲۵]
- حسن بن حسن، که با لقب حسن مثنّا شناخته می‌شود،[۲۶][۲۷] از چهره‌های برجسته اهل بیت (ع) به شمار می‌رود. او پدرش امام حسن(ع) و مادرش فاطمه، دختر امام حسین (ع) بود.[۲۸] بر اساس منابع تاریخی، هنگام وقوع حادثه کربلا، او حدود بیست سال سن داشته است.[۲۹][۳۰] در جریان نبرد، حسن مثنّا با شجاعت فراوان جنگید تا آن جا که بر اثر زخم‌های سنگین، از حال رفت.[۳۱][۳۲] پس از بیهوشی، وی را به کوفه منتقل کردند و تحت درمان قرار گرفت. پس از بهبودی، راهی مدینه شد.[۳۳][۳۴][۳۵] بر پایه روایت‌های تاریخی، گفته می‌شود که او در سن ۳۵،[۳۶][۳۷][۳۸] ۳۷ یا ۳۸ سالگی،[۳۹] به فرمان ولید بن عبدالملک مسموم شد و به شهادت رسید. پیکر پاک او در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.[۴۰][۴۱][۴۲] البته، اختلاف در این روایات به‌گونه‌ای است که جمع‌بندی میان آن‌ها دشوار به نظر می‌رسد.[۴۳]
- عمرو بن حسن، فرزند امام حسن(ع).[۴۴][۴۵]
- محمّد بن حسین، فرزند امام حسین(ع).[۴۶][۴۷][۴۸]
- قاسم بن عبد اللّه بن جعفر[۴۹]
- خ
- بیل
- یبل
- یبل
- یبل
زنان
اسیران غیر بنی‌هاشم
مطالب جمع آوری شده
مردان:
- علی بن الحسین (امام سجاد)
زنان:
- زینب بنت علی
- ام‌کلثوم بنت علی
- فاطمه بنت حسین
- سکینه بنت حسین
- رقیه بنت حسین
- رباب بنت امرؤ القیس (همسر امام حسین)
- فاطمه بنت علی (خواهر ناتنی امام حسین)
- زینب بنت عبدالله بن جعفر (همسر حضرت عباس)
- ام‌وهب (همسر عبدالله بن عمیر کلبی)
- همسر زهیر بن قین
- همسر مسلم بن عقیل
- همسر حنظلة بن سعد
- همسر قاسم بن حسن
- همسر عبدالله بن حسن
- زنان خدمت‌کار همراه کاروان (از جمله فضه)
کودکان (پسران و دختران):
- محمد بن مسلم بن عقیل
- عبدالله بن مسلم بن عقیل
- عمر بن حسن بن علی
- قاسم بن علی بن حسین
- زید بن حسن بن علی
- محمد بن ابی‌سعید بن عقیل
- فاطمه بنت حسن
- زینب بنت حسین
- ام‌محمد بنت حسین
- دختران مسلم بن عقیل (۲ نفر)
- دختران حضرت عباس (۲ نفر)
از خاندان بنی‌هاشم (اهل بیت)
مرد:
- علی بن الحسین (امام سجاد)
زنان و دختران:
- زینب بنت علی بن ابی‌طالب
- ام‌کلثوم بنت علی بن ابی‌طالب
- فاطمه بنت حسین
- سکینه بنت حسین
- رقیه بنت حسین
- رباب بنت امرؤ القیس (همسر امام حسین)
- فاطمه بنت علی (خواهر ناتنی امام حسین)
- زینب بنت عبدالله بن جعفر (همسر حضرت عباس)
- دختران مسلم بن عقیل (۲ نفر)
- فاطمه بنت حسن بن علی
- زینب بنت حسین
- ام‌محمد بنت حسین
- قاسم بن علی بن حسین
- عمر بن حسن بن علی
- زید بن حسن بن علی
- عبدالله بن مسلم بن عقیل
- محمد بن مسلم بن عقیل
- محمد بن ابی‌سعید بن عقیل
- دختران حضرت عباس (۲ نفر)
غیر بنی‌هاشم
زنان:
- ام‌وهب (همسر عبدالله بن عمیر کلبی)
- همسر زهیر بن قین
- همسر مسلم بن عوسجه
- همسر حنظلة بن سعد
- همسر حبیب بن مظاهر
- همسر قاسم بن حسن
- همسر عبدالله بن حسن
- فضه (خدمت‌کار حضرت زهرا و همراه کاروان)
- ↑ علامه مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳). «الجزء الخامس و الأربعون». بحار الانوار. ج۴۵. ص۵۱.
- ↑ بحرانی، عبدالله بن نورالله. «الجزء السابع عشر». عوالم العلوم و المعارف. ج۱۷. ص۳۰۲.
- ↑ علامه مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳). «الجزء الخامس و الأربعون». بحار الانوار. ج۴۵. ص۱۲۷.
- ↑ علامه مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳). «الجزء الخامس و الأربعون». بحار الانوار. ج۴۵. ص۵۱.
- ↑ علامه مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳). «الجزء الخامس و الأربعون». بحار الانوار. ج۴۵. ص۱۲۷.
- ↑ شیخ مفید، محمد بن محمد بن نُعمان (۱۴۱۳). ارشاد. ج۲. ص۱۱۴.
- ↑ گروهی از تاریخ‌پژوهان (۱۳۹۱). تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء. ج۲. ص۳۹.
- ↑ بلاذری، أحمد بن يحيى بن جابر بن داود (۱۴۱۷). انساب الاشراف. ج۳. ص۴۱۶.
- ↑ ری‌شهری، محمدی (۱۳۸۸). دانشنامه امام حسین(ع). ج۸. ص۳۹۳.
- ↑ شیخ مفید (۱۴۱۳). مسار الشیعه. ص۴۶.
- ↑ طوسى، محمد بن حسن بن علی بن حسن (۱۴۱۱). مصباح المتهجّد. ج۲. ص۷۸۷.
- ↑ کفعمی، ابراهیم بن علی (۱۴۰۵). المصباح للکفعمی. ص۵۱۰.
- ↑ محدث نوری، حسین بن محمد تقی بن علی محمد نوری طبرسی (۱۴۲۰). لؤلؤ و مرجان. صص۲۰۸وـ۲۰۹.
- ↑ قمی (۱۳۷۲). منتهی الآمال. صص۵۲۴و۵۲۵.
- ↑ دینوری، احمد بن داود (۱۳۷۳). الأخبار الطوال. الشريف الرضی. ص۲۵۹.
- ↑ الزهري، محمد بن سعد بن منيع (۱۴۱۴). «الطبقة الخامسة من الصحابة». الطبقات الكبرى. ج۱. الطائف. ص۴۷۸.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمّد (۱۴۰۹). شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. موسسه النشر الإسلامی. ص۱۹۶.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمّد (۱۴۰۹). «حکایت ۲۳۵۷». شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. موسسه النشر الإسلامی. ص۲۷۱.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمّد (۱۴۰۹). «حکایت ۲۳۵۹». شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. موسسه النشر الإسلامی. ص۲۷۳.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمّد (۱۴۰۹). «حکایت ۲۳۸۷». شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. موسسه النشر الإسلامی. ص۳۰۱.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمّد (۱۴۰۹). شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. موسسه النشر الإسلامی. ص۱۹۶.
- ↑ الزهري، محمد بن سعد بن منيع (۱۴۱۴). «الطبقة الخامسة من الصحابة». الطبقات الكبرى. ج۱. الطائف. ص۴۷۹.
- ↑ طبری، حسن بن علی (۱۳۸۳). كامل بهائى. مرتضوی. ص۲۸۷.
- ↑ طبری، حسن بن علی (۱۳۸۳). «حکایت ۲۳۸۷». كامل بهائى. مرتضوی. ص۳۰۱.
- ↑ طبری، حسن بن علی (۱۳۸۳). «حکایت ۲۳۹۳». كامل بهائى. مرتضوی. ص۳۰۹.
- ↑ طبری، حسن بن علی (۱۳۸۳). «حکایت ۲۲۷۴». كامل بهائى. مرتضوی. ص۱۱۷.
- ↑ طبری، حسن بن علی (۱۳۸۳). «حکایت ۲۸۷۶». كامل بهائى. ج۱۰. مرتضوی. ص۱۲۵.
- ↑ طبری، حسن بن علی (۱۳۸۳). «بخش يكم، فصل ششم، فاطمه». كامل بهائى. مرتضوی. ص۲۵۱.
- ↑ المحلی، حميد الشهيد بن احمد بن محمد (۱۴۲۳). الحدائق الورديّة. مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی. ص۱۳۴.
- ↑ حسینی العبدلی، جمال‌الدین احمد بن محمد (۱۴۲۱). التذكرة فى الأنساب المطهرة. قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی. ص۹۰.
- ↑ المحلی، حميد الشهيد بن احمد بن محمد (۱۴۲۳). الحدائق الورديّة. مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی. ص۱۳۴.
- ↑ ابن عنبة، السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی (۱۳۸۰). عمدة الطالب. منشورات الشريف الرضي. ص۱۰۰.
- ↑ حسینی العبدلی، جمال‌الدین احمد بن محمد (۱۴۲۱). التذكرة فى الأنساب المطهرة. قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی. ص۹۰.
- ↑ ابن عنبة، السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی (۱۳۸۰). عمدة الطالب. منشورات الشريف الرضي. ص۱۰۰.
- ↑ المحلی، حميد الشهيد بن احمد بن محمد (۱۴۲۳). الحدائق الورديّة. مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی. ص۱۳۵.
- ↑ ابن عنبة، السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی (۱۳۸۰). عمدة الطالب. منشورات الشريف الرضي. ص۱۰۰.
- ↑ شیخ مفید، محمد بن محمد بن نُعمان (١٤١٤). الارشاد. دارالمفید. ص۱۰۰.
- ↑ علوی، ابراهيم بن ناصر بن طباطبا (۱۳۷۷). منتقلة الطالبيّة. مكتبه الحيدريه. ص۳۰۸.
- ↑ المحلی، حميد الشهيد بن احمد بن محمد (۱۴۲۳). الحدائق الورديّة. مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی. ص۱۳۶.
- ↑ المحلی، حميد الشهيد بن احمد بن محمد (۱۴۲۳). الحدائق الورديّة. مطبوعات مكتبه مركز بدر العلمی والثقافی. ص۱۳۶.
- ↑ ابن عنبة، السيد جمال الدين أحمد بن علی الحسنی (۱۳۸۰). عمدة الطالب. منشورات الشريف الرضي. ص۱۰۰.
- ↑ ابن صوفی، علی بن محمد علوی عمری (۱۴۰۹). ألمَجدی فی أنسابِ الطّالبیّین. انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی. ص۳۶.
- ↑ مامقانی، عبدالله (۱۳۸۱). تنقيح المقال. موسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث. ص۲۷۳.
- ↑ الزهري، محمد بن سعد بن منيع (۱۴۱۴). «الطبقة الخامسة من الصحابة». الطبقات الكبرى. ج۱. الطائف. ص۴۷۸.
- ↑ شیخ مفید، محمد بن محمد بن نُعمان (١٤١٤). الارشاد. ج۲. دارالمفید. ص۳۶.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمّد (۱۴۰۹). شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. موسسه النشر الإسلامی. ص۱۹۷.
- ↑ بابن عبد ربه الأندلسی، شهاب الدين أحمد بن محمد بن عبد ربه ابن حبيب ابن حدير بن سالم (۱۴۰۹). العقد الفريد. ج۳. دار الكتب العلمية. صص۳۶۸ و ۳۷۰.
- ↑ ابن قتيبة الدينوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم (۱۴۱۰). الامامة والسياسة. ج۳. دار الأضواء. ص۱۲.
- ↑ ابن حیون، نعمان بن محمد. شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار. ج۳. ص۱۹۷.
جستارهای وابسته