پیش نویس:فرقه علویه: تفاوت میان نسخه‌ها
(←عقاید) |
|||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
درباره عقاید علویان دو نظر از طرف محققان و نویسندگان مطرح شده است: | درباره عقاید علویان دو نظر از طرف محققان و نویسندگان مطرح شده است: | ||
=== غلو === | === غلو === | ||
برخی، علویان را از فرقه‌های غالی {{یادداشت|غلو در لغت به معنای گذشتن از حدّ و خارج شدن از اعتدال است. غلو در اعتقادات در [[نبوت]] و امامت است و موجب کفر و گمراهی می‌گردد.}} دانسته‌اند.<ref>مفید، محمدبن‌محمد، تصحیح الاعتقاد، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۳ ش، ص۱۰۹.</ref> شهرستانی در ملل و نحل، نوبختی در فرق الشیعه، عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق، علی ربانی گلپایگانی در فرق و مذاهب کلامی، دکتر جواد مشکور در فرهنگ فرق اسلامی، علویان را از فرقه‌های غالی دانسته‌اند. | برخی، علویان را از فرقه‌های غالی {{یادداشت|غلو در لغت به معنای گذشتن از حدّ و خارج شدن از اعتدال است. غلو در اعتقادات در [[نبوت]] و امامت است و موجب کفر و گمراهی می‌گردد.}} دانسته‌اند.<ref>مفید، محمدبن‌محمد، تصحیح الاعتقاد، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۳ ش، ص۱۰۹.</ref> شهرستانی در ملل و نحل، نوبختی در فرق الشیعه، عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق، علی ربانی گلپایگانی در فرق و مذاهب کلامی،<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.</ref> دکتر جواد مشکور در فرهنگ فرق اسلامی،<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.</ref> علویان را از فرقه‌های غالی دانسته‌اند. | ||
=== یکسانی با شیعه امامیه === | === یکسانی با شیعه امامیه === | ||
نسخهٔ ۳ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۹
آیا فرقه علویه از غالیان است یا از پیروان شیعه امامیه محسوب می‌گردد ؟
یکی از فرقه های اسلامی که در دوران معاصر در سوریه و برخی دیگر از کشورهای اسلامی وجود دارد، فرقه علویه است. پژوهشگران معتقدند فرقه‌های اهل‌حقّ، نصیریان، علی اللهیان و «علویان» از فرقه های غلات می‌باشند که بعدها در اسلام پیدا شدند و در ایران، سوریه و ترکیه زندگی می‌کنند و در هر منطقه‌ای به یک نام خوانده می‌شوند. در مورد عقاید علویان دو نظریه وجود دارد؛ برخی این فرقه را از غلات دانسته‌اند که در مورد ائمه(ع) اعتقادات نادرستی دارند. گروه دیگری عقاید این فرقه را به دور از غلو دانسته و معتقدند غلو اتهامی است که دشمنان به این گروه زده‌اند.
معانی مختلف کلمه علوی
کلمه "علوی" از نظر لغت منسوب به لفظ "علی" است و در اصطلاح اطلاقات متعددی برای آن ذکر گردیده است:[۱]
- هر کسی که از اولاد علی(ع) و فاطمه(س) باشد به آن علوی گویند. این اطلاق منشأ نسبی دارد.[۱]
- کاربرد دیگر کلمۀ علوی در مقابل عثمانی است. عثمانی‌ها افرادی بودند که پس از قتل عثمان، امام علی(ع) را به قتل او متهم نموده و طرفدار عثمان بودند. در مقابلِ این افراد، به طرفداران امام علی(ع) علوی گفته می‌شد.[۱]
- کاربرد دیگر کلمه علوی، اطلاق آن بر فرقه‌هایی است که متهم به غلو درباره علی(ع) و برخی امامان دیگر هستند. این عنوان بر گروه‌هایی از جمله فرقه نصیریه و اهل حق اطلاق می‌شود.[۱]
نصیریه
نصیریه که عنوان علوی تقریباً مساوی با آن است، یکی از فرقه‌های غلات شمرده شده است که تاریخ پیدایش آنها را قرن پنجم هجری دانسته و به آنان انصاریه نیز گفته می‌شود.[۲]
در مورد مؤسس و تاریخ و محل پیدایش این فرقه اختلاف نظر وجود دارد. برخی گفته‌اند این فرقه پیرو محمد بن نصیر نمیری است که امام هادی(ع) را «رب» و خودش را رسول و از طرف آن حضرت پنداشته است.[۳] عدۀ دیگری معتقدند ابن‌نصیر وکیل امام یازدهم بوده است[۴] و پیرو او به نمیریه معروف می‌باشد.[۵]
برخی دیگر معتقدند فرقه نصیریه احتمالاً از بغداد سرچشمه گرفته و مؤسس واقعی آن شخصی به نام خصیبی بوده است. او در سال۳۴۶ق یا ۳۸۵ق درگذشته است. اعتقادات او توسط نوه‌اش طبرانی و شاگردان نوه‌اش در سال ۴۳۳ق به لاذقیه در سوریه امروزی منتشر گردید و عده‌ای را به آیین نصیر درآوردند.[۶]
در دوران معاصر فرقه نصیریه در سوریه، ترکیه، لبنان و فلسطین اشغالی ساکن هستند.[۷]
اهل حق
گروه‌های اهل حق به نام‌های مختلف: اهل‌حق، اهل سر، یارسان، علی‌اللّهی معروف هستند که سِبیل از نشانه‌های آنان به شمار می‌آید.[۸] ریشه تاریخی این فرقه را برخی قرن دوم هجری و برخی دیگر قرن چهارم هجری دانسته و مؤسس آن را شخصی بنام مبارک شاه ملقب به خُوَشین معرفی نموده‌اند که با پیروان خود در لرستان زندگی می‌کرده‌اند.[۹]
عقاید
درباره عقاید علویان دو نظر از طرف محققان و نویسندگان مطرح شده است:
غلو
برخی، علویان را از فرقه‌های غالی [یادداشت ۱] دانسته‌اند.[۱۰] شهرستانی در ملل و نحل، نوبختی در فرق الشیعه، عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق، علی ربانی گلپایگانی در فرق و مذاهب کلامی،[۱۱] دکتر جواد مشکور در فرهنگ فرق اسلامی،[۱۲] علویان را از فرقه‌های غالی دانسته‌اند.
یکسانی با شیعه امامیه
با در نظر گرفتن منابعِ صحيح و مصاحبه‌اي كه با اشخاص آشنا به آيين علويان صورت گرفته، خلاف همه موارد وارده در كتب مذاهب و فرق ثابت مي‌شود، چرا كه آنان در عقيده و مرام هيچ اختلاف نظري با شيعه اثني‌عشري ندارند. آنان معتقد به رسالت نبي اكرم(ص) و امامت و خلافت بلا شك اميرالمومنين(ع) و يازده فرزند بعد از او هستند. اصول و فروع دين را پذيرا بوده و خداوند را بدون وجود شريكي براي او و قرآن را بدون دانستن تحريف و نظيري براي او و شريعت را بدون نقصاني در آن قبول دارند.
در تكاليف شرعي و مسائل ديني به مراجع رجوع كرده و نسبت به تمام اديان الهي و كتب آسماني و انبياء الهي احترام قائل هستند. هر حديث مخالف با صراحت قرآن را طرد مي كنند. «كلمة العلم» را منحصر در اهل بيت(ع) دانسته و به مباحث ديني، تاويل آيات، فقه و فتواي امام جعفر صادق(ع) اعتقاد راسخ دارند. اينان به هيچ كدام از مذاهب چهارگانه اهل سنت شباهت ندارند. اينان كساني هستند كه مسلمين ناميده شده‌اند و خدا را بدون شريك عبادت مي‌كنند.[۱۳]
در باب اصول دين، توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد را با دلايل خاص قبول دارند:
- توحيد: اعتقاد به وجود خداي واحدي كه داراي صفات كمال و منزه از هر عيب و نقص است.
- عدل: خداوند منزه از ظلم و فعل قبيح است و به بيشتر از حد وسع و استعداد تكليف نمي كند.
- نبوت: انبياء داراي عصمت هستند و با تعيين آنها خلق را ارشاد مي‌كند، اولشان حضرت آدم(ع) و آخرشان رسول اكرم(ص) است.
- امامت: اقتضاي حكمت الهي است كه براي اكمال دين پيامبران، كساني را به عنوان پيشوا و امام معصوم تعيين نمايد و پيامبر(ص)، اميرالمومنين(ع) را به عنوان جانشين خود معرفي كرد و بعد از او يازده تن از فرزندان او به اين مقام رسيدند.
- معاد: خداوند بعد از مرگ، مردم را براي حسابرسي مي‌خواند و پاداش نيكوكاران و جزاي بدكاران را خواهد داد. همچنین تمام فروع دين از قبيل نماز، روزه، زكات، حج، جهاد و... را قبول دارند.[۱۴]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، روزنه، ۱۳۷۳ش، ماده علوی.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.
- ↑ مرکز المصطفی، حیات محمد بن یعقوب کلینی (ره)، ص۸۹، و مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ ش، ص۴۴۲.
- ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، روزنه، ۱۳۷۳ش، ماده نصیریه.
- ↑ معروف الحسینی، هاشم، شیعه در برابر معتزله و اشاعره، مترجم سیدمحمد صادق عبارف، آستان قدس رضوی، سوم، ۱۳۷۹ ش، ص۸۰.
- ↑ براند کاول، هیلن، تشیع، بی‌نا، بی‌تا، ص۴۲۳.
- ↑ براند کاول، هیلن، تشیع، بی‌نا، بی‌تا و مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ ش، ص۴۴۳.
- ↑ مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ ش، ص۷۸.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۲۳.
- ↑ مفید، محمدبن‌محمد، تصحیح الاعتقاد، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۳ ش، ص۱۰۹.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.
- ↑ بحوث في الملل و النحل، جعفر سبحاني، مركز مديريت حوزه علميه قم، ج۸، ص۴۰۶.
- ↑ بحوث في الملل و النحل، جعفر سبحاني، مركز مديريت حوزه علميه قم، ج۸، ص۴۰۶ – ۴۰۸، (به نقل از عقيدتنا و واقعنا نحن المسلمين العلويين ۲۰ – ۲۳).