خواستگاری زن از مرد

سؤال

آیا پدر دختر می‌تواند از پسری برای دخترش خواستگاری کند چون حضرت شعیب «ع» این کار را برای دخترش انجام دادند، آیا در صورت جواب رد پسر ضربه روحی به دختر نمی‌خورد؟

درگاه‌ها

خواستگاری زن از مرد، از نظر شرع اسلام جایز است. به دخترانی که بر اساس ملاک‌های درست، همسر آینده خودشان را انتخاب کرده‌اند، پیشنهاد شده است برای مطرح کردن درخواست خود، از واسطه‌ای مؤمن، مورد اعتماد و متأهل استفاده کنند.

البته با توجه به ویژگی‌هایی که در زن و مرد وجود دارد، بهتر دانسته شده که خواستگاری از طرف مرد انجام شود. همچنین توجه و رعایت رسومی که در منطقه یا جامعه رواج دارد، از جمله خواستگاری مرد از زن، بهتر دانسته شده است.

جواز

خواستگاری زن از مرد، از نظر شرع اسلام جایز است. برای جواز خواستگاری زن از مرد، شواهدی وجود دارد که چنین است:

• زنی نزد پیامبر(ص) آمد و اظهار آمادگی کرد که با پیامبر(ص) ازدواج کند. حضرت محمد(ص) در جواب سکوت فرمود. مرد مسلمانی که آنجا بود از پیامبر(ص) درخواست کرد که اگر تصمیم ندارد با آن زن ازدواج کند، (در صورت رضایت زن) او را به ازدواج خودش دربیاورد. پیامبر قبول کرد و زن نیز پذیرفت و به ازدواج آن مرد درآمد.
• حضرت شعیب(ع) به حضرت موسی(ع) گفت: «می‌خواهم یکی از دو دخترم را به همسری تو درآورم به شرط آن که هشت سال برای من کار کنی و اگر تا ده سال کار خود را افزایش دهی، محبّتی از طرف توست، من نمی‌خواهم کار سنگینی بر دوش تو نهم، ان شاء الله مرا از شایستگان خواهی یافت». موسی(ع) با پیشنهاد شعیب(ع) موافقت کرد.

توجه به ویژگی‌های زنانه

از نظر اسلام، ارزش انسانیِ مرد و زن مساوی است؛ با این همه، هر کدام ویژگی‌هایی مخصوص خود را دارند. به گفته مرتضی مطهری، فطرت مرد بر خواستن و عشق ورزیدن آفریده شده، و فطرت زن بر خواسته شدن و معشوق بودن خلق شده است. برای مرد قابل تحمّل است که از زنی خواستگاری کند و جواب منفی بشنود؛ ولی برای زن که می‌خواهد محبوب و معشوق باشد و در قلب مرد نفوذ کند، قابل تحمّل نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و جواب رد بشنود.

ویلیام جیمز، فیلسوف آمریکایی نیز، بر این عقیده است که دختران، در طول تاریخ دریافتند که عزت و احترامشان به این است که دنبال مردان نروند. در متون دینی شواهدی وجود دارد که بر اساس فطرت، بهتر است مرد از زن خواستگاری کند. بر اساس برخی روایات، وقتی حضرت آدم(ع) از حوا خواست نزد او بیاید، حوا گفت: «نه! تو پیش من بیا.» و خداوند نیز به آدم دستور داد که به طرف حوا برود. به باور برخی شاید رسم خواستگاری مرد از زن از همین ناشی شده باشد.

به دختران جوانی که همسر آینده خودشان را بر اساس ملاک‌های صحیح انتخاب کرده‌اند، پیشنهاد شده است برای مطرح کردن درخواست خود، از واسطه استفاده کنند. با وجود واسطه اگر جواب مرد مثبت باشد، دختر از حالت انتظار بیرون می‌آید و اگر منفی باشد، چون به صورت غیر مستقیم است، کرامت انسانی‌شان لطمه نمی‌خورد. برای این امر باید فردی مورد اعتماد، رازنگه‌دار و متأهل واسطه قرار داده شود.

توجه به رسوم

از دوران گذشته و در بسیاری از ملل، خواستگاری مردان مرسوم بوده و این رسم منحصر به جامعه اسلامی یا ایران نیست. توجه و رعایت رسومی که در منطقه یا جامعه‌ای رواج دارد، اگر مخالف با دستورات دین نباشد، پسندیده است.

جستارهای وابسته

• دلیل خواستگاری حضرت خدیجه از پیامبر(ص)