شرح اصول کافی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
امتيازاتى كه مى توان براى اين كتاب برشمرد، به شرح ذيل است: . ارائه بحث هاى مبسوط و دقيق رجالى. يادكرد دانش هاى حديثى. شرح و بسط كامل روايات. توجه به ديدگاه هاى مختلف. ابهام زدايى. برداشت هاى دقيق.<ref>نصری،علی، «[https://hadith.net/post/6324/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%d9%89-%d8%a8%d9%87-%d8%b4%d8%b1%d8%ad-%d8%b5%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%a3%d9%84%d9%87%d9%8a%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b5%d9%88%d9%84-%d8%a7%d9%84%d9%83%d8%a7%d9%81%d9%89/p328/ نگاهى به شرح صدر المتألهين بر اصول الكافى]»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.</ref> | امتيازاتى كه مى توان براى اين كتاب برشمرد، به شرح ذيل است: . ارائه بحث هاى مبسوط و دقيق رجالى. يادكرد دانش هاى حديثى. شرح و بسط كامل روايات. توجه به ديدگاه هاى مختلف. ابهام زدايى. برداشت هاى دقيق.<ref>نصری،علی، «[https://hadith.net/post/6324/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%d9%89-%d8%a8%d9%87-%d8%b4%d8%b1%d8%ad-%d8%b5%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%a3%d9%84%d9%87%d9%8a%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b5%d9%88%d9%84-%d8%a7%d9%84%d9%83%d8%a7%d9%81%d9%89/p328/ نگاهى به شرح صدر المتألهين بر اصول الكافى]»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.</ref> | ||
== تیتر == | |||
شرح أصول الكافى, شامل: كتاب العقل, كتاب فضل العلم, كتاب التوحيد و… تا باب يازدهم (كتاب الحجّة) از «اصول كافى» و جمعاً شامل شرح 503 حديث <sup>۲</sup> است. اين كتاب در سال 1282ق, در يك جلد رحلى چاپ سنگى سپس در سه جلد وزيرى چاپ حروفى شده است. چاپ دوم آن از حديث 343 تا 426 را ندارد.<ref>استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۸.</ref> | |||
شرح أصول الكافى كه در سال 1044ق,نوشته شده است. <sup>۲</sup> سال وفات ملاّصدرا 1050ق, است. بنابراين, مسلّم است كه (شرح أصول الكافى), آخرين اثر يا از آخرين آثار ملاّصدراست كه آن را در اواخر عمر, يعنى در 65سالگى تأليف كرده و نسبت به دو كتاب عظيم ديگر او ((تفسير) و (اسفار)), مؤخّر است.<ref>استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۱۰.</ref> | |||
ملاّصدرا براى شرح احاديث اهل بيت(ع), «كافى» را انتخاب كرده است. او در ديباچه (شرح أصول الكافى) مى گويد: بهترين احاديث و گفتارهايى كه از اهل بيت(ع) براى ما روايت شده و درخشنده ترين سخنانى كه چون مرواريدِ به هم پيوسته از آنان براى ما نقل شده,… احاديث كتاب «كافى», تأليف امين الاسلام و ثقة الأنام, شيخ عالم, كامل مجتهد, بارع فاخر, محمد بن يعقوب كلينى ـ أعلى اللّه قدره وأنار فى السماء بدره ـ است.<ref>استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۱۵.</ref> | |||
ملاّصدرا در «شرح أصول الكافى», سند احاديث را هم مورد بررسى قرارداده و از كتابهاى رجالى زير, نام برده و از آنها استفاده كرده است: «رجال» و «فهرست» شيخ طوسى, «رجال» كشّى, «رجال» نجاشى, «التحرير الطاووسى», «خلاصة الأقوال» علاّمه حلّى, حاشيه شهيد ثانى بر «خلاصة الأقوال», حاشيه شيخ محمد بر حاشيه شهيد, «نقد الرجال» تفرشى و «رجال وسيط» استرآبادى. <sup>۱</sup> امّا به نظر مى رسد كه ملاّصدرا فقط به دو كتاب اخير رجوع مى كرده و از بقيه كتابها توسط اين دو كتابْ استفاده كرده است. <sup>۲</sup> واضح است كه صدرالمتألهين در علم رجال, فوق العاده نبوده و از نسخه خطّى «شرح أصول الكافى» به خطّ مؤلف, بر مى آيد كه در آغاز, تصميم بررسى رجال سند احاديث را نداشته; زيرا بحثهاى مربوط به سند, در حاشيه نسخه اضافه شده است. <sup>۳</sup> البته ملاّصدرا در چند جا در بحثهاى رجالى, اظهار نظر و داورى هم كرده است.<ref>استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص ۳۷.</ref> | |||
در عظمت و ارجمندى اين شرح, كافى است كه بدانيم امام خمينى(ره) در دو كتاب بسيار گرانقدر خود: «اربعين» و «شرح حديث جنود عقل و جهل», متأثر از «شرح أصول الکافی ملاصدرا بوده است.<ref>استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۳۹.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
نسخهٔ ۱۶ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۹
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
درباره شرح اصول کافی اثر ملاصدرا توضیح دهید.
| شرح اصول کافی | |
|---|---|
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | ملاصدرا |
| تاریخ نگارش | قرن یازدهم هجری قمری |
| موضوع | پ |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| محل نشر | تهران |
شرح اصول کافی اثر ملاصدرا که به شیوه ای عرفانی احادیث کتاب اصول کافی را شرح داده است.
معرفی
شرح اصول کافی یکی از آثار دینی اصلی ملاصدرا استو به شیوه ای عرفانی در باب اکثر مضامین اساسی تشیع بحث می کند. و شاید مهمترین تفسیری است که تاکنون بر این کتاب نوشته شده است. اگرچه این کتاب اثری حجیم است اما هرگز کامل نشد. زیرا شرح این متن تنها تا فصل یازدهم کتاب الحج می رسد و بحث به طور ناگهانی در وسط یک دستاورد مهم قطع میشود.[۱]
این کتاب توسط محمد خواجوی در سال ۱۳۶۶ش چاپ شد.[۲]
تفسیر صدرا بر این کتاب به او در میان فقهای اسلامی و علمای حدیث جایگاه خاصی بخشیده است.[۳]
شرح ملّا صدرا، در كنار دو شرح ديگر ، يعنى شرح علّامه مجلسى، معروف به مرآة العقول، و شرح ملّا صالح مازندرانى، معروف به شرح اُصول الكافى ، از جمله مهم ترين شرح هاى نوشته شده بر كتاب الكافى است. ملّا صدرا، در مقدّمه شرح خود، به بيان ارزش و جايگاه حديث در ميان مسلمانان پرداخته و احاديث الكافى را بهترين احاديث نقل شده از ائمّه عليهم السلام دانسته است. همچنين احاديث اين كتاب را صدف هاى درياى حكمت و عرفان دانسته است كه وى، عمر خود را صرف تفكّر و تأمّل بر اسرار و معانى آنها كرده؛ ولى به دليل قصور فكر برخى همعصران خود، نتوانسته اين جواهرات را به ديگران، عرضه كند.[۴]
نویسنده
صدرالدین محمد شیرازی(۹۷۹–۱۰۵۰ق) مشهور به ملاصدرا،[۵] فیلسوف،[۶] عارف و بنیانگذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه است که به عنوان سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام به‌شمار می‌رود.[۷] او نظام فلسفی خود را در مهمترین کتاب خود الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة معروف به اسفار تبیین کرد.[۸]
جایگاه و محتوا
«شرح اصول کافی»، ژرف‌ترین و عمیق‌ترین شرحی است که به قلم حکیم متألّه و فیلسوف ربّانی، صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی، تدوین یافته است. اهتمام شارح به جایگاه متن در شرح روایات، به بلندای افق اندیشهٔ وی در زمینۀ دانش حدیث اشاره دارد. ملاصدرا آنچه از مایه‌ها و ابزار علم در اختیار داشته است برای نقد درونی و بیرونی احادیث به‌کار می‌بندد. او با گردآوری قواعد مرتبط با مباحث ادبی اعم از لغت، اشتقاق، صرف، نحو و علوم بلاغی در فهم ظاهر احادیث کوشیده و با دقت و درایتی مثال‌زدنی در نقد احادیث و شرح و تفسیر آنها به ویژه احادیث غریب و مشکل، سعی وافری مبذول داشته است. به گونه‌ای که تحقیقات وی پیرامون مباحث ادبی، به اثر ماندگار او جایگاهی والا بخشیده است و تسلط وی را در تبیین نکته‌های ادبی و جستارهای بلاغی نمایان می‌کند.[۹]
ژرفاى دانش و عمق نگاه ملّاصدرا در زمينه دانش هاى حديثى، اعم از فقه الحديث، رجال الحديث و مصطلحات حديث نيز شگفت آور است. با آن كه از اين شخصيت نامدار در موضوع شرح روايات، بر حسب اطلاع نگارنده، اثرى جز شرح اُصول الكافى به يادگار نمانده، اما همين اثر براى قضاوت درباره دانش حديثى ملّاصدرا از هر جهت كافى است. در عظمت جايگاه اين اثر گرانسنگ و بلنداى انديشه هاى حديثى صدرالمتألهين همين بس كه جامع معقول و منقول، مرحوم علّامه شعرانى در حاشيه خود بر شرح ملّاصالح مازندرانى بر اصول الكافى آنجا كه به آخرين حديثى مى رسد كه ملّاصدرا توفيق شرح آن را داشته است چنين نوشته است: اين حديث، آخرين حديثى است كه صدرالمتألهين شيرازى رحمه الله در اصول الكافى توفيق شرح آن را يافته است. او در اين شرح، نوآورى داشته و در تبيين گفتار ائمه عليهم السلام درباره توحيد و مسائل اصولى، مباحث برهانى را آورده، نه ادلّه خطابى براى اقناع عوام... و آن كه در شرح پيشگام است، بر ساير شارحان برترى دارد؛چه، تمام آنچه در شرح هاى بعدى آمده، يا از لفظ و عين عبارت و محتواى شرح ملّاصدرا برگرفته اند، يا تنها از معنا و محتواى آن برگرفته و از مطالعه آن شرح، الهام گرفته و مطالبى نزديك به آن را گفته اند. و هيچ كس از شارحان پس از اين حديث كه شرح تحقيقى ملّاصدرا در آن پايان يافته، شرح ژرف و تحقيقى به سان شرح احاديث پيشين ارائه نكرده اند، مگر ياد كرد رخدادهاى تاريخى يا تفاسير لفظى يا به مناسبت نقل يك مطلب.[۱۰]
انتخاب كتاب الكافى ظاهرا بدان دليل بوده كه او اين كتاب را بهترين اثر در اين موضوع مى دانسته است؛ زيرا در تمجيد از اين كتاب چنين آورده است: بهترين احاديث گردآورى شده و گرانبهاترين گفتار گوهر بار كه از سوى ائمه عليهم السلام براى ما نقل و روايت شده... روايات كتاب الكافى است كه ثقه الاسلام كلينى آن را گردآورى كرده است.[۱۱]
ملّاصدرا برخلاف علّامه مجلسى كه متن روايت را در بالاى هر صفحه نقل كرده و شرح آن را در پايين صفحه آورده ـ، شرح و تفسير احاديث را در متن كتاب، پس از نقل متن روايات، جاى داده است. او، در ابتدا، سند روايت را به نقل از الكافى ارائه مى كند و پس از ذكر نام هر راوى، به صورت مزجى، به بحث هاى رجالى درباره وثاقت يا ضعف او پرداخته، آن گاه متن روايت را نقل كرده و در پى آن، روايت را از جهت لغوى و مدلولى شرح داده است. از اين جهت، شرح ملّاصدرا به شرح ملّاصالح مازندرانى نزديك است.[۱۲]
امتيازاتى كه مى توان براى اين كتاب برشمرد، به شرح ذيل است: . ارائه بحث هاى مبسوط و دقيق رجالى. يادكرد دانش هاى حديثى. شرح و بسط كامل روايات. توجه به ديدگاه هاى مختلف. ابهام زدايى. برداشت هاى دقيق.[۱۳]
تیتر
شرح أصول الكافى, شامل: كتاب العقل, كتاب فضل العلم, كتاب التوحيد و… تا باب يازدهم (كتاب الحجّة) از «اصول كافى» و جمعاً شامل شرح 503 حديث ۲ است. اين كتاب در سال 1282ق, در يك جلد رحلى چاپ سنگى سپس در سه جلد وزيرى چاپ حروفى شده است. چاپ دوم آن از حديث 343 تا 426 را ندارد.[۱۴]
شرح أصول الكافى كه در سال 1044ق,نوشته شده است. ۲ سال وفات ملاّصدرا 1050ق, است. بنابراين, مسلّم است كه (شرح أصول الكافى), آخرين اثر يا از آخرين آثار ملاّصدراست كه آن را در اواخر عمر, يعنى در 65سالگى تأليف كرده و نسبت به دو كتاب عظيم ديگر او ((تفسير) و (اسفار)), مؤخّر است.[۱۵]
ملاّصدرا براى شرح احاديث اهل بيت(ع), «كافى» را انتخاب كرده است. او در ديباچه (شرح أصول الكافى) مى گويد: بهترين احاديث و گفتارهايى كه از اهل بيت(ع) براى ما روايت شده و درخشنده ترين سخنانى كه چون مرواريدِ به هم پيوسته از آنان براى ما نقل شده,… احاديث كتاب «كافى», تأليف امين الاسلام و ثقة الأنام, شيخ عالم, كامل مجتهد, بارع فاخر, محمد بن يعقوب كلينى ـ أعلى اللّه قدره وأنار فى السماء بدره ـ است.[۱۶]
ملاّصدرا در «شرح أصول الكافى», سند احاديث را هم مورد بررسى قرارداده و از كتابهاى رجالى زير, نام برده و از آنها استفاده كرده است: «رجال» و «فهرست» شيخ طوسى, «رجال» كشّى, «رجال» نجاشى, «التحرير الطاووسى», «خلاصة الأقوال» علاّمه حلّى, حاشيه شهيد ثانى بر «خلاصة الأقوال», حاشيه شيخ محمد بر حاشيه شهيد, «نقد الرجال» تفرشى و «رجال وسيط» استرآبادى. ۱ امّا به نظر مى رسد كه ملاّصدرا فقط به دو كتاب اخير رجوع مى كرده و از بقيه كتابها توسط اين دو كتابْ استفاده كرده است. ۲ واضح است كه صدرالمتألهين در علم رجال, فوق العاده نبوده و از نسخه خطّى «شرح أصول الكافى» به خطّ مؤلف, بر مى آيد كه در آغاز, تصميم بررسى رجال سند احاديث را نداشته; زيرا بحثهاى مربوط به سند, در حاشيه نسخه اضافه شده است. ۳ البته ملاّصدرا در چند جا در بحثهاى رجالى, اظهار نظر و داورى هم كرده است.[۱۷]
در عظمت و ارجمندى اين شرح, كافى است كه بدانيم امام خمينى(ره) در دو كتاب بسيار گرانقدر خود: «اربعين» و «شرح حديث جنود عقل و جهل», متأثر از «شرح أصول الکافی ملاصدرا بوده است.[۱۸]
منابع
- ↑ نصر، سیدحسین، صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه، ترجمه حسین سوزنچی، تهران،دفتر پژوهش و نشر سهرودی، ۱۳۸۷ش، ص۷۴.
- ↑ نصر، سیدحسین، صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه، ترجمه حسین سوزنچی، تهران،دفتر پژوهش و نشر سهرودی، ۱۳۸۷ش، ص۷۵.
- ↑ میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۵.
- ↑ «شرح ملّاصدرا بر اُصول الكافى»، حدیث‌نت، بازدید: ۲۷ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، تهران، مینوی خرد، ۱۳۹۲ش، ص۴۲۵.
- ↑ زمانیان، محمدتقی، «سیری در افکار ملاصدرا»، دانشکده، شماره ۳، سال اول تابستان ۱۳۵۴ش، ص۱۴۴.
- ↑ میثمی، سایه، ملاصدرا، ترجمه محمدرضا مرادی طادی، تهران، نشر نامک، ۱۴۰۳ش، ص۲۰ و ۲۴.
- ↑ فنا، فاطمه، «حکمت متعالیه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۳، ذیل مدخل؛ کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، تهران، مینوی خرد، ۱۳۹۲ش، ص۴۲۵.
- ↑ میر احمدی، عبدالله، و مونا امانی‌پور، «گونه‌های تبیین مباحث ادبی در شرح اصول کافی ملاصدرا»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳.
- ↑ نصری،علی، «نگاهى به شرح صدر المتألهين بر اصول الكافى»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ نصری،علی، «نگاهى به شرح صدر المتألهين بر اصول الكافى»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ نصری،علی، «نگاهى به شرح صدر المتألهين بر اصول الكافى»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ نصری،علی، «نگاهى به شرح صدر المتألهين بر اصول الكافى»، حدیث نت، بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۸.
- ↑ استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۱۰.
- ↑ استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۱۵.
- ↑ استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص ۳۷.
- ↑ استادی، رضا، «ده نکته درباره «شرح اصول کافی» ملاّصدرا»، علوم حدیث، شماره ۱۳، پاییز ۱۳۷۸ش، ص۳۹.