سوره نور

سؤال

محتوای سوره «نور» چیست؟

سوره نور در مدینه نازل شده و «۶۴» آیه دارد. این سوره چند احکام فقهی دربردارد. مانند: حد زنا، حد قذف، حجاب، لعان. در این سوره اشاره به تهمت به همسر پیامبر(ص) شده است که خداوند مؤمنین را مؤاخذه کرده است که چرا چنین چیزی را باور کردند و این را گناه بزرگی دانسته است. در این سوره از چگونگی ورود مسلمانان به خانه‌های یکدیگر سخن گفته است که از همدگیر برای ورود به خانه یکدیگر اجازه بگیرند. آیه نور که خداوند خود را نور آسمان‌ها و زمین می‌داند از آیات مشهور این سوره است. ترغیب به ازدواج، امر به نماز و زکات، نهی از چشم‌چرانی، کیفیت معاشرت با پیامبر(ص) از دیگر موضوعات این سوره است.

معرفی

سوره نور اين سوره در" مدينه" نازل شده و 64 آيه است‏. جزء هيجدهم قرآن كريم‏.

فضيلت

در حديثى از پيامبر(ص) مى‏خوانيم. " كسى كه سوره نور را بخواند (و محتواى آن را در زندگى خود پياده كند) خداوند به عدد هر زن و مرد با ايمانى در گذشته و آينده ده حسنه به عنوان پاداش به او خواهد داد". در حديث ديگرى از امام صادق (ع) مى‏خوانيم: " اموال خود را از تلف و دامان خود را از ننگ بى‏عفتى حفظ كنيد به وسيله تلاوت سوره نور، و زنانتان را در پرتو دستوراتش از انحرافات مصون داريد كه هر كس قرائت اين سوره را در هر شبانه روز ادامه دهد احدى از خانواده او هرگز تا پايان عمر گرفتار عمل منافى عفت نخواهد شد. توجه به محتواى سوره كه از طرق گوناگون و مؤثر به مبارزه با عوامل انحراف از جاده عفت برخاسته نكته اصلى حديث فوق و همچنين مفهوم عملى آن را روشن مى‏سازد.

محتوا

...

تهمت به همسر پیامبر (آیه افک)

مقالهٔ اصلی: جریان افک

از آیه ۱۱ تا آیه ۲۰ سوره روم به اتفاقی اشاره می‌کند که در آن به یکی از همسران پیامبر تهمت عظیمی (زنا) زدند. «اين آيات به داستان افك اشاره می‌كند، كه اهل سنت آن را مربوط به عايشه ام المؤمنين دانسته‌‏اند، ولى شيعه آن را درباره ماريه قبطيه مادر ابراهيم معتقد است‏.» در این آیات خطاب به مؤمنین میگوید چرا وقتی این تهمت را شنیدید با حسن ظن برخورد نکردید و نگفتید این دروغ و تهمتی آشکار و بهتانی بزرگ است؟ و چرا آن تهمت زنندگان چهار شاهد نیاوردند؟ و در ادامه می گوید اگر فضل و رحمت خداوند نبود قطعا بخاطر این تهمت عذاب بزرگی نازل می شد. در آیه ۲۳ این سوره، کسانی که به زنان پاکدامن و مؤمن نسبت زنا می‌دهند در دنیا و آخرت لعن کرده است.

آیه نور

مقالهٔ اصلی: آیه نور

آیه ۳۵ سوره نور به آیه نور شهرت دارد و در آن خداوند خود را نور آسمان‌ها و زمین معرفی کرده است. و در ادامه با تمثیلی این نور را توضیح می‌دهد. ﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ؛ خدا نور آسمانها و زمين است.﴾(نور:۳۵)

احکام فقهی

در این سوره به چند حکم فقهی اشاره شده است از جمله حد زنا. قذف. لعان. مجازات تهمت، مبارزه با چشم‌چرانی و ترک حجاب.

• حد زنا: در آیه دو آمده است که به هر مرد و زن زناکار صد تازیانه بزنید. و در آیه بعد آمده است که زن ناکار یا مرد زناکار تنها باید با افراد زناکار و مشرک ازدواج کنند.

• مجازات تهمت به زنا (حد قذف): در آیه چهار درباره کسانی که بدون آوردن چهار شاهد عادل، به کسی تهمت زنا می‌زنند، حکم هشتاد ضربه تازیانه داده است و آنان را فاسق نامیده است و هیچگاه شهادت آنان مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد. مگر توبه کنند و مفاسد خود را اصلاح کنند.

• لعان: اگر مردی تهمت زنا به همسر خود بزند باید چهار بار قسم بخورد که راست می‌گوید و برای بار پنجم بگوید لعنت خدا بر من اگر دروغگو باشم. و زن برای رفع اتهام از خود باید چهار بار قسم بخورد که آن مرد دروغگوست. و برای بار پنجم بگوید خشم خدا بر من اگر آن مرد از راستگویان باشد.

• حجاب زنان سالخورده: در آیه ۶۰ درباره زنان سالخورده گفته شده که اگر امید ازدواج ندارند، بدون قصد تبرج می‌توانند حجاب نداشته باشند.
• حجاب و زینت زنان: در آیه ۳۱ گفته شده که زنان زینت خود را جز آنچه آشکار است باید بپوشانند. و باید خمار (روسری) را بر گردن (گریبان) خود بگذارند.

آیات مهم

• نهی از چشم چرانی: در آیات ۳۰ ۳۱ این سوره به زنان و مردان مؤمن می‌فرماید چشمان خود را از آنچه حرام است فروبندند. و شرمگاه خود را حفظ کنند.

• ترغیب به ازدواج: در این سوره آمده است که مردان و زنان بی همسر و غلامان و کنیزان را همسر دهید. و اگر آنان از فقر می‌ترسند خداوند از فضل خود به آنان روزی می‌دهد.

• تسبیح‌گویی همه موجودات: طبق گفته قرآن، هر آنچه در زمین و آسمان است خداوند را تسبیح می گویند. و پرندگان بال گشوده. همه اینها نماز و تسبیح خود را می دانند و خداوند به آنچه که اینان انجام می دهند آگاه است.

• امر به نماز و زکات: در آیه ۵۶ آمده است: ﴿وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ؛ و نماز را برپا كنيد و زكات را بدهيد و پيامبر [خدا] را فرمان بريد تا مورد رحمت قرار گيريد.﴾ در این آیه گفته شده که نماز برپادارید و زکات دهید و پیامبر را اطاعت کنید تا مورد رحمت خداوند قرار گیرید.

• کیفیت معاشرت مسلمانان با پیامبر(ص): مؤمنان باید هنگامی که در کاری جمعی با پیامبر همکاری می‌کنند، اگر از نزد او می‌خواهند بروند باید اجازه بگیرند.
• وصف منافقان: آیات ۴۷ تا ۵۰ این سوره درباره منافقین است که به زبان می‌گویند ایمان آورده‌ایم اما پس از چندی رویگردان می‌شوند. در این آیات گفته می‌شود که آیا در دل آنان مرضی است یا شک کرده‌اند؟ قرآن اینان را ظالمین می‌نامد.
• چگونگی ورود به خانه‌های همدیگر: در بخشی از آیات سوره نور، به آداب معاشرت مسلمانان می‌پردازد و به آنها می‌گوید برای ورود به خانه‌های همدیگر باید اجازه بگیرید. و اگر کسی نبود که به شما اجازه دهد، برگردید و وارد خانه نشوید. و نیز کودکان بالغ و نابالغ برای ورود به خلوت پدر و مادر باید اجازه بگیرند.