جامعیت قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

(بارگزاری اولیه)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
طبق آيه شريفه {{قرآن|وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَه إِلا يَعْلَمُهَا وَلا حَبَّه فِي ظُلُمَاتِ الأرْضِ وَلا رَطْبٍ وَلا يَابِسٍ إِلا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ}} (انعام / ۵۹) هيچ برگى [از درختى‏] نمى‏افتد، مگر اينكه از آن آگاه است‏؛ و نه هيچ دانه‏اى در تاريكي هاى زمين‏، و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار [= در كتاب علم خدا] ثبت است‏.» هيچ تر و خشكي نيست مگر اين كه در قرآن موجود است، پس چرا چيزهاي زياد مانند تعداد ركعات نماز در قرآن نيامده است؟
طبق آيه شريفه {{قرآن|لا رَطْبٍ وَلا يَابِسٍ إِلا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ|ترجمه=و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار ثبت شده است‏.|سوره=انعام|آیه=۵۹}} پس چرا چيزهاي زياد مانند تعداد ركعات نماز در قرآن نيامده است؟
 
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
رسالت هر پيامبري به تلقي وحي تشريعي اوست كه متن پيام و گوهر رسالت او خواهد بود، و نزول هر پيامي به اندازه ظرفيت وجودي گيرنده آن است، پيامبر اكرم(ص) كامل‌ترين انسان هاست و رسالت او آخرين برنامه الهي براي بشر است و كتاب او از جامعيت برخوردار و بر كتاب‌هاي پيشين حاكم بوده و شرف انسان‌ها در آن است. قرآن كريم مي‌فرمايد: « ما بر شما كتابى نازل كرديم كه وسيله تذكّر [و بيدارى‏] شما در آن است‏! آيا نمى‏فهميد؟! »<ref>انبيا/ ۱۰.</ref>


علامه طباطبايي مي‌فرمايد: در قرآن كريم هر چيزي كه انسان لياقت داردو براي هدايت او موثر است، آمده است.<ref>ر.ك: طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۱۴، ص۲۲۷.</ref>  
==ادله جامعيت قرآن==
'''در قرآن'''
* [[سوره انعام]] «هيچ جنبنده‏اى در زمين‏، و هيچ پرنده‏اى كه با دو بال خود پرواز مى ‏كند، نيست مگر اينكه امت هايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين كتاب‏، فرو گذار نكرديم‏؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‏ گردند. »<ref>انعام / ۳۸ .</ref>
* سوره انعام «كليدهاى غيب‏، تنها نزد اوست‏؛ و جز او، كسى آنها را نمى‏ داند. او آنچه را در خشكى و درياست مى‏داند؛ هيچ برگى [از درختى‏] نمى‏ افتد، مگر اينكه از آن آگاه است‏؛ و نه هيچ دانه‏ اى در تاريكي هاى زمين‏، و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار [= در كتاب علم خدا] ثبت است‏.»<ref>انعام / ۵۹ .</ref>
* [[سوره يوسف]] «در سرگذشت آنها درس عبرتى براى صاحبان انديشه بود! اينها داستان دروغين نبود؛ بلكه [وحى آسمانى است‏، و] هماهنگ است با آنچه پيش روى او [از كتب آسمانى پيشين‏] قرار دارد؛ و شرح هر چيزى [كه پايه سعادت انسان است‏]؛ و هدايت و رحمتى است براى گروهى كه ايمان مى‏آورند! »<ref>يوسف / ۱۱۱.</ref>
* [[سوره نحل]] «[به ياد آوريد] روزى را كه از هر امتى‏، گواهى از خودشان بر آنها برمى‏ انگيزيم‏؛ و تو را گواه بر آنان قرارمى‏ دهيم‏! و ما اين كتاب را بر تو نازل كرديم كه بيانگر همه چيز، و مايه هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است‏!»<ref>نحل / ۸۹ .</ref>  


پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: «به من جوامع دانش (گنيجينه‌هاي معرفت) داده شد»<ref>گنابادي، سلطان محمد، بيروت، موسسه الاعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۸ هـ ق، ج۱، ص۸۲ .</ref>
'''در روایات'''


برخي از قرآن پژوهان يكي از وجوه اعجاز را اعجاز در محتوا و معارف بيان كرده‌اند و به آيه ۴۹، سوره قصص كه تحدي به همانند‌آوري مي‌كند، تمسك كرده‌اند؛ چون آن‌چه در هدايت نقش دارد، محتوا و معارف است. <ref>محمد ري شهري، ميزان الحكمه، قم، انتشارات دارالحديث، الطبعه الاولي، ۱۴۱۶ ق، ج۴، ص۳۲۰۲، ح ۱۹۸۹.</ref>  
الف) رواياتي كه از آنها استفاده مي‌شود كه اخبار گذشته و آينده، يا خبر آسمان‌ها و زمين، در [[قرآن]] وجود دارد، ولي در هيچ كدام به آگاهان از اين خبرها اشاره نشده است، مثل روايتي كه [[امام صادق(ع)]] فرمود: «خداوند بيان همه چيز را در قرآن نازل كرده است، قسم به خدا چيزي كه بندگان به آن نياز دارند، فروگذار نشده است…»<ref>جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۷۶، ۱۸۴ و ۱۷۷.</ref>


==آيات ثابت کننده جامعيت قرآن==
ب) رواياتي اشاره دارد كه همه چيز در كتاب و سنت آمده است، از [[امام كاظم(ع)]] سؤال شد : آيا واقعاً همه چيز در كتاب و سنّت موجود است، يا مردم چنين مي‌گويند؟! حضرت فرمودند: «بله، همه چيز در كتاب خدا و سنت پيامبرش هست.»<ref>جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۸۴.</ref>


۱. سوره انعام: « هيچ جنبنده‏اى در زمين‏، و هيچ پرنده‏اى كه با دو بال خود پرواز مى‏كند، نيست مگر اينكه امتهايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين كتاب‏، فرو گذار نكرديم‏؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‏گردند. »<ref>انعام / ۳۸ .</ref>
ج) روایاتی که اشاره دارد به اینکه بيان همه چيز در قرآن، ويژه [[پيامبر اكرم(ص)]] و [[ائمه(ع)]] است. یعنی علم و آگاهی به همه چیز از قرآن کریم تنها در حیطه معصومین(ع) می باشد و بقیه از آن حضرات باید یاد بگیرند، امام باقر(ع) مي‌فرمايد: «خداوند همه چيز را در قرآن كريم نازل كرده و آن را براي پيامبر بيان نموده است»<ref>جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۷۷.</ref>


۲ . سوره انعام : « كليدهاى غيب‏، تنها نزد اوست‏؛ و جز او، كسى آنها را نمى‏داند. او آنچه را در خشكى و درياست مى‏داند؛ هيچ برگى [از درختى‏] نمى‏افتد، مگر اينكه از آن آگاه است‏؛ و نه هيچ دانه‏اى در تاريكي هاى زمين‏، و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار [= در كتاب علم خدا] ثبت است‏.»<ref>انعام / ۵۹ .</ref>
==معنای جامعیت قرآن==
 
* برخی از مفسران می گویند آيات ۳۸ و ۵۹ سوره انعام جامعيت قرآن را اثبات نمي‌كند، بلکه مراد از «كتاب» در آيات مذكور، لوح محفوظ و علم خدا است.  
۳. سوره يوسف:« در سرگذشت آنها درس عبرتى براى صاحبان انديشه بود! اينها داستان دروغين نبود؛ بلكه [وحى آسمانى است‏، و] هماهنگ است با آنچه پيش روى او [از كتب آسمانى پيشين‏] قرار دارد؛ و شرح هر چيزى [كه پايه سعادت انسان است‏]؛ و هدايت و رحمتى است براى گروهى كه ايمان مى‏آورند! »<ref>يوسف / ۱۱۱ .</ref>
* [[علامه طباطبايي]] مي‌فرمايد: معنای جامعیت قرآن این است که در قرآن كريم هر چيزي كه انسان لياقت دارد و براي هدايت او موثر است، آمده است.<ref>ر.ك: طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۱۴، ص۲۲۷.</ref>  
 
* ظاهر «كل شيء» و «تبياناً لكل شيء» اين است كه قرآن بيان كننده همه چيز است؛ چون تفصيل و تبيان به معناي بيان است.<ref>ابن علي الفضل بن الحسن الطبرسي، مجمع البيان، بيروت، دائره المعارف، ج۶ ـ ۵، ص۴۱۶ و ص۵۸۵.</ref> بنابراین قرآن بیان کننده همه چیز است نه اینکه تفاصیل آن ها در آن باشد.
۴. سوره نحل:« [به ياد آوريد] روزى را كه از هر امتى‏، گواهى از خودشان بر آنها برمى‏انگيزيم‏؛ و تو را گواه بر آنان قرارمى‏دهيم‏! و ما اين كتاب را بر تو نازل كرديم كه بيانگر همه چيز، و مايه هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است‏! »<ref>نحل / ۸۹ .</ref>
* جامعيت قرآن، مربوط به باطن قرآن است و فقط توسط پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) که به تصریح قرآن «علم الکتاب» نزد ایشان است<ref>رعد:۴۳</ref> فهمیده می شود و به مردم تبیین می شود.
 
{{پایان پاسخ}}
ميان مفسران در باره اين‌كه آيا آيات ۳۸ و ۵۹ انعام جامعيت قرآن را اثبات مي‌كند يا نه، اختلاف است و اين اختلاف از اين ناشي مي‌شود که مراد از كتاب در آيات مذكور، لوح محفوظ و علم خدا و يا قرآن كريم است؛ ولي نسبت به سوره نحل، آيه ۸۹ و سوره يوسف، آيه ۱۱۱ اتفاق‌نظر است كه دلالت برجامعيت قرآن دارند.  
 
زيرا در سوره يوسف، آيه ۱۱۱، سخن دروغ نبودن قرآن و تصديق كتاب‌هاي ديگر الهي است كه در آيات متعدد اين دو مطلب در مورد قرآن كريم آمده است.<ref>ر.ك: هود/ ۱۳؛ بقره/ ۴۱ و ۸۹.</ref> و در آيه ۳۷ سوره يونس اين دو وصف با هم آمده است.در سوره نحل، آيه ۸۹ نيز مراد از كتاب، قرآن نازل شده است، چون مي‌فرمايد: « ما اين كتاب را بر تو نازل كرديم »
 
ظاهر «كل شيء» و «تبياناً لكل شيء» اين است كه قرآن بيان كننده همه چيز است؛ چون تفصيل و تبيان به معناي بيان است.<ref>ابن علي الفضل بن الحسن الطبرسي، مجمع البيان، بيروت، دائره المعارف، ج۶ ـ ۵، ص۴۱۶ و ص۵۸۵.</ref>  
 
دلايل نقلي و روايات اسلامي كه برخي از آنها نيز قابل اعتمادند، هم به طور مستقيم به جامعيت قرآن دلالت دارد. اين روايات بنابر تقسيمي، سه دسته‌اند:
 
الف) رواياتي كه از آنها استفاده مي‌شود كه اخبار گذشته و آينده، يا خبر آسمان‌ها و زمين، در قرآن وجود دارد، ولي در هيچ كدام به آگاهان از اين خبرها اشاره نشده است، مثل روايتي كه امام صادق(ع) فرمود: «خداوند بيان همه چيز را در قرآن نازل كرده است، قسم به خدا چيزي كه بندگان به آن نياز دارند، فروگذار نشده است…»<ref>جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۷۶، ۱۸۴ و ۱۷۷.</ref>
 
ب )رواياتي اشاره دارد كه همه چيز در كتاب و روايات آمده است، از امام كاظم(ع) سؤال شد : آيا واقعاً همه چيز در كتاب و سنّت موجود است، يا مردم چنين مي‌گويند؟!


حضرت فرمودند: «بله، همه چيز در كتاب خدا و سنت پيامبرش هست.»<ref>همان، ح ۱۸۴.</ref>
ج) اين دسته ـ كه تعداد آنها زياد است ـ به نحوي اشاره دارد كه بيان همه چيز در قرآن، ويژه پيامبر اكرم(ص) و ائمه اهل بيت(ع) است.یعنی علم و آگاهی به همه چیز از قرآن کریم تنها در حیطه معصومین(ع) می باشد و بقیه از آن حضرات باید یاد بگیرند، امام باقر(ع) مي‌فرمايد: «خداوند همه چيز را در قرآن كريم نازل كرده و آن را براي پيامبر بيان نموده است»<ref>همان، ح ۱۷۷.</ref>
از اين روايات استفاده مي‌شود كه جامعيت قرآن علاوه بر نزول نياز به بيان هم دارد و بيان آن مخصوص پيامبرصلی الله علیه و آله و سلم و اهل بيت(ع) مي‌باشد.<ref>همان، ح ۱۸۰.</ref>
دلايل جامعيت علم پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) با ضميمه دلايلي كه منبع بودن قرآن براي علم آنها را ثابت مي‌كند، بر جامعيت قرآن دلالت دارد. از جمله:
==دلايل نقلي==
آيه اول: «… بگو خدا و آن كسي كه نزد او علم كتاب است، كافي است ميان من و شما گواه باشد».<ref>رعد/ ۴۳.</ref>
مراد از «كتاب» در آيه قرآن است، و در روايات آمده كه « كسي كه نزد او علم كتاب است » منظور حضرت علي(ع) است<ref>كليني، محمدبن يعقوب، اصول كافي، دائره المعارف، بيروت، ج۱، ص۳۳۳، كتاب حجت، حديث ۶؛ و طباطبايي، سيد محمد حسين، ج۱۱، ص۴۲۶.</ref>.
آيه دوم: « او حكم و علم داديم. »<ref>يوسف/ ۲۲.</ref> شبيه اين تعبير در مورد پيامبران ديگر نيز مثل حضرت موسي(ع)<ref>. قصص / ۱۴ .</ref> حضرت داود(ع) و سليمان ـ عليه السلام- <ref>. انبيا / ۷۹ .</ref> و … آمده است، و اين آيات در مورد پيامبر اكرم(ص) و اهل بيت آن حضرت(ع) نيز صدق مي‌كند. <ref>ر.ك: سبحاني‌، جعفر، الالهيات، انتشارات اسلامي، ج۳، ص۲۰ و ۱۷۳.</ref>
==۲ـ دلايل عقلي==
رسالت پيامبر و ائمه اطهار(ع) اقتضاء مي‌كند كه علوم گسترده داشته باشند، تا اعتماد و اطمينان مردم جلب شود؛ زيرا آن بزرگان بايد عالم به همه علوم مورد نياز هدايت و اداره جامعه و از اشتباه به دور باشند، و اصولاً كمال وجودي پيامبر اكرم(ص) و ائمه معصوم(ع) مي‌طلبد كه از ممكنات چيزي خارج از علم آن‌ها نباشد.
قرآن كريم، منبع علم پيامبر اكرم(ص) و ائمه اهل بيت(ع) است و اين مطلب از روايات استفاده مي‌شود، و پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) با استنطاق ويژه‌اي احكام و معارف قرآن را استنباط كرده و بيان كرده‌اند. و حتي دلايلي از روايات وجود دارد كه منبع انحصاري علم آن بزرگان، قرآن است.<ref>ر.ك: مكارم شيرازي، ناصر، پيام قرآن، قم، انتشارات مدرسه اميرالمؤمنين، ج۷، مبحث منابع پيامبران.</ref>
بنابراين: با ضميمه كردن دلايلي كه علم جامع پيامبر اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع) را ثابت كرد؛ به دلايلي كه دلالت داشت، منبع علم پيامبر اسلام و اهل بيت(ع) قرآن كريم است، نتيجه گرفته مي شود، كه جامعيت قرآن به گستردگي علوم پيامبر اكرم(ص) و ائمه اهل بيت ـ عليهم اسلام ـ مي‌باشد؛ كه همان علومي است كه خداوند به پيامبران و فرشتگان داده است، البته ممكن است اين علوم بالفعل نباشد و هر وقت كه بخواهند به آن دسترسي پيدا كنند؛ چنان‌كه امام صادق(ع) فرمود: «امام هر وقت بخواهد بداند، مي‌داند»<ref>كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، ج۱، ص۳۸.</ref>
==ظاهر و باطن قرآن درجامعيت آن==
از ظاهر قرآن با دلالت لفظي، تمام احكام و معارف دين قابل استفاده نيست، بلكه جامعيت قرآن مربوط به باطن قرآن است و مراد از معاني باطني قرآن، معناهايي است كه از ظاهر الفاظ استفاده نمي‌شود.
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==
<big>'''مطالعه بيشتر'''</big>
 
* تفسير نمونه؛ ناصر مکارم شيرازي، ج۵، ص۲۶۸، ذيل آيه ۵۹ انعام.  
۱. تفسير نمونه؛ ناصر مکارم شيرازي، ج۵، ص۲۶۸، ذيل آيه ۵۹ انعام.  
* تفسير شريف لاهيجي؛ محمد لاهيجي؛ ج۱، ص۷۶۸.  
 
* تفسير منهج الصادقين؛ ملافتح الله کاشاني، ج۳، ص۴۰۱.
۲. تفسير شريف لاهيجي؛ محمد لاهيجي؛ ج۱، ص۷۶۸.  
 
۳. تفسير منهج الصادقين؛ ملافتح الله کاشاني، ج۳، ص۴۰۱.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


خط ۸۱: خط ۴۴:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = -
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه =  
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =  
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۷

سؤال

طبق آيه شريفه ﴿لا رَطْبٍ وَلا يَابِسٍ إِلا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ؛ و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار ثبت شده است‏.(انعام:۵۹) پس چرا چيزهاي زياد مانند تعداد ركعات نماز در قرآن نيامده است؟


ادله جامعيت قرآن

در قرآن

  • سوره انعام «هيچ جنبنده‏اى در زمين‏، و هيچ پرنده‏اى كه با دو بال خود پرواز مى ‏كند، نيست مگر اينكه امت هايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين كتاب‏، فرو گذار نكرديم‏؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‏ گردند. »[۱]
  • سوره انعام «كليدهاى غيب‏، تنها نزد اوست‏؛ و جز او، كسى آنها را نمى‏ داند. او آنچه را در خشكى و درياست مى‏داند؛ هيچ برگى [از درختى‏] نمى‏ افتد، مگر اينكه از آن آگاه است‏؛ و نه هيچ دانه‏ اى در تاريكي هاى زمين‏، و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار [= در كتاب علم خدا] ثبت است‏.»[۲]
  • سوره يوسف «در سرگذشت آنها درس عبرتى براى صاحبان انديشه بود! اينها داستان دروغين نبود؛ بلكه [وحى آسمانى است‏، و] هماهنگ است با آنچه پيش روى او [از كتب آسمانى پيشين‏] قرار دارد؛ و شرح هر چيزى [كه پايه سعادت انسان است‏]؛ و هدايت و رحمتى است براى گروهى كه ايمان مى‏آورند! »[۳]
  • سوره نحل «[به ياد آوريد] روزى را كه از هر امتى‏، گواهى از خودشان بر آنها برمى‏ انگيزيم‏؛ و تو را گواه بر آنان قرارمى‏ دهيم‏! و ما اين كتاب را بر تو نازل كرديم كه بيانگر همه چيز، و مايه هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است‏!»[۴]

در روایات

الف) رواياتي كه از آنها استفاده مي‌شود كه اخبار گذشته و آينده، يا خبر آسمان‌ها و زمين، در قرآن وجود دارد، ولي در هيچ كدام به آگاهان از اين خبرها اشاره نشده است، مثل روايتي كه امام صادق(ع) فرمود: «خداوند بيان همه چيز را در قرآن نازل كرده است، قسم به خدا چيزي كه بندگان به آن نياز دارند، فروگذار نشده است…»[۵]

ب) رواياتي اشاره دارد كه همه چيز در كتاب و سنت آمده است، از امام كاظم(ع) سؤال شد : آيا واقعاً همه چيز در كتاب و سنّت موجود است، يا مردم چنين مي‌گويند؟! حضرت فرمودند: «بله، همه چيز در كتاب خدا و سنت پيامبرش هست.»[۶]

ج) روایاتی که اشاره دارد به اینکه بيان همه چيز در قرآن، ويژه پيامبر اكرم(ص) و ائمه(ع) است. یعنی علم و آگاهی به همه چیز از قرآن کریم تنها در حیطه معصومین(ع) می باشد و بقیه از آن حضرات باید یاد بگیرند، امام باقر(ع) مي‌فرمايد: «خداوند همه چيز را در قرآن كريم نازل كرده و آن را براي پيامبر بيان نموده است»[۷]

معنای جامعیت قرآن

  • برخی از مفسران می گویند آيات ۳۸ و ۵۹ سوره انعام جامعيت قرآن را اثبات نمي‌كند، بلکه مراد از «كتاب» در آيات مذكور، لوح محفوظ و علم خدا است.
  • علامه طباطبايي مي‌فرمايد: معنای جامعیت قرآن این است که در قرآن كريم هر چيزي كه انسان لياقت دارد و براي هدايت او موثر است، آمده است.[۸]
  • ظاهر «كل شيء» و «تبياناً لكل شيء» اين است كه قرآن بيان كننده همه چيز است؛ چون تفصيل و تبيان به معناي بيان است.[۹] بنابراین قرآن بیان کننده همه چیز است نه اینکه تفاصیل آن ها در آن باشد.
  • جامعيت قرآن، مربوط به باطن قرآن است و فقط توسط پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) که به تصریح قرآن «علم الکتاب» نزد ایشان است[۱۰] فهمیده می شود و به مردم تبیین می شود.


مطالعه بيشتر

  • تفسير نمونه؛ ناصر مکارم شيرازي، ج۵، ص۲۶۸، ذيل آيه ۵۹ انعام.
  • تفسير شريف لاهيجي؛ محمد لاهيجي؛ ج۱، ص۷۶۸.
  • تفسير منهج الصادقين؛ ملافتح الله کاشاني، ج۳، ص۴۰۱.


منابع

  1. انعام / ۳۸ .
  2. انعام / ۵۹ .
  3. يوسف / ۱۱۱.
  4. نحل / ۸۹ .
  5. جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۷۶، ۱۸۴ و ۱۷۷.
  6. جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۸۴.
  7. جمعه العروسي الحويزي، عبدعلي، نورالثقلين، ج۳، ص۷۴- ۷۷، ح ۱۷۷.
  8. ر.ك: طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ پنجم، ۱۳۷۲، ج۱۴، ص۲۲۷.
  9. ابن علي الفضل بن الحسن الطبرسي، مجمع البيان، بيروت، دائره المعارف، ج۶ ـ ۵، ص۴۱۶ و ص۵۸۵.
  10. رعد:۴۳