دعای یا علی و یا عظیم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Golpoor }}
{{در دست ویرایش|کاربر=Golpoor }}
'''دعای یا علی و یا عظیم''' از اعمال مشترک ماه رمضان است و قرائت آن در ماه رمضان بعد از نمازهای واجب، توصیه شده است.<ref>آیین رحمت، ص40.</ref> سید بن طاووس از امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) روایت کرده است که فرمودند: از اول ماه تا آخر ماه مبارک بعد از هر نماز فریضه ای، آن دعای شریف زمزمه شود.<ref>کلیات مفاتیح نوین، ص697.</ref>
'''دعای یا علی و یا عظیم''' از [[اعمال مشترک ماه رمضان]] است و قرائت آن در این ماه بعد از [[نمازهای واجب]]، توصیه شده است.<ref>آیین رحمت، ص40.</ref> در روایتی از [[امام صادق(ع)]] و [[امام کاظم(ع)]] که [[سید بن طاووس]] آن را نقل کرده است، [[مسلمانان]] به خواندن این [[دعا]] از اول [[ماه رمضان]] تا آخر ماه بعد از هر نماز واجبی سفارش شده‌اند.<ref>کلیات مفاتیح نوین، ص697.</ref>


{{دعا|ِیَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ، یَا غَفُورُ یَا رَحِیمُ، أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، وَ هٰذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَیَّ، وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَ الْفُرْقانِ وَ جَعَلْتَ فِیهِ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَها خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَ لَا یُمَنُّ عَلَیْکَ مُنَّ عَلَیَّ بِفَکاکِ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ فِی مَنْ تَمُنُّ عَلَیْهِ وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
{{دعا|ِیَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ، یَا غَفُورُ یَا رَحِیمُ، أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، وَ هٰذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَیَّ، وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَ الْفُرْقانِ وَ جَعَلْتَ فِیهِ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَها خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَ لَا یُمَنُّ عَلَیْکَ مُنَّ عَلَیَّ بِفَکاکِ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ فِی مَنْ تَمُنُّ عَلَیْهِ وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
خط ۷: خط ۷:


==شرح دعا==
==شرح دعا==
این دعا را از جمله دعاهایی دانسته‌اند که از مضامین و محتوای بسیار بلندی برخوردار است<ref>کلیات مفاتیح نوین، ص716.</ref> و زمینه های مختلف شناخت خدا، ماه رمضان، قرآن و شب قدر مورد توجه قرار گرفته شده است.
این [[دعا]] را از جمله دعاهایی دانسته‌اند که از مضامین و محتوای بسیار بلندی برخوردار است<ref>کلیات مفاتیح نوین، ص716.</ref> و زمینه‌های مختلف شناخت [[خدا]]، ماه رمضان، [[قرآن]] و [[شب قدر]] مورد توجه قرار گرفته شده است.


=== خداشناسی ===
=== خداشناسی ===
به باور برخی محققان چون آیت الله مکارم شیرازی ابتدای دعا پیرامون مباحث خداشناسی است که در ابتدا دو صفت علو مقام و عظمت خداوند که در قرآن نیز آمده، یادآوری شده است<ref>تفسير نمونه، ج‏20، ص349</ref> و در ادامه صفات مهرآمیز خداوند<ref>سوره توبه، آیه 99.</ref> مورد توجه قرار گرفته شده که بیان‌کننده نهایت لطف و رحمت خداست‏ و به جنبه آمرزش خداوند اشاره دارد که بیان غفران و رحمت الهی جنبه امیدواری را در میان دعا کنندگان غلبه می‌دهد.<ref>چهره منافقان در قرآن با استفاده از تفسير پر ارزش نمونه، ص126.</ref>
به باور برخی محققان چون [[آیت الله مکارم شیرازی]] ابتدای دعا پیرامون مباحث [[خداشناسی]] است که در ابتدا دو صفت علو مقام و عظمت خداوند که در [[قرآن]] نیز آمده، یادآوری شده است<ref>تفسير نمونه، ج‏20، ص349</ref> و در ادامه با اشاره به دو صفت «غفور» و «رحیم»، صفات مهرآمیز خداوند<ref>سوره توبه، آیه 99.</ref> مورد توجه قرار گرفته شده که بیان‌کننده نهایت لطف و رحمت و آمرزش خداوند است و جنبه امیدواری را در میان دعا کنندگان زنده نگه می‌دارد.<ref>چهره منافقان در قرآن با استفاده از تفسير پر ارزش نمونه، ص126.</ref>


واژه «ربّ‏» که به معنای پرورش و تربیت کننده و سوق دهنده به کمال است و هنگامی که به طور مطلق به کار رود تنها بر خداوند اطلاق می‌شود چرا که او مالک حقیقی و مربی و مصلح همه چیز است.<ref>پيام قرآن، ج‏3، ص377.</ref> تعبیر به «رب‏» در این دعا، بهترین محرک برای تفکر و اندیشه است، چرا که مهم‌ترین مساله در زندگی انسان این است که بداند از ناحیه چه کسی آفریده شده؟ و امروز صاحب اختیار و مربی و ولی نعمت او کیست؟<ref>تفسير نمونه، ج‏19، ص141.</ref> در ادامه به صفات دیگر خداوند مانند نداشتن مانند، شنوا و بینا بودن او اشاره شده است.
واژه «ربّ‏» که به طور مطلق به کار رفته تنها بر خداوندی اطلاق می‌شود که مالک حقیقی، مربی و مصلح همه چیز است.<ref>پيام قرآن، ج‏3، ص377.</ref> تعبیر به «رب‏» در این دعا را، بهترین محرک برای تفکر و اندیشه در زمینه خالقیت خداوند دانسته و بهترین صفت برای شناخت صاحب اختیار و مربی و ولی نعمت انسان است.<ref>تفسير نمونه، ج‏19، ص141.</ref> در ادامه به صفات دیگر خداوند مانند نداشتن مانند، شنوا و بینا بودن او اشاره شده است.


=== جایگاه ماه رمضان ===
=== جایگاه ماه رمضان ===
در ادامه این دعا به برتری و عظمت این ماه نسبت به ماه های دیگر اشاره شده و آن را ماه خدا و ماهی پرفضیلت معرفی شده است. این دعا اهمیت و ارزش ماه رمضان را به خاطر نزول قرآن در این ماه عنوان کرده است. گفته شده است که جایگاه و عظمت قرآن به اندازه ای ارزشمند و والاست که ماه رمضان به عنوان ظرفی برای نزول قرآن نیز گران بها خواهد بود.<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.</ref>
در ادامه این دعا به برتری و عظمت این ماه نسبت به ماه‌های دیگر اشاره شده و آن را ماه خدا و ماهی پرفضیلت معرفی کرده‌اند. این دعا اهمیت و ارزش ماه رمضان را به خاطر نزول قرآن در این ماه عنوان کرده است. گفته شده است که جایگاه و عظمت قرآن به اندازه ای ارزشمند و والاست که ماه رمضان به عنوان ظرفی برای نزول قرآن نیز گران بها خواهد بود.<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.</ref>


در تبیین ارتباط ماه رمضان و نزول قرآن در این ماه گفته شده است که ماه رمضان ماه تربیت است و تربیت بدون تعلیم ممکن نخواهد بود و قرآن بالاترین تعلیم دهنده انسان است.<ref>گفتار معصومين(ع)، ج‏2، ص120.</ref>
در تبیین ارتباط ماه رمضان و نزول قرآن در این ماه گفته شده است که ماه رمضان ماه تربیت است و تربیت بدون تعلیم ممکن نخواهد بود و قرآن بالاترین تعلیم دهنده انسان است.<ref>گفتار معصومين(ع)، ج‏2، ص120.</ref>


=== شناخت قرآن ===
=== شناخت قرآن ===
بخش سوم دعا به توصیف قرآن در سه جمله «هدی للناس»، «بینات من الهدی» و «الفرقان» می‌پردازد. طبق این فرازها، قرآن در مرحله اول مایه هدایت تمامی انسان ها دانسته شده<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.</ref> و در مرحله بعد شامل هدایت های مخصوصی دانسته شده ویژه گروهی خاص است<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.</ref> و در مرحله سوم ویژه اخص الخواص دانسته شده است کسانی که مراحل ایمان و تقوا را پیموده و قادر به تشخیص حق از باطل هستند.<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص31.</ref> اینها به مرحله ای از کمال دست یافته‌اند که چنانچه حق و باطل در مسائل مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اعتقادی، و مانند آن مشتبه شود، با نور فرقان خویش، به راحتی راه را از چاه تشخیص داده، و به سوی حق گام برمی‌دارند.<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص31.</ref>
بخش سوم دعا به توصیف قرآن در سه جمله «هدی للناس»، «بینات من الهدی» و «الفرقان» می‌پردازد. طبق این فرازها، قرآن در مرحله اول مایه هدایت تمامی انسان‌ها دانسته شده<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.</ref> و در مرحله بعد شامل هدایت‌های مخصوص ویژه گروهی خاص است<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.</ref> و در مرحله سوم ویژه اخص الخواص دانسته شده است کسانی که مراحل ایمان و تقوا را پیموده و قادر به تشخیص حق از باطل هستند.<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص31.</ref> در مورد گروه فرقان گفته شده است که آنها به مرحله‌ای از کمال دست یافته‌اند که حق و باطل را در مسائل مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اعتقادی، و مانند آن تشخیص می‌دهند و به سوی حق گام برمی‌دارند.<ref>سوگندهاى پر بار قرآن، ص31.</ref>


=== شناخت شب قدر و آداب دعا ===
=== شناخت شب قدر و آداب دعا ===
در اینکه شب قدر در ماه رمضان است تردیدی نیست، چرا که در آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.<ref>سوره بقره، آیه 185، سوره قدر، آیه1.</ref> در این دعا ‏بهتر بودن این شب از هزار ماه به خاطر ارزش عبادت و احیای آن شب دانسته شده است؛ چنانکه روایات فضیلت لیلة القدر و فضیلت عبادت آن، که در کتب شیعه و اهل سنت فراوان است این معنی را کاملا تأیید می‌کند.<ref>برگزيده تفسير نمونه، ج‏5، ص549.</ref> در آخر دعا به شناخت برخی از آداب دعا اشاره شده است. به باور برخی از محققان  طاعات و عبادات، منتی از جانب خدا است که سبب اصلاح انسان می‌شود.<ref>انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى، ص568.</ref>
در اینکه شب قدر در ماه رمضان است تردیدی نیست، چرا که در آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.<ref>سوره بقره، آیه 185، سوره قدر، آیه1.</ref> در این دعا ‏بهتر بودن این شب از هزار ماه به خاطر ارزش عبادت و احیای آن شب دانسته شده است؛ چنانکه روایات فضیلت لیلة القدر و فضیلت عبادت آن، که در کتب شیعه و اهل سنت فراوان است این معنی را تأیید می‌کند.<ref>برگزيده تفسير نمونه، ج‏5، ص549.</ref> در آخر دعا به شناخت برخی از آداب دعا اشاره شده است. به باور برخی از محققان  طاعات و عبادات، منتی از جانب خدا است که سبب اصلاح انسان می‌شود.<ref>انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى، ص568.</ref>
==منابع==
==منابع==
{{پانویس}}
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۱۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۹

دعای یا علی و یا عظیم از اعمال مشترک ماه رمضان است و قرائت آن در این ماه بعد از نمازهای واجب، توصیه شده است.[۱] در روایتی از امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) که سید بن طاووس آن را نقل کرده است، مسلمانان به خواندن این دعا از اول ماه رمضان تا آخر ماه بعد از هر نماز واجبی سفارش شده‌اند.[۲]


شرح دعا

این دعا را از جمله دعاهایی دانسته‌اند که از مضامین و محتوای بسیار بلندی برخوردار است[۳] و زمینه‌های مختلف شناخت خدا، ماه رمضان، قرآن و شب قدر مورد توجه قرار گرفته شده است.

خداشناسی

به باور برخی محققان چون آیت الله مکارم شیرازی ابتدای دعا پیرامون مباحث خداشناسی است که در ابتدا دو صفت علو مقام و عظمت خداوند که در قرآن نیز آمده، یادآوری شده است[۴] و در ادامه با اشاره به دو صفت «غفور» و «رحیم»، صفات مهرآمیز خداوند[۵] مورد توجه قرار گرفته شده که بیان‌کننده نهایت لطف و رحمت و آمرزش خداوند است و جنبه امیدواری را در میان دعا کنندگان زنده نگه می‌دارد.[۶]

واژه «ربّ‏» که به طور مطلق به کار رفته تنها بر خداوندی اطلاق می‌شود که مالک حقیقی، مربی و مصلح همه چیز است.[۷] تعبیر به «رب‏» در این دعا را، بهترین محرک برای تفکر و اندیشه در زمینه خالقیت خداوند دانسته و بهترین صفت برای شناخت صاحب اختیار و مربی و ولی نعمت انسان است.[۸] در ادامه به صفات دیگر خداوند مانند نداشتن مانند، شنوا و بینا بودن او اشاره شده است.

جایگاه ماه رمضان

در ادامه این دعا به برتری و عظمت این ماه نسبت به ماه‌های دیگر اشاره شده و آن را ماه خدا و ماهی پرفضیلت معرفی کرده‌اند. این دعا اهمیت و ارزش ماه رمضان را به خاطر نزول قرآن در این ماه عنوان کرده است. گفته شده است که جایگاه و عظمت قرآن به اندازه ای ارزشمند و والاست که ماه رمضان به عنوان ظرفی برای نزول قرآن نیز گران بها خواهد بود.[۹]

در تبیین ارتباط ماه رمضان و نزول قرآن در این ماه گفته شده است که ماه رمضان ماه تربیت است و تربیت بدون تعلیم ممکن نخواهد بود و قرآن بالاترین تعلیم دهنده انسان است.[۱۰]

شناخت قرآن

بخش سوم دعا به توصیف قرآن در سه جمله «هدی للناس»، «بینات من الهدی» و «الفرقان» می‌پردازد. طبق این فرازها، قرآن در مرحله اول مایه هدایت تمامی انسان‌ها دانسته شده[۱۱] و در مرحله بعد شامل هدایت‌های مخصوص ویژه گروهی خاص است[۱۲] و در مرحله سوم ویژه اخص الخواص دانسته شده است کسانی که مراحل ایمان و تقوا را پیموده و قادر به تشخیص حق از باطل هستند.[۱۳] در مورد گروه فرقان گفته شده است که آنها به مرحله‌ای از کمال دست یافته‌اند که حق و باطل را در مسائل مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اعتقادی، و مانند آن تشخیص می‌دهند و به سوی حق گام برمی‌دارند.[۱۴]

شناخت شب قدر و آداب دعا

در اینکه شب قدر در ماه رمضان است تردیدی نیست، چرا که در آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.[۱۵] در این دعا ‏بهتر بودن این شب از هزار ماه به خاطر ارزش عبادت و احیای آن شب دانسته شده است؛ چنانکه روایات فضیلت لیلة القدر و فضیلت عبادت آن، که در کتب شیعه و اهل سنت فراوان است این معنی را تأیید می‌کند.[۱۶] در آخر دعا به شناخت برخی از آداب دعا اشاره شده است. به باور برخی از محققان طاعات و عبادات، منتی از جانب خدا است که سبب اصلاح انسان می‌شود.[۱۷]

منابع

  1. آیین رحمت، ص40.
  2. کلیات مفاتیح نوین، ص697.
  3. کلیات مفاتیح نوین، ص716.
  4. تفسير نمونه، ج‏20، ص349
  5. سوره توبه، آیه 99.
  6. چهره منافقان در قرآن با استفاده از تفسير پر ارزش نمونه، ص126.
  7. پيام قرآن، ج‏3، ص377.
  8. تفسير نمونه، ج‏19، ص141.
  9. سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.
  10. گفتار معصومين(ع)، ج‏2، ص120.
  11. سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.
  12. سوگندهاى پر بار قرآن، ص30.
  13. سوگندهاى پر بار قرآن، ص31.
  14. سوگندهاى پر بار قرآن، ص31.
  15. سوره بقره، آیه 185، سوره قدر، آیه1.
  16. برگزيده تفسير نمونه، ج‏5، ص549.
  17. انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى، ص568.