بابی انت و امی

سؤال

عبارت «بابی انت و امی و یا…» که در متون زیارات و ادعیه و روایات اهلبیت و امامزاده‌ها به چشم می‌خورد به چه معناست؟ آیا این نوع عبارات صادره از زبان امام معصوم علیه السلام فقط در مقام تعلیم به ماست یا واقعاً خود ایشان هم در مقام زیات، چنین می‌فرمایند?

تابلو نگارگری «بابی انت و امی یا حسین»، اثر استاد رضا بدرالسما، با خط ثلث از محسن بهارزاده.

بِاَبی اَنْتَ و اُمّی عبارتی به معنای «پدر و مادرم به فدایت»، که در متن برخی زیارات مانند زیارت عاشورا آمده و در زبان عربی برای ابراز علاقه شدید به کسی به کار می‌رود.

در دعاها و احادیث پرشماری از عباراتی شبیه بابی انت و امی، مانند «بِنَفْسی اَنْت»، «بِنَفْسی فِداک» یا «جُعِلْتُ فِداک» به معنای «جانم فدای شما» نیز استفاده شده، که شمار آن را از عبارت بابی انت و امی، بیشتر دانسته‌اند. همچنین در برخی زیارات و دعاها مانند دعای ندبه عبارت «بِاَبی اَنْتَ وَ اُمّی وَ نَفْسی؛ پدر و مادرم و جانم فدای تو» به کار رفته است.

درگاه‌ها

عبارت بابی انت و امی و نفسی، اصطلاح و ضرب‌المثلی در زبان عربی است که برای ابراز علاقه شدید به کسی استفاده می‌شود. استفاده امامان(ع) از این عبارت را به معنای حقیقی آن که «فدا کردن پدر و مادر» باشد ندانسته‌اند؛ بلکه به معنای مجازی و عرفی آن، که ابراز علاقه زیاد است شمرده‌اند؛ با این استدلال که امامان(ع) هنگام صحبت کردن در جامعه و فرهنگی، بر اساس استعمالات و اصطلاحات همان فرهنگ سخن می‌گویند، تا مخاطبان منظور کلام آنها را درک کنند.

شعری از سید محمدحسین شهریار
یا علی نام تو بردم نه غمی ماند و نه همّی		بابی انت و امّی
گوییا هیچ نه همّی به دلم بوده، نه غمّی		بابی انت و امّی...
چون بود آدمِ کامل غرض از خلقت عالم		پس به ذُرِّیه آدم
جز شما مهدِ نبوت نبُوَد چیز مهمی		بابی انت و امّی...