استفاده از رشوه برای گرفتن حق

سؤال

آیا انسان می‌تواند برای گرفتن حق خود از رشوه استفاده کند یا خیر؟

رشوه بر دو قسم است:

الف) رشوه برای رسیدن به امر حرام.

آن است که به حاکم یا مسئول رشوه بدهند که به کسی ظلم کند یا معصیتی انجام دهد.

ب) رشوه برای رسیدن به امر مباح.

آن است که مال خود را به شخصی بدهد تا با حمایت او بتواند به حق خودش برسد یا ظلمی را از خودش دفع کند.

اگرچه قسم دوم از رشوه، به قصد رسیدن به مطلب مشروع و مقصد حلال و حق شرعی حلال است، ولی گرفتن آن خالی از اشکال نیست، زیرا گرفتن آن سبب سهولت رشوه خواری در دو قسم دیگر که حرام قطعی است بشود. شخص پرهیزگار باید از قسم حلال پرهیز کند تا گرفتار حرام آن نشود.