مراتب شرک به خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:)
خط ۴: خط ۴:
  |شاخه فرعی۱ = آفریدگار
  |شاخه فرعی۱ = آفریدگار
  |شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه
  |شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه
  |شاخه فرعی۳ =  
  |شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مراتب شرك کدامند؟ آيا اعتقاد به قدرت و تأثیر استقلالي غير خدا، شرك است؟
مراتب شرک کدامند؟ آیا اعتقاد به قدرت و تأثیر استقلالی غیر خدا، شرک است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


بحث [[توحيد]] و [[شرك]] از اساسي ترين و پر نفع ترين مباحث علمي جهان بشريت است، زيرا توحيد، سرمايه اصلي سعادت و خوش بختي انسان، و شرك، خمير مايه بدبختي و تيره روزي وي مي باشد. به همين خاطر همه شرايع آسماني بر اساس توحيد و يكتا پرستي استوار بوده، و بارزترين اصل مشترك در ميان آنها اعتقاد به توحيد است. شرک در مقابل توحید، دارای مراتبی است، شرک در ذات خداوند، شرک در خالقیت خداوند، شرک در ربوبیت و در عبادت که در همه این موارد اعتقاد به شراکت استقلالی هر چیزی با خدای متعال از مصادیق شرک شمرده می شود.
بحث [[توحید]] و [[شرک]] از اساسی‌ترین و پر نفع‌ترین مباحث علمی جهان بشریت است، زیرا توحید، سرمایه اصلی سعادت و خوش بختی انسان، و شرک، خمیر مایه بدبختی و تیره‌روزی وی می‌باشد. به همین خاطر همه شرایع آسمانی بر اساس توحید و یکتاپرستی استوار بوده، و بارزترین اصل مشترک در میان آنها اعتقاد به توحید است. شرک در مقابل توحید، دارای مراتبی است، شرک در ذات خداوند، شرک در خالقیت خداوند، شرک در ربوبیت و در عبادت که در همه این موارد اعتقاد به شراکت استقلالی هر چیزی با خدای متعال از مصادیق شرک شمرده می‌شود.


==مراتب شرک==
== مراتب شرک ==
===شرك ذاتي===
=== شرک ذاتی ===
اعتقاد به اين كه جهان دو يا چند خداي قديم ازلي و مستقل از يك ديگر دارد، يعني خداوند مثل و مانند دارد. اين گونه اعتقاد، سبب خروج از جرگه اهل توحيد و حوزه [[اسلام]] است. [[خداوند]] در جهت مبارزه با چنين طرز فكري مي فرمايد: «قل هو الله احد ... و لم يكن له كفواً احد; بگو خدا یکی است ... و براي او هیچ شبيه و مانندي نيست».<ref>توحيد/۱,۴.</ref>
اعتقاد به این که جهان دو یا چند خدای قدیم ازلی و مستقل از یک دیگر دارد، یعنی خداوند مثل و مانند دارد. این گونه اعتقاد، سبب خروج از جرگه اهل توحید و حوزه [[اسلام]] است. [[خداوند]] در جهت مبارزه با چنین طرز فکری می‌فرماید: «قل هو الله احد و لم یکن له کفواً احد؛ بگو خدا یکی است و برای او هیچ شبیه و مانندی نیست».<ref>توحید/۱٬۴.</ref>


===شرك در خالقيت===
=== شرک در خالقیت ===
اعتقاد به اين كه برخي از موجودات عالم را خدا نيافريده است، بلكه مخلوقات دیگر، آن ها را آفريده اند. عده اي از ملت ها، خدا را ذات بي مثل و مانند مي دانستند و او را به عنوان يگانه اصل جهان مي شناختند، يعني [[توحيد ذاتي]] را قبول داشتند، ولي بعضي از مخلوقات او را با او در خالقيت شريك مي شمردند، مثلا مي گفتند خداوند خالق [[شرور]] مانند مار و عقرب و... نيست، شرور مخلوق بعضي از مخلوق هاي او است. [[قرآن]] كريم در اين مورد مي فرمايد: «اي پيامبر بگو خدا آفريدگار همه چيزها است».<ref>رعد/ ۱۶.</ref>  
اعتقاد به این که برخی از موجودات عالم را خدا نیافریده است، بلکه مخلوقات دیگر، آن‌ها را آفریده‌اند. عده ای از ملت‌ها، خدا را ذات بی مثل و مانند می‌دانستند و او را به عنوان یگانه اصل جهان می‌شناختند، یعنی [[توحید ذاتی]] را قبول داشتند، ولی بعضی از مخلوقات او را با او در خالقیت شریک می‌شمردند، مثلاً می‌گفتند خداوند خالق [[شرور]] مانند مار و عقرب و… نیست، شرور مخلوق بعضی از مخلوق‌های او است. [[قرآن]] کریم در این مورد می‌فرماید: «ای پیامبر بگو خدا آفریدگار همه چیزها است».<ref>رعد/ ۱۶.</ref>


===شرك در ربوبيت===
=== شرک در ربوبیت ===
اعتقاد به اين كه خداوند در اداره و تدبير جهان هستي شريك دارد، مثلا مشركان عصر [[حضرت ابراهيم(ع)]] تنها به يك خالق اعتقاد داشتند، ولي به غلط مي پنداشتند كه ستاره، يا ماه، يا خورشيد، ارباب و مدبر جهانند. قرآن در ردّ اين پندار واهي مي فرمايد: «اگر در آسمان و زمين خداياني جز «الله» بود نظام آن دو به تباهي مي گراييد».<ref>انبيا/۲۲.</ref>
اعتقاد به این که خداوند در اداره و تدبیر جهان هستی شریک دارد، مثلاً مشرکان عصر [[حضرت ابراهیم(ع)]] تنها به یک خالق اعتقاد داشتند، ولی به غلط می‌پنداشتند که ستاره، یا ماه، یا خورشید، ارباب و مدبر جهانند. قرآن در ردّ این پندار واهی می‌فرماید: «اگر در آسمان و زمین خدایانی جز «الله» بود نظام آن دو به تباهی می‌گرایید».<ref>انبیا/۲۲.</ref>


===شرك در عبادت===  
=== شرک در عبادت ===
از پرستش كسي غير از خداوند تعبیر به شرک در عبادت می شود. برخي از اقوام در مرحله پرستش، چوب، سنگ، فلز، حيوان، ستاره، خورشيد، دريا، يا درخت را مي پرستيدند.<ref>مطهري، مرتضي، معارف اسلامي در آثار شهيد مطهري، معاونت اساتيد، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۶، ص۹۷ ـ۱۰۸، سبحاني، جعفر، منشور عقايد اماميه، اصل۲۸ـ۳۳.</ref> قرآن براي نفي اين گونه پرستش ها به همه [[مسلمانان]] دستور مي دهد، در هر روز چندين مرتبه به توحيد در عبادت گواهي دهند و در [[نماز]] بگويند: {{قرآن|اياك نعبد}} فقط تو را عبادت مي كنيم.<ref>فاتحه/ ۵.</ref>
از پرستش کسی غیر از خداوند تعبیر به شرک در عبادت می‌شود. برخی از اقوام در مرحله پرستش، چوب، سنگ، فلز، حیوان، ستاره، خورشید، دریا، یا درخت را می‌پرستیدند.<ref>مطهری، مرتضی، معارف اسلامی در آثار شهید مطهری، معاونت اساتید، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۶، ص۹۷–۱۰۸، سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، اصل۲۸–۳۳.</ref> قرآن برای نفی این گونه پرستش‌ها به همه [[مسلمانان]] دستور می‌دهد، در هر روز چندین مرتبه به توحید در عبادت گواهی دهند و در [[نماز]] بگویند: {{قرآن|ایاک نعبد}} فقط تو را عبادت می‌کنیم.<ref>فاتحه/ ۵.</ref>


==اعتقاد به نقش استقلالی غیر خدا مصداق شرک==
== اعتقاد به نقش استقلالی غیر خدا مصداق شرک ==
از بيان مراتب شرك بويژه شرك در ربوبيت، معلوم شد كه هر نوع انديشه اي كه معتقد باشد در جهان و عالم هستي غير از خدا موجودي اعم از انسان و غير او مي تواند مستقلا و با تكيه بر قدرت خود و بدون اذن الهي كاري را اعم از كوچك و بزرگ انجام دهد، شرك است. و لذا در منطق قرآن و [[انبياي الهي]]، تأثير و سببيت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان، همه با اذن الهي است. قرآن مي فرمايد: «من (حضرت عيسي) از گِل چيزي به شكل پرنده مي سازم، سپس در آن مي دمم و به فرمان خدا پرنده مي گردد، و به اذن خدا كور مادر زاد و مبتلايان به پيسي و برص را بهبودي مي بخشم، و مردگان را به اذن خداوند زنده مي كنم»<ref>آل عمران/ ۴۹.</ref>. در آيه ديگر به طور كلي مي فرمايد: «هيچ رسول و پيامبري نمي توانست [[معجزه]] اي بياورد، مگر به فرمان خدا».<ref>رعد/ ۳۸.</ref>
از بیان مراتب شرک بویژه شرک در ربوبیت، معلوم شد که هر نوع اندیشه ای که معتقد باشد در جهان و عالم هستی غیر از خدا موجودی اعم از انسان و غیر او می‌تواند مستقلاً و با تکیه بر قدرت خود و بدون اذن الهی کاری را اعم از کوچک و بزرگ انجام دهد، شرک است؛ و لذا در منطق قرآن و [[انبیای الهی]]، تأثیر و سببیت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان، همه با اذن الهی است. قرآن می‌فرماید: «من (حضرت عیسی) از گِل چیزی به شکل پرنده می‌سازم، سپس در آن می‌دمم و به فرمان خدا پرنده می‌گردد، و به اذن خدا کور مادر زاد و مبتلایان به پیسی و برص را بهبودی می‌بخشم، و مردگان را به اذن خداوند زنده می‌کنم».<ref>آل عمران/ ۴۹.</ref> در آیه دیگر به طور کلی می‌فرماید: «هیچ رسول و پیامبری نمی‌توانست [[معجزه]] ای بیاورد، مگر به فرمان خدا».<ref>رعد/ ۳۸.</ref>


نتيجه اين كه شرك، عبارت است از شريك قرار دادن براي خداوند متعال، اعم از اعتقاد به شريك در ذات، خالقيت، ربوبيت و عبادت. بنابر این عقيده به تأثير و نقش استقلالي غير خداوند، در نظام عالم و تدبير امور شرك است، ولي سببيت و انجام امري از امور عالم به وسيله مخلوقي از مخلوقات با اذن الهي هيچ گونه منافاتي با توحيد ندارد.
نتیجه این که شرک، عبارت است از شریک قرار دادن برای خداوند متعال، اعم از اعتقاد به شریک در ذات، خالقیت، ربوبیت و عبادت. بنابر این عقیده به تأثیر و نقش استقلالی غیر خداوند، در نظام عالم و تدبیر امور شرک است، ولی سببیت و انجام امری از امور عالم به وسیله مخلوقی از مخلوقات با اذن الهی هیچ گونه منافاتی با توحید ندارد.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==


۱ـ آئين وهابيت، آيه الله جعفر سبحاني.  
== برای مطالعهٔ بیشتر ==
۱ـ آئین وهابیت، آیه الله جعفر سبحانی.


۲ـ توحيد، آيه الله دستغيب.  
۲ـ توحید، آیه الله دستغیب.


۳ـ توحيد، استاد محسن قرائتي.
۳ـ توحید، استاد محسن قرائتی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
خط ۴۹: خط ۴۹:
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر = شد
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت = الف
  | اولویت = الف
  | کیفیت = ب
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۱

سؤال

مراتب شرک کدامند؟ آیا اعتقاد به قدرت و تأثیر استقلالی غیر خدا، شرک است؟


بحث توحید و شرک از اساسی‌ترین و پر نفع‌ترین مباحث علمی جهان بشریت است، زیرا توحید، سرمایه اصلی سعادت و خوش بختی انسان، و شرک، خمیر مایه بدبختی و تیره‌روزی وی می‌باشد. به همین خاطر همه شرایع آسمانی بر اساس توحید و یکتاپرستی استوار بوده، و بارزترین اصل مشترک در میان آنها اعتقاد به توحید است. شرک در مقابل توحید، دارای مراتبی است، شرک در ذات خداوند، شرک در خالقیت خداوند، شرک در ربوبیت و در عبادت که در همه این موارد اعتقاد به شراکت استقلالی هر چیزی با خدای متعال از مصادیق شرک شمرده می‌شود.

مراتب شرک

شرک ذاتی

اعتقاد به این که جهان دو یا چند خدای قدیم ازلی و مستقل از یک دیگر دارد، یعنی خداوند مثل و مانند دارد. این گونه اعتقاد، سبب خروج از جرگه اهل توحید و حوزه اسلام است. خداوند در جهت مبارزه با چنین طرز فکری می‌فرماید: «قل هو الله احد … و لم یکن له کفواً احد؛ بگو خدا یکی است … و برای او هیچ شبیه و مانندی نیست».[۱]

شرک در خالقیت

اعتقاد به این که برخی از موجودات عالم را خدا نیافریده است، بلکه مخلوقات دیگر، آن‌ها را آفریده‌اند. عده ای از ملت‌ها، خدا را ذات بی مثل و مانند می‌دانستند و او را به عنوان یگانه اصل جهان می‌شناختند، یعنی توحید ذاتی را قبول داشتند، ولی بعضی از مخلوقات او را با او در خالقیت شریک می‌شمردند، مثلاً می‌گفتند خداوند خالق شرور مانند مار و عقرب و… نیست، شرور مخلوق بعضی از مخلوق‌های او است. قرآن کریم در این مورد می‌فرماید: «ای پیامبر بگو خدا آفریدگار همه چیزها است».[۲]

شرک در ربوبیت

اعتقاد به این که خداوند در اداره و تدبیر جهان هستی شریک دارد، مثلاً مشرکان عصر حضرت ابراهیم(ع) تنها به یک خالق اعتقاد داشتند، ولی به غلط می‌پنداشتند که ستاره، یا ماه، یا خورشید، ارباب و مدبر جهانند. قرآن در ردّ این پندار واهی می‌فرماید: «اگر در آسمان و زمین خدایانی جز «الله» بود نظام آن دو به تباهی می‌گرایید».[۳]

شرک در عبادت

از پرستش کسی غیر از خداوند تعبیر به شرک در عبادت می‌شود. برخی از اقوام در مرحله پرستش، چوب، سنگ، فلز، حیوان، ستاره، خورشید، دریا، یا درخت را می‌پرستیدند.[۴] قرآن برای نفی این گونه پرستش‌ها به همه مسلمانان دستور می‌دهد، در هر روز چندین مرتبه به توحید در عبادت گواهی دهند و در نماز بگویند: ﴿ایاک نعبد فقط تو را عبادت می‌کنیم.[۵]

اعتقاد به نقش استقلالی غیر خدا مصداق شرک

از بیان مراتب شرک بویژه شرک در ربوبیت، معلوم شد که هر نوع اندیشه ای که معتقد باشد در جهان و عالم هستی غیر از خدا موجودی اعم از انسان و غیر او می‌تواند مستقلاً و با تکیه بر قدرت خود و بدون اذن الهی کاری را اعم از کوچک و بزرگ انجام دهد، شرک است؛ و لذا در منطق قرآن و انبیای الهی، تأثیر و سببیت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان، همه با اذن الهی است. قرآن می‌فرماید: «من (حضرت عیسی) از گِل چیزی به شکل پرنده می‌سازم، سپس در آن می‌دمم و به فرمان خدا پرنده می‌گردد، و به اذن خدا کور مادر زاد و مبتلایان به پیسی و برص را بهبودی می‌بخشم، و مردگان را به اذن خداوند زنده می‌کنم».[۶] در آیه دیگر به طور کلی می‌فرماید: «هیچ رسول و پیامبری نمی‌توانست معجزه ای بیاورد، مگر به فرمان خدا».[۷]

نتیجه این که شرک، عبارت است از شریک قرار دادن برای خداوند متعال، اعم از اعتقاد به شریک در ذات، خالقیت، ربوبیت و عبادت. بنابر این عقیده به تأثیر و نقش استقلالی غیر خداوند، در نظام عالم و تدبیر امور شرک است، ولی سببیت و انجام امری از امور عالم به وسیله مخلوقی از مخلوقات با اذن الهی هیچ گونه منافاتی با توحید ندارد.


برای مطالعهٔ بیشتر

۱ـ آئین وهابیت، آیه الله جعفر سبحانی.

۲ـ توحید، آیه الله دستغیب.

۳ـ توحید، استاد محسن قرائتی.


منابع

  1. توحید/۱٬۴.
  2. رعد/ ۱۶.
  3. انبیا/۲۲.
  4. مطهری، مرتضی، معارف اسلامی در آثار شهید مطهری، معاونت اساتید، چاپ اول، ۱۳۷۶، ج۶، ص۹۷–۱۰۸، سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، اصل۲۸–۳۳.
  5. فاتحه/ ۵.
  6. آل عمران/ ۴۹.
  7. رعد/ ۳۸.