خلود در جهنم

سؤال

معناي خلود در آتش چيست؟

خلود در جهنم به معنای بقاء همیشگی در عذاب جهنم است. ۴۰ آیه در قرآن در مورد خلود در جهنم آمده است که برخی از این آیات قید ابدی بودن خلود را همراه دارد. بنابر آیات و روایات، کفار، منافقین و گناهکارانی که از روی عناد و آگاهی به معصیت می‌پردازند در جهنم خالد خواهند بود.

تعریف

خلود در لغت به معناي بقاي طولاني و به معناي ابديت است. خلود در جهنم عبارت از هميشگي و جاودان بودن در عذاب است.

خروج از جهنم پس از عذاب

بهشت و جهنم هر دو دوام و بقاي ابدي دارند. مطابق آن چه از آيات و روايات استفاده مي‌شود، انسان‌هايي كه داخل بهشت مي‌گردند، ‌از آن منزلگاه ديگر خارج نمي‌شوند و در آن جا منزلگاه ابدي آنها خواهد بود.

امّا جهنم و عذاب آن با اين كه دايمي و ابدي است، ولي انسان‌هايي كه در دنيا مؤمن به خدا بودند ولي گناهانی انجام داده‌اند، بر اساس آیات و روایات ماندن آنها در جهنم دائمي نمي‌باشد. بلكه پس از اين كه گناهان آن‌ها به واسطه عقوبت و عذاب الهي در جهنم از بين رفت از آنجا خارج مي‌گردند. چنانچه امام رضا(ع) مي‌فرمايد: گنهكاران از اهل توحيد و خداپرستي، داخل در آتش جهنم مي‌شوند، پس از عذاب و عقوبت از آن خارج مي‌شوند.

در قرآن

قرآن در ۴۰ آیه در مورد خلود در جهنم سخن گفته است. در زیر به برخی از این آیات اشاره می‌گردد:

• ﴿بَلَىٰ مَنْ كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ آری، هر کس اعمالی زشت اندوخت و کردار بدش به او احاطه نمود چنین کسانی اهل دوزخ‌اند و در آن آتش پیوسته معذّب خواهند بود.﴾(بقره:۸۱)
• ﴿وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ هِيَ حَسْبُهُمْ ۚ وَلَعَنَهُمُ اللَّهُ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِيمٌ؛ خدا آتش دوزخ را به مردان و زنان منافق و کافران وعده داده، در آن جاودانه اند، همان برای آنان بس است و خدا لعنتشان کرده و برای آنان عذابی پایدار است.﴾(توبه:۶۸)
• ﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ؛ و آنان که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند آنها اهل آتش دوزخ و در آن جاودان مخلّدند و آنجا بسیار بد منزلگاهی است.﴾(تغابن:۱۰)
• ﴿وَعَدَ اللَّهُ الْمُنافِقينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْكُفَّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها هِيَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقيم؛ خدا آتش دوزخ را به مردان و زنان منافق و کافران وعده داده، در آن جاودانه اند، همان برای آنان بس است و خدا لعنتشان کرده و برای آنان عذابی پایدار است.﴾(فاطر:۳۶)

در آیات دیگر، خلود ابدی در جهنم با عبارت «عبدا» وعده داده شده است. در ذیل به بعضی از این آیات اشاره می‌شود:

• ﴿إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا؛ مگر به راه دوزخ که در آن جاودانه اند؛ و این کار بر خدا آسان است.﴾(نساء:۱۶۹)
• ﴿خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا؛ همیشه در آن جاودانه اند، و سرپرست و یاوری نیابند.﴾(احزاب:۶۵)
• ﴿إِلَّا بَلَاغًا مِنَ اللَّهِ وَرِسَالَاتِهِ ۚ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا؛ آنچه مى‌توانم جز رساندن پيام او و انجام دادن رسالتهاى او نيست. و هر كه خدا و پيامبرش را نافرمانى كند، نصيب او آتش جهنم است كه همواره در آن خواهند بود﴾(جن:۲۳)

خالدین در جهنم

با توجه به آیات قرآن و روایات، چند گروه در جهنم پیوسته حضور خواهند داشت.

• كفار و مشرکین
• منافقين
• معصیت کاران: آن‌هایی که از روی عناد و دشمنی و با علم و آگاهی معصیت خدا را می‌کنند.

امام رضا(ع) مي‌فرمايد: خداوند كافران را از آتش خارج نمي‌كند و آنها را وعده به آتش جهنم و باقي ماندن در آن داده است.

مطالعه بيشتر

• تفسير الميزان، ترجمه انتشارات جامعه مدرسين، ج، ص۶۲۲ تا ۶۲۶.
• تفسير نمونه، ج۹، ص۲۴۱ تا ۲۴۵ و ج۹، ص۲۳۹ تا ۲۴۶.
• كتاب اسرار الصلوه، حضرت امام(ره)، چاپ مركز نشر آثار حضرت امام(ره)، چ ششم، ص۲۳۲ و ۳۹۰.
• كتاب نقطه‌هاي آغاز در اخلاق عملي، آيت الله مهدوي كني، نشر دفتر فرهنگ و نشر اسلامي، ج۱، ص۳۸۳، چ هفتم.
• كتاب بحار الانوار، تأليف علامه مجلسي (ره)، ج۸، ص۳۴۱ تا ۳۶۴.
• تصويري از بهشت و جهنم، تأليف احمد حبيبيان، نشر سازمان تبليغات، ص۲۹۳ تا ۳۲۴.
• بحار الانوار، تأليف علامه مجلسي، ج۸، ص۲۸۵.