۱۱٬۸۸۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۹: | خط ۹: | ||
مخلوقات و آفریدههای خداوند، متفاوت و متنوع اند، این تفاوتها و تنوعها از سویی نیاز موجودات مادی خصوصاً زندگی انسان است و از سویی دیگر از لوازم آن است چون در دنیای ماده اوضاع و شرایط، کاملاً یکسان برای همه به وجود نمیآید. این تفاوتها در زمینههای تکوین و رشد موجود مادی، بر ظرفیت و استعداد آن تأثیر میگذارد. همین تفاوتها زندگی انسانها و حیوانها را برای فرایند موجودیت، بقا و حیات، سامان میدهد. چون زندگی اجتماعی بر اساس همین اختلاف استعدادها و سلیقهها شکل گرفته و تداوم مییابد و از سویی دیگر تفاوتها در برخی موارد از جمله هوش، سبب کسب درآمد و ثروت گردیده، و در مورد شکل و رنگ، باعث شناخت و معارفه میگردد. | مخلوقات و آفریدههای خداوند، متفاوت و متنوع اند، این تفاوتها و تنوعها از سویی نیاز موجودات مادی خصوصاً زندگی انسان است و از سویی دیگر از لوازم آن است چون در دنیای ماده اوضاع و شرایط، کاملاً یکسان برای همه به وجود نمیآید. این تفاوتها در زمینههای تکوین و رشد موجود مادی، بر ظرفیت و استعداد آن تأثیر میگذارد. همین تفاوتها زندگی انسانها و حیوانها را برای فرایند موجودیت، بقا و حیات، سامان میدهد. چون زندگی اجتماعی بر اساس همین اختلاف استعدادها و سلیقهها شکل گرفته و تداوم مییابد و از سویی دیگر تفاوتها در برخی موارد از جمله هوش، سبب کسب درآمد و ثروت گردیده، و در مورد شکل و رنگ، باعث شناخت و معارفه میگردد. | ||
خداوند از هر موجودی به اندازه استعداد، شرائط و ظرفیت او انتظار دارد. هر انسانی را به اندازه امکانات، نعمتها و استعدادی که به او داده است، از وی انتظار خدمت و اطاعت دارد و در روز واپسین نیز به همان اندازه از وی بازخواست کرده و سؤال میکند. {{قرآن|لا یُکلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها لَها ما کسَبَتْ وَ عَلَیْها مَا اکتَسَبَتْ}}<ref>بقره / ۲۸۶.</ref>. {{قرآن|لا یُکلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها…<ref>طلاق / ۷.</ref> «یعنی خدای تعالی هیچکسی را تکلیف ما لا یطاق نمیکند، بلکه هر کسی را به قدر امکاناتی که به وی داده است تکلیف میکند.}}<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه المیزان، ج۲، ص۶۸۵.</ref> | |||
در آیه اول حد و مرز تکلیف را توانایی انسان میداند و در آیه دوم حد و مرز دیگر و ملاک دیگری برای تکلیف تعیین میکند، و آن امکانات انسان است. روشن است کسانی که از امکانات و دارایی بیشتری برخوردارند، با کسانی که از چنین امکانات و ثروتی برخوردار نیستند در تکلیف یکسان نیستند. مثلاً کسانی که دست و پای سالمی دارند بهتر و زودتر به نماز جماعت و جهاد و… میرسند نسبت به کسانی که از چنین امکانات و نعماتی برخوردار نیستند یا معلول اند. همچنین کسانی که ثروت دارند بیشتر به فقرا میتوانند انفاق کنند یا برای جهاد در راه خدا کمک و انفاق نمایند نسبت به انسان فقیر، که البته در پاداش و مجازات هم مساوی نیستند و طبعاً برخورداری از توانایی و امکانات، کفه مسئولیت را سنگین تر میکند. عدالت هم همین است. چون عدالت همه جا به معنای مساوات نیست بلکه عدالت به معنای اعطای حق هر ذیحق یا تکلیف به اندازه توانایی و امکانات است؛ و از سوی دیگر اگر کسی با امکانات و توانایی کمتری خدمات بیشتری یا مساوی با توانگران ارائه دهد پاداش بیشتری خواهد داشت.<ref>قرائتی، محسن، اصول عقاید، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، ۱۳۷۵ش، ص۱۱۹ و ۱۲۰.</ref> بنابراین پاداش و مجازات انسانهای فقیر و ثروتمند یا انسانهای سالم و معلول با رفتار و اعمال مشابه یکسان نخواهد بود چون انتظار از انسانهای سالم و توانگر بالاتر و بیشتر است. | در آیه اول حد و مرز تکلیف را توانایی انسان میداند و در آیه دوم حد و مرز دیگر و ملاک دیگری برای تکلیف تعیین میکند، و آن امکانات انسان است. روشن است کسانی که از امکانات و دارایی بیشتری برخوردارند، با کسانی که از چنین امکانات و ثروتی برخوردار نیستند در تکلیف یکسان نیستند. مثلاً کسانی که دست و پای سالمی دارند بهتر و زودتر به نماز جماعت و جهاد و… میرسند نسبت به کسانی که از چنین امکانات و نعماتی برخوردار نیستند یا معلول اند. همچنین کسانی که ثروت دارند بیشتر به فقرا میتوانند انفاق کنند یا برای جهاد در راه خدا کمک و انفاق نمایند نسبت به انسان فقیر، که البته در پاداش و مجازات هم مساوی نیستند و طبعاً برخورداری از توانایی و امکانات، کفه مسئولیت را سنگین تر میکند. عدالت هم همین است. چون عدالت همه جا به معنای مساوات نیست بلکه عدالت به معنای اعطای حق هر ذیحق یا تکلیف به اندازه توانایی و امکانات است؛ و از سوی دیگر اگر کسی با امکانات و توانایی کمتری خدمات بیشتری یا مساوی با توانگران ارائه دهد پاداش بیشتری خواهد داشت.<ref>قرائتی، محسن، اصول عقاید، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، ۱۳۷۵ش، ص۱۱۹ و ۱۲۰.</ref> بنابراین پاداش و مجازات انسانهای فقیر و ثروتمند یا انسانهای سالم و معلول با رفتار و اعمال مشابه یکسان نخواهد بود چون انتظار از انسانهای سالم و توانگر بالاتر و بیشتر است. | ||
خط ۳۰: | خط ۲۶: | ||
در هر صورت ظرفیتها، استعدادها، و داراییهای انسان اسباب و وسایل مادی است که باید انسان را در راه تکامل و تقرب به خداوند کمک کند که متأسفانه در بسیاری موارد این چنین نمیشود و صاحب خود را با کوله باری از مسئولیت رها میکند. آنچه به خداوند مربوط است این است که عدالت را در سرای باقی که انتهایی ندارد اعمال نماید که میکند و هر کس را با توجه به امکانات بدنی و مالی که داده است محاکمه میکند؛ و بیشترین پاداش را به کسانی میدهد که بهترین استفاده را نسبت به هدف خلقت از امکانات خود کرده باشد و طبعاً بیشترین مجازات از آن کسانی خواهد بود که بدترین استفاده را از بهترین امکانات کرده باشند. | در هر صورت ظرفیتها، استعدادها، و داراییهای انسان اسباب و وسایل مادی است که باید انسان را در راه تکامل و تقرب به خداوند کمک کند که متأسفانه در بسیاری موارد این چنین نمیشود و صاحب خود را با کوله باری از مسئولیت رها میکند. آنچه به خداوند مربوط است این است که عدالت را در سرای باقی که انتهایی ندارد اعمال نماید که میکند و هر کس را با توجه به امکانات بدنی و مالی که داده است محاکمه میکند؛ و بیشترین پاداش را به کسانی میدهد که بهترین استفاده را نسبت به هدف خلقت از امکانات خود کرده باشد و طبعاً بیشترین مجازات از آن کسانی خواهد بود که بدترین استفاده را از بهترین امکانات کرده باشند. | ||
<span></span> | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||