مقصود از هو الاول و الآخر در آیه ۳ سوره حدید: تفاوت میان نسخهها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }} | |||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} |
نسخهٔ ۲ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۰۵
این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
منظور از «هو الاول و الآخر»، به عنوان یکی ازصفات خداوند، چیست؟
متن آیه
﴿ | هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليم
اوست اول و آخر و ظاهر و باطن و او به هر چیزی بسی داناست. حدید:۳ |
﴾ |
اهمیت سوره حدید
سوره حدید یکی از سورههای قرآنی و از مجموعهٔ مسبحات است. حدید از جمله سورههای بسیار عمیق و دقیق است که هوشمندان و تیزهوشان را به تفکر وامیدارد. در تفسیر روایی، در ارتباط با اهمیت سوره حدید چنین آمده است: «از علی بن حسین(ع) در مورد توحید سئوال شد، فرمود: خدای عز و جل میداند که در آخر الزمان عدهای از مردم رشد فکری پیدا میکنند و اهل تعمق و دقت میشوند و از خودشان هوشمندی و نبوغ نشان میدهند. از این روی خداوند سورهٔ توحید و آیات اول سوره حدید را نازل کرد تا هوشمندان و صاحبان اندیشه، پیرامون آن اندیشه کنند. هر کس غیر آن را اراده کند، به تحقیق نابود شود.»[۱]
تفسیر آیه
در ذیل این آیه، تفاسیر متنوعی مطرح شده است. تفسیر روایی نیز در این مورد بسیار زیاد میباشد. اما خلاصهٔ مطالب تفسیری مرتبط با این سوره:
«اول» هر آن چیزی که به عنوان نخستین در ذهن انسان فرض شود، خدا قبل از آن چیز بوده است. پس او نسبت به تمام مخلوقاتش «اول» است، البته نه آن چیزی که ما اول فرض میکنیم.
همچنین هر آن چیزی که ما به عنوان آفرینش فرض میکنیم، خداوند تبارک و تعالی بعد ازآن هم خواهد بود. چون قدرت او احاطه به آن چیز دارد، هم به ماقبلش و هم مابعدش اوست، پس همانطور که اول خداست، آخر هم خداست، البته نه آن چیزی که ما آخرینش فرض میکنیم.
با این بیان روشن میشود که اول و آخر مطلق، خداوند است و آنچه از «اول و آخر» در غیر خداست، نسبی است.
به عنوان مثال: گفته میشود، فلان چیز نسبت به فلان چیز دیگر اول است و آن دیگری نسبت به سومی آخر است و آن سومی نسبت به چهارمی… پس هیچ موجودی در عالم هستی، به صورت مطلق، «اول و آخر» نیست. اول و آخر بودن در مورد تمام هستی غیر از خدا نسبی است.[۲]
نکته: اوّلیت و آخریت خدای تبارک و تعالی، زمانی و مکانی نیست، زیرا خداوند تبارک و تعالی در ظرف زمانی و مکانی اول یا آخر نمیگنجد، چون خداوند منزه از مکان و زمان بوده و خود خالق زمان و مکان است و محیط بر تمامی هستی است.
پس مراد از اولیت و آخریت این است که خدای تبارک و تعالی بر همه هستی احاطه دارد. اگر فلان چیز را اول فرض کنی، او با احاطهاش اولتر از آن است و اگر آخر فرض کنی، او آخرتر است. پس اول و آخر فرع و شاخهای از محیط است و محیط هم شاخهای از اطلاق قدرت اوست.
ممکن است این صفات را نیز شاخهای از احاطه وجودی او بگیریم، چون وجود او قبل از وجود هر چیز و بعد از وجود هر چیز است. خداوند قبل از وجود هر چیزی، ثابت بود و بعد از فنای هر مخلوق ثابتی، باز هم ثابت میماند.[۳]
امام صادق(ع) در ارتباط با این مهم، چنین میفرماید: «مراد از اول آن است که خدای تبارک و تعالی قدیم است و اول قدیم است و مراد از آخر، آن است که خدای تبارک و تعالی نهایت ندارد و حدوثی به او واقع نمیشود و از حالی به حال دیگر تبدیل نمیشود.»[۴]
مطالعه بیشتر
۱ـ مراجعه به تفاسیر ذیل آیه دوم از سوره حدید.
۲ـ مراجعه به تفسیر روایی همانند نور الثقلین، ج۵، ذیل سوره حدید و تفسیر الدر المنثور، ج۶ ذیل سوره حدید.