پیش نویس:باطل کردن سحر

سؤال

راهکارهای باطل کردن سحر و جادو چیست؟

درگاه‌ها

درگاه‌ها

يكي از اموری كه در ازمنه قديم رواج بسيار زيادی داشته و بسيار مورد توجه مردم قرار می‌گرفته، سحر و جادو است كه اكنون نيز در بين مردم ما ديده می‌شود و بسياری از مردم اثرات آن را در زندگی خود مشاهده می‌كنند و به دنبال علاج آن هستند؛ برای مثال گاهی شاهد دشمنی بين زن و شوهر يا ايجاد محبت بين دو شخص غريبه يا ايجاد دشمنی بين دو دوست هستيم.

در جامعه امروزی برخی افراد از سحر و جادو برای رسیدن به مقاصد خود استفاده می‌کنند، در حالی که در اسلام سحر به شدت مذمت شده و باعث گمراهی و آسیب به اعتقادات دینی می‌شود. سحر در آیات و روایات به عنوان عملی مخفی و ارتباط با شیاطین شناخته شده و در بسیاری از موارد به عنوان کفر و شرک معرفی می‌شود.

باطل‌السّحر، آن چیزی است که در بی‌ اثر کردن‌ سحر و جادو به‌ کار می‌رود. باطل‌ سحرها، شامل تَمائم و نَفِرات، اشیاء و نمادهایی هستند که مردم به آن‌ها نیرویی ماورای طبیعی و خاصیت جادویی نسبت می‌دهند. این اشیاء به‌ویژه در جوامع باستانی و ابتدایی به‌عنوان ابزارهایی برای گریزاندن دیوها و ارواح پلید از انسان‌ها و محیط‌های زندگی، مانند خانه و مزرعه، مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

از این رو، در روایات دینی و آیات، راهکارهایی برای مقابله با سحر و جادو ارائه شده است، از جمله دعاهایی که از اهل بیت نقل شده و همچنین دعاها و راهکار هایی که علما نقل کرده‌اند و به ویژه آیات قرآن که در آن واژه سحر و مشتقات آن حدود ۶۰ بار ذکر کرده است. این دعاها به مسلمانان کمک می‌کند تا از آسیب سحر در امان بمانند.

قرآن کریم به‌طور کلی تأکید دارد که تنها خداوند قادر به دفع آسیب‌های سحر و جادو است و ایمان به خداوند و انس با قرآن بهترین راهکار برای حفاظت در برابر چنین خطراتی است.

معرفی باطل سحر

باطل‌ سحرها از جمله‌ تَمائم‌ (تعویذ و اشیاء آویختنی‌، به‌ ویژه‌ اشیاء سنگی‌) و نَفِرات‌ یا رماننده‌هایی‌ هستند که‌ مردم‌ آنها را دارای‌ نیرویی‌ ماورای‌ طبیعی‌ و خاصیت‌ جادویی‌ و شرزُدایی‌ می‌پندارند و در گریزاندن‌ دیو و جن و ارواح‌ پلید از انسان ‌، دام ‌ و حیوان ‌ خانگی‌، خانه‌، مزرعه ‌، باغ ‌ و... مؤثر می‌انگارند. در جامعه‌های‌ باستانی‌ و ابتدایی‌ برای‌ این‌ رماننده‌ها نیرویی‌ به‌ نام‌ «مانا» (واژه‌ای‌ پولینزیایی‌؛ احتمالاً شبیه‌ «فَرّ» یا «فَرّه‌» یا «خرّه‌» نزد ایرانیان‌،) قائل‌ بودند که‌ شخص‌ یا شیئی‌ با برخورداری‌ از آن‌ نیرویی‌ ایزدی‌ و جادویی‌ تأثیرگذار می‌یافت‌.

کاربرد باطل سحر

کاربرد سحر و باطل‌ سحر از کهن‌ترین‌ زمان‌ در جامعه‌های‌ باستانی‌ آریایی ‌ و سامی ‌، و مردم‌ افریقا و استرالیا و سرزمینهای‌ دیگر رایج‌ بوده‌ است‌ (تأثیرگذاری‌ از طریق‌ چیزی‌ شبیه‌ چیزی‌ یا کسی‌، مانند تندیس ‌ یا پیکره آن‌ چیز یا کس‌) و روش‌ «جادوی‌ ساری‌» (تأثیرگذاری‌ از طریق‌ اجزاء و اشیائی‌ که‌ زمانی‌ در مجاورت‌ و تماس‌ نزدیک‌ با چیزی‌ یا کسی‌ بوده‌اند، مانند مو و ناخن ‌ و یا پاره‌هایی‌ از جامه کسی‌) استفاده‌ می‌کردند.

ابن‌ خلدون‌ سحرهایی‌ را که‌ بی‌واسطه‌ بر عالم‌ تأثیر می‌گذارند، «ساحری‌»، و آنهایی‌ را که‌ با واسطه‌ اثر می‌گذارند، « طلسمات ‌» خوانده‌ است‌.

طبقه بندی باطل سحر

قدما باطل‌ سحرها را به‌ دو دسته تقسیم‌ می‌کردند:

1. تعویذهایی که‌ نام‌ خدا در آن‌ها به‌ کار رفته‌.
2. تعویذهایی که‌ نام‌ خدا در آن‌ها به‌ کار نرفته‌ بود.

راه های بطلان سحر

همان‌طور که خداوند برای بعضی داروهای مُضر تأثیراتی را در بدن قرار داده و در بعضی داروها اثراتی را قرار داده که تأثیرات داروهای مضر را از بین می‌برد، برای بعضی اعمال نیز تأثیراتی را در بدن‌ها و عقول مردم قرار داده است که همان سحر باشد و بر زبان انبیا و اوصیا، آیات و ادعیه و اسما و اعمالی جاری ساخته که ضرر آن چشم زخم را دفع می‌کند. پس بهترین راه برای علاج این مقوله توجه به معارف و دستورات اهل بیت (ع) است. در بعضی از کتب و روایات برای از بین بردن سحر خواندن آیات و دعاهایی توصیه شده است.

ما از باب نمونه به چند مورد اشاره می‌کنیم:

1. دستورات اهل بیت برای علاج سحر:

حضرت محمد(ص):

راهکارهای حضرت محمد(ص) برای دفع سحر:

1. از رسول خدا(ص) برای دفع شیاطین و جادوگران وارد شده: «آیه سُخره» را بخوانند که این آیه است: ﴿إِنَّ رَبَّكُمُ اللّٰهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيّٰامٍ ثُمَّ اسْتَوىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهٰارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّرٰاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاٰ لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبٰارَكَ اللّٰهُ رَبُّ الْعٰالَمِينَ۝ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لاٰ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ،وَ لاٰ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاٰحِهٰا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللّٰهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ﴾(اعراف:54 الی 56)
2. از رسول خدا (ص) نقل شده که بر هر یک از برگ و دانه اسپند ملکی موکل است که با آنهاست تا بپوسد و ریشه‌اش و شاخه‌اش غم و سحر را برطرف می‌کند.
3. ابن عباس گوید: لبید یهودی پیغمبر(ص) را سحر کرد و سحر را در چاه بنی‌زریق انداخت، حضرت بیمار شد؛ در‌حالی‌که حضرت به خواب بود، دو فرشته آمدند، یکی از آن دو کنار سر حضرت و دیگری پهلوی پای او نشست و به ایشان خبر دادند که شما را سحر کرده‌ و سحر را در زیر پوست نهاده و در زیر سنگی در چاه زروان گذارده‌اند، پیغمبر(ص)، علی (ع) و زبیر و عمار را فرستاد تا آب چاه را کشیدند و سنگ را برداشتند و جف را درآوردند و دیدند که در آن مقداری مو است با دندانه‌هایی از شانه که ۱۱ گره با سوزن بر آن زده‌اند، در این موقع معوذتین آمد، هر گرهی را که می‌گشودند، آیه‌ای از آنها را می‌خواندند، حضرت احساس سبکی کرد و برخاست گویا از قید و زنجیر آزاد شده است و جبرئیل می‌گفت: «بسم الله ارقیک من کل شی‌ء یؤذیک من حاسد و عین و الله یشفیک»
4. دعایی که پیامبر (ص) برای امام حسن (ع) و امام حسین (ع) خواندند و به اصحاب نیز توصیه فرمودند: «اللَّهُمَّ یا ذَا السُّلْطَانِ الْعَظِیمِ، وَالْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَالْوَجْهِ الْکَرِیمِ، ذَالْکَلِمَاتِ التَّامَّاتِ وَالدَّعَوَاتِ الْمُسَتَجَابَاتِ عَافِ فِلاناً مِنْ اَنْفُسِ الْجِنِّ وَاَعْیُنِ الاِنْسِ»».

حضرت علی(ع):

راهکارهای حضرت علی(ع) برای دفع سحر:

1. امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: برای علاج سحر هفت مرتبه بگوید: «بِسْمِ الله وَ بِاللهِ وَ سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِاَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ اِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا اَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ»».
2. از امیرالمؤمنین (ع) نقل است که باید این دعا روی پوست آهو نگارش و به وی آویزان یا همراه شود. حضرت در این روایت می‌فرماید: نوشتن این دعا روی پوست آهو و آویزان کردن آن به شخص باعث می‌شود ضرری از سحر و طلسم و نیرنگ‌ها به شخص وارد نشود: «بسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَماشاءَ اللّهِ بِسْمِ اللّهِ لاحَوْلَ وَلاقُوَّةِ اِلاّ بِاللّهِ قالَ مُوسى ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرَاِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ اِنَّ اللّهِ لايُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدينَ فَوَقَعَ الْحَقُ وَبَطَلَ ماكانُوا يَعْمَلُونَ فَغْلِبُوا هُنالِكَ وَانْقَلَبُوا صاغِرينَ؛ به نام خدا، و به خدا، به نام خدا، آنچه خدا خواست، به نام خدا، و جنبش و نیرویى نیست مگر به خدا. موسى گفت: آنچه شما آوردید سحر است، همانا خدا آن را باطل مى‌کند. خدا کار بدکاران را اصلاح نمى‌کند. پس حق واقع شد، و آنچه آنان انجام داده بودند باطل گشت، در آنجا مغلوب شدند، و با خوارى بازگشتند.»

امام صادق(ع):

مقالهٔ اصلی: باطل کردن سحر در روایات امام صادق(ع)

1. از امام صادق (ع) در باره معوذتین سؤال شد فرمود: پیغمبر را لبید یهودى سحر کرد، جبرئیل معوذتین را براى حضرت آورد حضرت على را خواست و نخى را دوازده گره زد و باو فرمود: به بئر ذروان برو و به ته چاه برو و آیه‏اى بخوان و گرهى را بگشاى على (ع) باندرون چاه رفت و همچنان کرد، حضرت از سحر آسوده گشت.
2. امام جعفر صادق (ع) فرمودند: سه مرتبه بگویید: «ما شاءَ الله لا قوَّةَ الّا باللهِ العَلِیِّ العَظیم»
3. امام صادق (ع) برای از بین رفتن اثر این پدیده توصیه فراوان به خواندن سوره جن کرده‌اند.

امام رضا(ع):

مقالهٔ اصلی: باطل کردن سحر در روایات امام رضا(ع)

1. محمد بن عیسی گوید از حضرت رضا (ع) درباره سحر پرسیدم حضرت فرمود: سحر واقعیت دارد و به اذن خدا اثر می‌کند؛ هرگاه تو را سحر کردند، دستت را تا مقابل صورتت بالا ببر و این دعا را بخوان: «باسم الله العظیم باسم الله العظیم رب العرش العظیم الا ذهبت و انقرضت»

2. آیات قرآن برای دفع سحر:

1. فردی که سحر شده، آیات: ﴿قالَ مُوسی‌ ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ، وَ یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ﴾(یونس:81و82) را همیشه همراه خود داشته باشد.
2. همچنین همراه داشتن آیات﴿وَ أَوْحَیْنا إِلی‌ مُوسی‌ أَنْ أَلْقِ عَصاکَ فَإِذا هِیَ تَلْقَفُ ما یَأْفِکُونَ، فَوَقَعَ الْحَقُّ وَ بَطَلَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ، فَغُلِبُوا هُنالِکَ وَ انْقَلَبُوا صاغِرِینَ﴾(اعراف:117و119)
3. شب‌ها پس از نماز و روزها پیش از نماز هفت مرتبه این آیه را هفت بار بر سحر شده بخوانند: ﴿بِسمِ الله وَ بِالله سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ إِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا أَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ﴾(قصص:۳۵)

3. دستورات علما برای علاج سحر:

آیت الله بهجت

درباره اقدام جهت بطلان سحر و طلسم از آیت الله بهجت پرسیدم چند راهکار دادند:

1. بستن حرز حضرت جواد(ع) به بازو
2. همیشه قرآنی کوچک را به همراه داشته باش ( این سخن اشاره به این مطلب است که حافظ قرآن بودن، انسان را از همراه داشتن آن بی نیاز نمی کند.)
3. معوذتین را بخوانید و تکرار نمایید.
4. چهار قل را بخوانید و تکرار کنید، خصوصا وقت خواب.
5. در موقع اذان با صدای نسبتا بلند، اذان بگویید.
6. آیت الکرسی را بخوانید و در منزل نصب نمایید.
7. روزی 50 آیه از قرآن کریم با صدای نسبتا بلند بخوانید
8. ختم سوره واقعه که از دوشنبه ای که اول ماه است شروع می شود و هر روز اضافه می گردد تا روز چهاردهم و خواندن دعایی که وارد شده.
9. نماز روز پنجشنبه که 4رکعت است (آیت الله بهجت در ادامه درباره سید مرتضی کشمیری نقل کردند که هروقت این نماز را می خواند، هدیه ای برای او می رسید.)

جستارهای وابسته

• تفاوت معجزه با سحر و جادو
• راهکار قرآنی برای باطل‌کردن سحر
• باطل‌کردن سحر به روش شیخ بهایی
• باطل کردن سحر در روایات امام صادق(ع)
• باطل کردن سحر در روایات امام رضا(ع)
• دعای شش قفل