حروف مقطعه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۴۱

سؤال

تفسیر حروف مقطعه چیست و به چه معنایی است؟

با مراجعه به کتاب‌های تفسیر و علوم قرآن به اختلاف‌ها و تفاوت نظرهای بسیاری برخورد می‌نماییم تا جائی که این احتمالات به۲۰ قول می‌رسد. نظریه‌های مطرح در مورد حروف مقطعه در ذیل اشاره می‌شود.

این حروف سرّ و رمزی است بین خداوند و پیامبر(ص)^[۱] و چون ما از معنای آنها مطلع نیستیم لذا جایگاه و موقعیت آنها را هم عالم السرّ می‌داند.
حروف مقطعه برای تنبیه و تنبّه دادن و اسکات کافران بوده؛ چون آنها موقع قرائت قرآن توسط پیامبر اکرم(ص) با ایجاد جنجال و سر و صدا مانع می‌شدند که دیگران به آن گوش فرا دهند، لذا در آغاز برخی سوره‌ها این حروف نازل شده تا مشرکان با شنیدن این حروف که نه نظم بود و نه نثر، اعجاب شان برانگیخته شده و ساکت شده و گوش دهند، لذا این حروف، حروفی نظیر حروف تنبیه است که در اوّل کلام می‌آیند.^[۲]
حروف مقطعه هر سوره نام همان سوره است مانند سوره‌های طه و یس و… و سوره‌های دیگر هم نام‌های متعددی دارند که یکی از آنها همان حروف مقطعه است اگر چه بسیاری از این نام‌های (حروف مقطعه) نامِ غیر مشهور سوره‌هاست.^[۳] و چون این حروف اسم سوره هستند لذا در اول سوره آمده‌اند.
حروف مقطعه برای مرزبندی بین سوره‌هاست و نشانه انقضای سوره قبلی و شروع سوره بعدی است،^[۴] پس حروف مقطعه باید در ابتدای سوره باشند تا معلوم شود ابتدای سوره و کلام جدید کجاست. اشکال اساسی این نظریه این است که ابتدا و انتهای هر سوره ای با﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ﴾ شروع می‌شود نه با حروف مقطعه، که اگر اینگونه بود می‌بایست در اول همه سوره‌های قرآن حروف مقطعه بیاید.

مطالعه بیشتر

تفسیر نمونه، ج۱، ذیل آیه اوّل، سوره بقره.
تفسیر احسن الحدیث، علی اکبر قرشی، ج۱، ذیل آیه اوّل، سوره بقره.
المیزان فی تفسیرالقرآن، محمدحسین طباطبائی (ره)، ج۱۸، ص۸.
البرهان، محمد بن عبد الله زرکشی (ازعلمای اهل سنت)، ج۱، ص۱۷۳.

منابع

↑ جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، ج۲، ص۹۸.
↑ جوادی آملی، تسنیم، ج۲، صفحه ۸۷؛ طبرسی، مجمع البیان، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیّه، چاپ پنجم، ۱۳۹۵ ق، ج۱، ص۳۲.
↑ جوادی آملی، تسنیم، ج۲، ص۷۲؛ و مجمع البیان، ج۱، ص۳۳؛ و خمینی، سید مصطفی، تفسیر القرآن الکریم، ج۲، ص۲۸۵.
↑ خمینی، سید مصطفی، کتاب تفسیر القرآن الکریم، ص۲۸۷؛ تسنیم، قم، انتشارات اسراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ج۲، ص۹۴.

[1] جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، ج۲، ص۹۸.

[2] جوادی آملی، تسنیم، ج۲، صفحه ۸۷؛ طبرسی، مجمع البیان، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیّه، چاپ پنجم، ۱۳۹۵ ق، ج۱، ص۳۲.

[3] جوادی آملی، تسنیم، ج۲، ص۷۲؛ و مجمع البیان، ج۱، ص۳۳؛ و خمینی، سید مصطفی، تفسیر القرآن الکریم، ج۲، ص۲۸۵.

[4] خمینی، سید مصطفی، کتاب تفسیر القرآن الکریم، ص۲۸۷؛ تسنیم، قم، انتشارات اسراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ج۲، ص۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-با مراجعه به كتاب هاي تفسير و علوم قرآن به اختلاف ها و تفاوت نظرهاي بسياري برخورد مي‎نماييم تا جائي كه اين احتمالات به ۲۰ قول مي‎رسد. نظریه های مطرح در مورد حروف مقطعه در ذیل اشاره می شود.
+با مراجعه به کتاب‌های تفسیر و علوم قرآن به اختلاف‌ها و تفاوت نظرهای بسیاری برخورد می‌نماییم تا جائی که این احتمالات به۲۰ قول می‌رسد. نظریه‌های مطرح در مورد حروف مقطعه در ذیل اشاره می‌شود.
+* این حروف سرّ و رمزی است بین [[خداوند]] و [[پیامبر(ص)]]<ref>جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، ج۲، ص۹۸.</ref> و چون ما از معنای آنها مطلع نیستیم لذا جایگاه و موقعیت آنها را هم عالم السرّ می‌داند.
-* اين حروف سرّ و رمزي است بين [[خداوند]] و [[پيامبر(ص)]]<ref>جوادي آملي، عبدالله، تسنيم، ج۲، ص۹۸.</ref> و چون ما از معناي آنها مطلع نيستيم لذا جايگاه و موقعيت آنها را هم عالم السرّ مي‎داند.
+* حروف مقطعه برای تنبیه و تنبّه دادن و اسکات کافران بوده؛ چون آنها موقع قرائت قرآن توسط پیامبر اکرم(ص) با ایجاد جنجال و سر و صدا مانع می‌شدند که دیگران به آن گوش فرا دهند، لذا در آغاز برخی سوره‌ها این حروف نازل شده تا مشرکان با شنیدن این حروف که نه نظم بود و نه نثر، اعجاب شان برانگیخته شده و ساکت شده و گوش دهند، لذا این حروف، حروفی نظیر حروف تنبیه است که در اوّل کلام می‌آیند.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ج۲، صفحه ۸۷؛ طبرسی، مجمع البیان، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیّه، چاپ پنجم، ۱۳۹۵ ق، ج۱، ص۳۲.</ref>
+* حروف مقطعه هر سوره نام همان سوره است مانند سوره‌های [[سوره طه|طه]] و [[سوره یس|یس]] و… و سوره‌های دیگر هم نام‌های متعددی دارند که یکی از آنها همان حروف مقطعه است اگر چه بسیاری از این نام‌های (حروف مقطعه) نامِ غیر مشهور سوره‌هاست.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ج۲، ص۷۲؛ و مجمع البیان، ج۱، ص۳۳؛ و خمینی، سید مصطفی، تفسیر القرآن الکریم، ج۲، ص۲۸۵.</ref> و چون این حروف اسم سوره هستند لذا در اول سوره آمده‌اند.
-*حروف مقطعه براي تنبيه و تنبّه دادن و اسكات كافران بوده؛ چون آنها موقع قرائت قرآن توسط پيامبر اكرم(ص) با ايجاد جنجال و سر و صدا مانع مي‎شدند كه ديگران به آن گوش فرا دهند، لذا در ‎آغاز برخي سوره‎ها اين حروف نازل شده تا مشركان با شنيدن اين حروف كه نه نظم بود و نه نثر، اعجاب شان برانگيخته ‎شده و ساكت شده و گوش دهند، لذا اين حروف، حروفي نظير حروف تنبيه است كه در اوّل كلام مي‎آيند.<ref>جوادی آملی، تسنيم، ج۲، صفحه ۸۷؛ طبرسي، مجمع البيان، تهران، انتشارات كتابفروشي اسلاميّه، چاپ پنجم، ۱۳۹۵ ق، ج۱، ص۳۲.</ref>
+* حروف مقطعه برای مرزبندی بین سوره‌هاست و نشانه انقضای سوره قبلی و شروع سوره بعدی است،<ref>خمینی، سید مصطفی، کتاب تفسیر القرآن الکریم، ص۲۸۷؛ تسنیم، قم، انتشارات اسراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ج۲، ص۹۴.</ref> پس حروف مقطعه باید در ابتدای سوره باشند تا معلوم شود ابتدای سوره و کلام جدید کجاست. اشکال اساسی این نظریه این است که ابتدا و انتهای هر سوره ای با{{قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ}} شروع می‌شود نه با حروف مقطعه، که اگر اینگونه بود می‌بایست در اول همه سوره‌های قرآن حروف مقطعه بیاید.
-*حروف مقطعه هر سوره نام همان سوره است مانند سوره‎هاي [[سوره طه|طه]] و [[سوره یس|يس]] و... و سوره‎هاي ديگر هم نام‎هاي متعددي دارند كه يكي از آنها همان حروف مقطعه است اگر چه بسياري از اين نام های (حروف مقطعه) نامِ غير مشهور سوره‎هاست.<ref>جوادی آملی، تسنيم، ج۲، ص۷۲؛ و مجمع البيان، ج۱، ص۳۳؛ و خميني، سيد مصطفي، تفسير القرآن الكريم، ج۲، ص۲۸۵.</ref> و چون اين حروف اسم سوره هستند لذا در اول سوره آمده اند.
-*حروف مقطعه براي مرزبندي بين سوره‎هاست و نشانه انقضاي سوره قبلي و شروع سوره بعدي است،<ref>خميني، سيد مصطفي، كتاب تفسير القرآن الكريم، ص۲۸۷؛ تسنيم، قم، انتشارات اسراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ج۲، ص۹۴.</ref> پس حروف مقطعه بايد در ابتداي سوره باشند تا معلوم شود ابتداي سوره و كلام جديد كجاست. اشکال اساسي اين نظريه اين است که ابتدا و انتهاي هر سوره اي با{{قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} شروع مي شود نه با حروف مقطعه، که اگر اينگونه بود مي بايست در اول همه سوره هاي قرآن حروف مقطعه بيايد.
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بيشتر==
-*تفسير نمونه، ج۱، ذيل آيه اوّل، سوره بقره.
+== مطالعه بیشتر ==
-*تفسير احسن الحديث،علي اکبر قرشي، ج۱، ذيل آيه اوّل، سوره بقره.
+* تفسیر نمونه، ج۱، ذیل آیه اوّل، سوره بقره.
-*الميزان في تفسيرالقرآن ،محمدحسين طباطبائي (ره)، ج۱۸، ص۸.
+* تفسیر احسن الحدیث، علی اکبر قرشی، ج۱، ذیل آیه اوّل، سوره بقره.
-*البرهان، محمد بن عبد الله زركشي(ازعلماي اهل سنت)، ج۱، ص۱۷۳.
+* المیزان فی تفسیرالقرآن، محمدحسین طباطبائی (ره)، ج۱۸، ص۸.
+* البرهان، محمد بن عبد الله زرکشی (ازعلمای اهل سنت)، ج۱، ص۱۷۳.
 {{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
 |شاخه فرعی۱ = نص قرآن
 |شاخه فرعی۲ = حروف مقطعه
 |شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه = -
   | تیترها = -
   | ویرایش = شد
   | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت = ب
   | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}