علت زمین گذاشتن جنازه پیش از دفن

سؤال

چرا پیش از خاکسپاری، جنازه را چند بار زمین می‌گذارند؟

روح انسان، پس از مرگ نیز به بدن، توجه دارد. به همین دلیل در احادیث آمده که روح، مراسم غسل، تشییع و دفن خود را می‌بیند و زمانی که می‌بیند جسد را زیر خاک می‌کنند، اضطراب پیدا می‌کند. محققان معتقدند روح از بدن جدا شده، ولی نفس ناطقه زنده است و علاقه‌ی آن به‌طور کامل از بدن جدا نشده و ترس از فشار قبر، سؤال منکر و نکیر، رومان و ... وجود دارد.

حدیثی در کتاب «من لا یحضره الفقیه» آمده که وقتی جنازه را نزدیک قبر آورند، سریع او را وارد قبر نکنند؛ زیرا قبر، ترس‌های بزرگی دارد. براساس این حدیث، جنازه را نزدیک قبر به زمین بگذارند. چند بار این کار را انجام دهند تا روح آمادگی داخل شدن در قبر را بگیرد.

نویسنده‌ی «زاد المعاد»، معتقد است اصل زمین گذاشتن جنازه پیش از دفن، از روایات معتبر گرفته شده است. او معتقد است براساس نظر مشهور شیعه، این کار را باید سه بار تکرار کنند و بار چهارم او را وارد قبر نمایند. او علت این کار را، ترس بزرگ از قبر معرفی می‌کند.

امام صادق(ع) فرمود: وقتی میت را به سوی قبر آوردی، یکباره او را وارد قبر نکن، او را دو یا سه زِراع (نیم متر) پایین‌تر از قبر بگذار تا برای قبر آماده شود.

همچنین برخی نویسندگان به این نکته توجه داده‌اند که این عمل برای پند و اندرزِ تشییع کنندگان است تا بیندیشند و بدانند که این واقعه برای آنان نیز در پیش خواهد بود.

جستارهای وابسته

• دعاهای هنگام دفن میت
• تلقین