ابرار در قرآن

سؤال

ابرار در قرآن چه کسانی هستند

در قرآن ابرار (نیکوکاران) افرادی هستند که به بهشت می‌روند و از نعمات آنجا بهره‌مند می‌شوند. یکی از دعاهای قرآن که اولو الاباب (خردمندان) میگویند این است که گناهان ما را بیامرز و بدی‌های ما را بزدای و ما را از نیکوکاران قرار ده. از همین جهت روشن است که ابرار از مقام بالایی برخوردارند. ابرار در قرآن کسانی هستند که اوصاف (بِّر) نیکی که در قرآن آمده است را دارا می‌باشند. از جمله ایمان به خدا و روز قیامت، انفاق، زکات، وفای به عهد و صبر در مقابل سختی‌ها.

فجار (بدکاران) در مقابل ابرار هستند که طبق گفته قرآن به جهنم می‌روند و همینطور که نامه اعمالشان در سجین است، نامه اعمال نیکوکاران در علیین است. واژه ابرار در تقریبا با کلمه متقین اشتراک و همپوشانی دارد.

معنای ابرار

ابرار جمع بِر یا جمع بار است به معنای نیکوکاران.

واژه بر و مشتقات آن بیست بار در قرآن آمده است و ابرار شش بار تکرار شده است.

اوصاف و مقام ابرار در قرآن

﴿إِنَّ الْأَبْرَارَ یشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا؛ به یقین ابرار (و نیكان) از جامی می‌نوشند كه با عطر خوشی آمیخته است﴾(انسان:۵)

﴿إِنَّ الْأَبْرَ‌ارَ‌ لَفِي نَعِيمٍ؛ براستى نيكوكاران در نعيم [الهى‌] خواهند بود.﴾(مطففین:۲۲)

﴿رَّ‌بَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَ‌بِّكُمْ فَآمَنَّا ۚ رَ‌بَّنَا فَاغْفِرْ‌ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ‌ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَ‌ارِ‌؛ پروردگارا، ما شنيديم كه دعوتگرى به ايمان فرا مى‌خواند كه: «به پروردگار خود ايمان آوريد»، پس ايمان آورديم. پروردگارا، گناهان ما را بيامرز، و بديهاى ما را بزداى و ما را در زمره نيكان بميران.﴾(آل عمران:۱۹۳)

﴿لَـٰكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَ‌بَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِ‌ي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ‌ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِّنْ عِندِ اللَّـهِ ۗ وَمَا عِندَ اللَّـهِ خَيْرٌ‌ لِّلْأَبْرَ‌ارِ‌؛ ولى كسانى كه پرواى پروردگارشان را پيشه ساخته‌اند باغهايى خواهند داشت كه از زير [درختان‌] آن نهرها روان است. در آنجا جاودانه بمانند؛ [اين‌] پذيرايى از جانب خداست، و آنچه نزد خداست براى نيكان بهتر است.﴾(آل‌ عمران:۱۹۸)

اعمال نیک(بِر) در قرآن

﴿نیکوکاری آن نیست که روی خود را به سوی مشرق و [یا] مغرب بگردانید، بلکه نیکی آن است که کسی به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب [آسمانی‏] و پیامبران ایمان آوَرَد، و مال [خود] را با وجودِ دوست داشتنش، به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه‌ماندگان و گدایان و در [راهِ آزاد کردن‏] بندگان بدهد، و نماز را برپای دارد، و زکات را بدهد، و آنان که چون عهد بندند، به عهد خود وفادارانند و در سختی و زیان، و به هنگام جنگ شکیبایانند آنانند کسانی که راست گفته‌اند، و آنان همان پرهیزگارانند.﴾(بقره:۱۷۷)

خداوند در آیه ۷۷ سوره بقره اعمال نیک را برمی‌شمرد و صاحبان این ویژگی‌ها را افراد پرهیزکار و راستگو می‌داند. از جمله این اعمال این خصوصیات هستند: ایمان به خدا و روز قیامت و فرشتگان و کتاب و پیامبران، انفاق به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان و گدایان، آزاد کردن بنده، برپا داشتن نماز، پرداخت زکات، وفای به عهد، و صبر در مقابل سختی و جنگ.

فجار در مقابل ابرار

در قرآن، کلمه فجار به معنای بدکاران در مقابل ابرار آمده است.

﴿إِنَّ الْأَبْرَ‌ارَ‌ لَفِي نَعِيمٍ وَإِنَّ الْفُجَّارَ‌ لَفِي جَحِيمٍ؛ قطعاً نيكان به بهشت اندرند. و بى‌شك، بدكاران در دوزخند.﴾(انفطار:۱۳،۱۴)

﴿كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ‌ لَفِي سِجِّينٍ؛ كارنامه بدكاران در «سجّين» است.﴾(مطففین:۷) ﴿كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَ‌ارِ‌ لَفِي عِلِّيِّينَ؛ در حقيقت، كتاب نيكان در «علّيّون» است.﴾(مطففین:۱۸)

کلمات نزدیک به ابرار

کلمه متقین (پرهیزکاران) با ابرار گاه نزدیک هم آمده است.