پیامبران مدفون در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| (۴۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
کدام پیامبران در ایران دفن هستند؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
آثار و بناهایی در [[ایران]] وجود دارد که به عنوان مدفن و مرقد برخی از [[انبیاء]] شناخته | آثار و بناهایی در [[ایران]] وجود دارد که به عنوان مدفن و مرقد برخی از [[انبیاء]] شناخته می‌شوند. از جمله آرامگاه دانیال نبی در شوش، زیارتگاه چهارانبیاء (سلام سلوم سهولی القیا) در قزوین، حَیَقوق در تویسرکان، مُردخای در همدان، قیدار نبی در زنجان، اِشموئیل در ساوه، اِرمیا در میامی مشهد، یوشع و شعیا در اصفهان، حِزقیل در دزفول، خالد نبی در گلستان و حضرت شعیب در شوشتر. | ||
== دانیال نبی == | |||
[[پرونده:آرامگاه دانیال نبی.jpg|بندانگشتی| عکسی از آرامگاه دانیال نبی در شوش در سال ۱۹۸۹م.]] | |||
[[حضرت دانیال(ع)]] از پیامبران [[بنی‌اسرائیل]] است که ۶۰۶ سال پیش از میلاد [[حضرت مسیح(ع)]] به اسارت بُختُنَصَّر درآمد.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۳۷۵؛ محمد حرزالدین، مراقد المعارف، نجف، مطبعه الاداب، چاپ اول، ۱۳۸۹، ج۱، ص۲۸۴.</ref> قبر حضرت دانیال(ع) در شوش خوزستان [[زیارتگاه]] مردم است.<ref>شمس الدین سامی افندی، قاموس اعلام ترکی، استانبول، ۱۳۰۸ق، ج۳، ص۲۱۰۴.</ref> | |||
بقعه دانیال نبی در شهر شوش، بر کرانه رود شاوور قرار دارد و از مهم‌ترین زیارتگاه‌های خوزستان است. در منابع جغرافیایی، به قبر دانیال نبی در بستر رود کرخه یا شاوور اشاره شده، اما نشانه یا کتیبه‌ای که این موضوع را اثبات کند، به‌دست نیامده است. به‌نظر برخی باستان‌شناسان، بنای اولیه بقعه متعلق به قرن نهم است. بنای فعلی بقعه پس از وقوع سیل و تخریب بنای قدیمی، در ۱۲۸۷ زیرنظر ملاحسین معمار و شیخ جعفر شوشتری ساخته شده‌است.<ref>صادق‌زاده دربان فیروزه، ارجح اکرم، «بقعه دانیال»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایرةالمعارف فارسی، ج۱۷، ذیل واژه.</ref> | |||
== چهار انبیاء == | |||
[[پرونده:زیارتگاه چهارانبیاء قزوین.jpg|بندانگشتی|زیارتگاه چهارانبیاء (سلام، سلوم، سهولی، القیا) در قزوین]] | |||
در خیابان پیغمبریه در شهر قزوین در مغرب عمارت چهل ستون، بقعه‌ای است که آن را پیغمبریه و بعضی [[چهار انبیاء]] می‌گویند که چهار پیامبر به نام سلام، سلوم، سهولی، القیا در آن دفن هستند.<ref>گلریز، سید محمد علی، مینو دریا باب الجنه، انتشارات طه، چاپ اول، ۱۳۳۷ش، ج۱، ص۶۷۴.</ref> | |||
درباره بنای پیغمبریه و کسانی که در آنجا به خاک سپرده شده‌اند افسانه‌ها و نوشته‌های فراوانی وجود دارد که در مجموع نشان دهنده قدمت این محل است، ولی تاریخ بنای کنونی از دوره صفویه پیشتر نمی‌رود. تنها در کتیبه مدرسه پیغمبریه، بازمانده از دوره صفویه، با نام «مقام شریف» از آن یاد شده است.<ref>پرویز ورجاوند، «پیغمبریه»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلام، ج۱، ص۲۹۸۱.</ref> | |||
درباره چهار پیامبر یهود که در این محل به خاک سپرده شده‌اند، جز تذکره مرحوم سیدتقی قزوینی که در مینودر آمده، هیچ سند تاریخی معتبر دیگری در دست نیست. درباره این چهار پیامبر و این که آیا در متنهای بنی اسرائیل به آنها اشاره شده یا نه هیچ‌یک از مقام‌های روحانی یهودی و انجمن یهودیان اطلاعی در اختیار ندارند. به استناد منابع کهن، همزمان با مهاجرت حضرت دانیال به ایران، سه تن از یاران ایشان به نام‌های حننیا و عزریا و میشائل با او به ایران آمده‌اند. از سوی دیگر در منطقه ری و تهران تا دماوند گروهی از یهودیان سکونت داشته‌اند. شاید قزوین نیز از این ویژگی برخوردار بوده و کسانی از بنی اسرائیل در آن شهر به خاک سپرده شده باشند، که نام‌هایشان دگرگون شده و به صورت امروزی درآمده است.<ref>پرویز ورجاوند، «پیغمبریه»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلام، ج۱، ص۲۹۸۱.</ref> | |||
[[پرونده:آرامگاه حیقوق نبی در تویسرکان همدان.jpg|بندانگشتی|آرامگاه حَیَقوق نبی در تویسرکان همدان]] | |||
== حضرت حَیَقوق (حبقوق) == | |||
[[حضرت حیقوق(ع)]] از پیامبران بنی اسرائیل که در حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد<ref>مستر هاکس آمریکایی، قاموس کتاب مقدس، تهران، ص۳۱۲.</ref> می‌زیست و به اسارت بُختُنَصَّر درآمد.<ref>شمس الدین سامی افندی، قاموس اعلام ترکی، استانبول، ۱۳۰۸ق، ج۳، ص۱۹۲۵.</ref> وی پس از رهائی از اسارت به ایران آمده، در منطقه تویسرکان فعلی اقامت نموده و در همانجا به شهادت رسید.<ref>دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، حرف ح، ص۲۲۲.</ref> | |||
مقبره‌ای در تویسرکان به حَبَقّوقِ نَبی، منسوب است. غالب پژوهشگران بر اساس شواهد درون‌متنی «کتاب حبقوق»، و به‌ویژه عبارتهایی که در آنها از استیلای قریب‌الوقوع کلدانیان بر یهودیه سخن‌می‌گوید، بر این باورند که وی احتمالاً در فاصلهٔ میان اواخر سدهٔ ۷ ق‌م تا اوایل سدهٔ ۶ قبل از میلاد می‌زیسته است.<ref>رضایی لیلا، «حبقوق نبی»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۲۲۸.</ref> | |||
به رغم آنکه هیچ گواه تاریخی مبنی بر حضور حبقوق در ایران وجود ندارد، اما بنا بر برخی گزارش‌ها، وی به هنگام اسارت بابلی در میان دیگر یهودیان به اسارت رفت و پس از قدرت یافتن کوروش و به رغم فرمان او دربارهٔ آزادی یهودیان، همچنان در ایران باقی ماند و به تویسرکان آمد و در آنجا ساکن شد و سپس در همانجا درگذشت. از دیرباز در جنوب غربی تویسرکان مقبره‌ای منسوب به حبقوق نبی وجود داشته است که داستان‌های بسیاری دربارهٔ آن در میان یهودیان و مردم محلی بر سر زبانهاست. ظاهر آرامگاه از سبک معماری زمان سلاجقه خبر می‌دهد و با مزار امیر تیمور در سمرقند شباهت بسیاری دارد و زمان ساخت آن احتمالاً به سدهٔ ۷ قمری بازمی‌گردد. این آرامگاه بنای برجی‌شکل و آجری با گنبد مخروطی دوپوش است که پوش داخلی آن مدور، و پوش خارجی به صورت مخروط ناوی‌شکل بنا شده است. در داخل مقبره کتیبه‌ای به دو زبان فارسی و عبری وجود دارد که آیه‌هایی از «کتاب حبقوق» بر روی آن حک شده است.<ref>رضایی لیلا، «حبقوق نبی»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۲۲۸.</ref>[[پرونده:بقعه قیدار نبی در زنجان.jpg|بندانگشتی|بقعه قیدار نبی در زنجان]] | |||
== قیدار نبی == | |||
[[قیدار نبی]] فرزند [[حضرت اسماعیل(ع)]] در شهر قیدار شهرستان خدابنده در جنوب زنجان دفن است.<ref>عمادزاده، قصص قرآن، تهران، انتشارات اسلام، بی‌تا، ج۲، ص۶۷۷. (البته اعتبار آن روشن نیست).</ref> بقعهٔ قیدار نبی به احتمال، متعلق به اواخر قرن هفتم قمری است و در اوائل قرن بعد (۷۱۰ ق) ترمیم یافته است.<ref>شریعت، کریم، «خدابنده»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۵، ص۷۹۳.</ref> | |||
== ارمیا == | |||
برخی گفته‌اند مقبره [[ارمیاء نبی]] در راه مشهد و در شهر میامی، جای دارد، وی یکی از پیغمبران بنی اسرائیل بود که نسبش به بنیامین فرزند یعقوب می‌رسد.<ref>عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶،، ج۲، ص۵۷۷ و ۶۹۶.</ref> برخی ارمیا را خضرِ نبی دانسته‌اند. عده‌ای نیز گفته‌اند که زردشت، پیغمبر ایرانی شاگرد ارمیا بوده است.<ref>شمس، محمدجواد، «ارمیا»، دانشنامه ایران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ذیل واژه.</ref>[[پرونده:مقبره خالد نبی.jpg|بندانگشتی|مقبره خالد نبی در استان گلستان]] | |||
== خالد نبی == | |||
زیارتگاه [[خالد نبی]] در استان گلستان واقع شده است. روشن نیست خالد نبی همان خالد بن سنان است یا خیر. خالدبن سِنان عَبْسی، از شخصیت‌های دوره فترت و از حنفا که به قول مشهور پیامبر بوده است.<ref>صابری مرتضی، «خالدبن سنان عبسی»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف فارسی، ج۱۴، ذیل واژه.</ref> | |||
== حضرت شعیب == | |||
بقعه‌ای منسوب به '''[[حضرت شعیب(ع)]]''' در شوشتر وجود دارد.<ref>حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ۱۳۸۹، سعید بن جبیر، ج۱، ص۳۹۱.</ref>[[پرونده:مقبره منسوب به حضرت شعیا در اصفهان.jpg|بندانگشتی|مقبره منسوب به حضرت شعیا در اصفهان]] | |||
== یوشع == | |||
[[حضرت یوشع(ع)]] یکی از پیامبران الهی که از اولاد یوسف بن یعقوب بن اسحق بن ابراهیم است که قبر وی در اصفهان در لسان الارض که دارای بنای تاریخی است قرار دارد.<ref>عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۷۷.</ref> | |||
== شعیا (اشعیاء) == | |||
مقبره [[حضرت شعیا]] در اصفهان در امامزاده اسماعیل که از قدیمی‌ترین ابنیه تاریخی آن شهر است قرار دارد.<ref>عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۷۷.</ref>[[پرونده:آرامگاه اشموئیل نبی در ساوه.jpg|بندانگشتی|آرامگاه اشموئیل نبی در ساوه]] | |||
== اشموئیل == | |||
مقبره [[اشموئیل نبی]] در ده فرسخی ساوه به سمت بوئین‌زهرا جای دارد.<ref>عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۷۷.</ref> | |||
== حزقیل نبی (ذوالکفل) == | |||
[[حِزقیل]]، از پیامبران بزرگ بنی‌اسرائیل در سده ششم پیش از میلاد است. به نقل برخی منابع، حزقیل همان [[ذوالکِفل]] است. آرامگاه منسوب به او در دزفول است.<ref>بخشعلی قنبری، «حِزْقیل»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۴، ص۶۰۹۰.</ref> | |||
== حضرت حَجی == | |||
آرامگاه [[حضرت حجی(ع)]] از پیامبران بنی‌اسرائیل در مسجد پیغمبر شهر همدان و در خیابان باباطاهر قرار گرفته است.<ref>بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۸۸. ص۴۳۲.</ref> | |||
[[پرونده:ارامگاه استر و مردخای.jpg|بندانگشتی| مقبره مُردخای در همدان|267x267پیکسل]] | |||
== مُردخای == | |||
[[مُردخای]] یکی از انبیای بنی‌اسرائیل است که مقبره منسوب به او در همدان است.<ref>بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۸۸. ص۴۳۱.</ref> مقبره‌ای در گورستان کهنۀ [[یهودیان]] در همدان وجود دارد که یهودیان آنجا آن را آرامگاه اِستر و مردخای می‌دانند و از زیارتگاه‌های ایشان است.<ref>شاهنگیان توری ، «اِستر»، دانشنامه ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۷۴۹.</ref> ساختمان این مقبره سنگی و آجری ساده است و از نشانه‌ها برمی‌آید که در سدۀ ۷ق بر روی ساختمان کهن‌تری بنا شده است. مقبرۀ اصلی در پی حملۀ تیمور‌لنگ به همدان ویران شده بود. این مقبره در یک گورستان کهنۀ یهودی در نزدیکی میدان اصلی شهر واقع شده است و ساختمان آن شامل پنج بخش درگاه، دهلیز، حرم، صفه و شاه‌نشین است.<ref>بخش ایران شناسی، و هنر ایران و اسلام، «استر و مردخای، مقبره»، دانشنامه ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل واژه.</ref> | |||
سلیمان حییم مؤلف نخستين لغتنامه‌هاى جامع دوزبانه در ايران، نمایشنامه «اِستر و مردخای» که قصه‌ای از تورات است را نوشته است.<ref>بهاری مریم، «حييم»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱۴، ذیل واژه.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
| خط ۲۱: | خط ۶۵: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی =تاریخ | | شاخه اصلی =تاریخ | ||
|شاخه فرعی۱ =تاریخ ایران | | شاخه فرعی۱ =تاریخ ایران | ||
|شاخه فرعی۲ =پیش از اسلام | | شاخه فرعی۲ =پیش از اسلام | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۳۴: | خط ۷۸: | ||
| تغییر مسیر =شد | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۵
کدام پیامبران در ایران دفن هستند؟
آثار و بناهایی در ایران وجود دارد که به عنوان مدفن و مرقد برخی از انبیاء شناخته می‌شوند. از جمله آرامگاه دانیال نبی در شوش، زیارتگاه چهارانبیاء (سلام سلوم سهولی القیا) در قزوین، حَیَقوق در تویسرکان، مُردخای در همدان، قیدار نبی در زنجان، اِشموئیل در ساوه، اِرمیا در میامی مشهد، یوشع و شعیا در اصفهان، حِزقیل در دزفول، خالد نبی در گلستان و حضرت شعیب در شوشتر.
دانیال نبی
حضرت دانیال(ع) از پیامبران بنی‌اسرائیل است که ۶۰۶ سال پیش از میلاد حضرت مسیح(ع) به اسارت بُختُنَصَّر درآمد.[۱] قبر حضرت دانیال(ع) در شوش خوزستان زیارتگاه مردم است.[۲]
بقعه دانیال نبی در شهر شوش، بر کرانه رود شاوور قرار دارد و از مهم‌ترین زیارتگاه‌های خوزستان است. در منابع جغرافیایی، به قبر دانیال نبی در بستر رود کرخه یا شاوور اشاره شده، اما نشانه یا کتیبه‌ای که این موضوع را اثبات کند، به‌دست نیامده است. به‌نظر برخی باستان‌شناسان، بنای اولیه بقعه متعلق به قرن نهم است. بنای فعلی بقعه پس از وقوع سیل و تخریب بنای قدیمی، در ۱۲۸۷ زیرنظر ملاحسین معمار و شیخ جعفر شوشتری ساخته شده‌است.[۳]
چهار انبیاء
در خیابان پیغمبریه در شهر قزوین در مغرب عمارت چهل ستون، بقعه‌ای است که آن را پیغمبریه و بعضی چهار انبیاء می‌گویند که چهار پیامبر به نام سلام، سلوم، سهولی، القیا در آن دفن هستند.[۴]
درباره بنای پیغمبریه و کسانی که در آنجا به خاک سپرده شده‌اند افسانه‌ها و نوشته‌های فراوانی وجود دارد که در مجموع نشان دهنده قدمت این محل است، ولی تاریخ بنای کنونی از دوره صفویه پیشتر نمی‌رود. تنها در کتیبه مدرسه پیغمبریه، بازمانده از دوره صفویه، با نام «مقام شریف» از آن یاد شده است.[۵]
درباره چهار پیامبر یهود که در این محل به خاک سپرده شده‌اند، جز تذکره مرحوم سیدتقی قزوینی که در مینودر آمده، هیچ سند تاریخی معتبر دیگری در دست نیست. درباره این چهار پیامبر و این که آیا در متنهای بنی اسرائیل به آنها اشاره شده یا نه هیچ‌یک از مقام‌های روحانی یهودی و انجمن یهودیان اطلاعی در اختیار ندارند. به استناد منابع کهن، همزمان با مهاجرت حضرت دانیال به ایران، سه تن از یاران ایشان به نام‌های حننیا و عزریا و میشائل با او به ایران آمده‌اند. از سوی دیگر در منطقه ری و تهران تا دماوند گروهی از یهودیان سکونت داشته‌اند. شاید قزوین نیز از این ویژگی برخوردار بوده و کسانی از بنی اسرائیل در آن شهر به خاک سپرده شده باشند، که نام‌هایشان دگرگون شده و به صورت امروزی درآمده است.[۶]
حضرت حَیَقوق (حبقوق)
حضرت حیقوق(ع) از پیامبران بنی اسرائیل که در حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد[۷] می‌زیست و به اسارت بُختُنَصَّر درآمد.[۸] وی پس از رهائی از اسارت به ایران آمده، در منطقه تویسرکان فعلی اقامت نموده و در همانجا به شهادت رسید.[۹]
مقبره‌ای در تویسرکان به حَبَقّوقِ نَبی، منسوب است. غالب پژوهشگران بر اساس شواهد درون‌متنی «کتاب حبقوق»، و به‌ویژه عبارتهایی که در آنها از استیلای قریب‌الوقوع کلدانیان بر یهودیه سخن‌می‌گوید، بر این باورند که وی احتمالاً در فاصلهٔ میان اواخر سدهٔ ۷ ق‌م تا اوایل سدهٔ ۶ قبل از میلاد می‌زیسته است.[۱۰]
به رغم آنکه هیچ گواه تاریخی مبنی بر حضور حبقوق در ایران وجود ندارد، اما بنا بر برخی گزارش‌ها، وی به هنگام اسارت بابلی در میان دیگر یهودیان به اسارت رفت و پس از قدرت یافتن کوروش و به رغم فرمان او دربارهٔ آزادی یهودیان، همچنان در ایران باقی ماند و به تویسرکان آمد و در آنجا ساکن شد و سپس در همانجا درگذشت. از دیرباز در جنوب غربی تویسرکان مقبره‌ای منسوب به حبقوق نبی وجود داشته است که داستان‌های بسیاری دربارهٔ آن در میان یهودیان و مردم محلی بر سر زبانهاست. ظاهر آرامگاه از سبک معماری زمان سلاجقه خبر می‌دهد و با مزار امیر تیمور در سمرقند شباهت بسیاری دارد و زمان ساخت آن احتمالاً به سدهٔ ۷ قمری بازمی‌گردد. این آرامگاه بنای برجی‌شکل و آجری با گنبد مخروطی دوپوش است که پوش داخلی آن مدور، و پوش خارجی به صورت مخروط ناوی‌شکل بنا شده است. در داخل مقبره کتیبه‌ای به دو زبان فارسی و عبری وجود دارد که آیه‌هایی از «کتاب حبقوق» بر روی آن حک شده است.[۱۱]
قیدار نبی
قیدار نبی فرزند حضرت اسماعیل(ع) در شهر قیدار شهرستان خدابنده در جنوب زنجان دفن است.[۱۲] بقعهٔ قیدار نبی به احتمال، متعلق به اواخر قرن هفتم قمری است و در اوائل قرن بعد (۷۱۰ ق) ترمیم یافته است.[۱۳]
ارمیا
برخی گفته‌اند مقبره ارمیاء نبی در راه مشهد و در شهر میامی، جای دارد، وی یکی از پیغمبران بنی اسرائیل بود که نسبش به بنیامین فرزند یعقوب می‌رسد.[۱۴] برخی ارمیا را خضرِ نبی دانسته‌اند. عده‌ای نیز گفته‌اند که زردشت، پیغمبر ایرانی شاگرد ارمیا بوده است.[۱۵]
خالد نبی
زیارتگاه خالد نبی در استان گلستان واقع شده است. روشن نیست خالد نبی همان خالد بن سنان است یا خیر. خالدبن سِنان عَبْسی، از شخصیت‌های دوره فترت و از حنفا که به قول مشهور پیامبر بوده است.[۱۶]
حضرت شعیب
بقعه‌ای منسوب به حضرت شعیب(ع) در شوشتر وجود دارد.[۱۷]
یوشع
حضرت یوشع(ع) یکی از پیامبران الهی که از اولاد یوسف بن یعقوب بن اسحق بن ابراهیم است که قبر وی در اصفهان در لسان الارض که دارای بنای تاریخی است قرار دارد.[۱۸]
شعیا (اشعیاء)
مقبره حضرت شعیا در اصفهان در امامزاده اسماعیل که از قدیمی‌ترین ابنیه تاریخی آن شهر است قرار دارد.[۱۹]
اشموئیل
مقبره اشموئیل نبی در ده فرسخی ساوه به سمت بوئین‌زهرا جای دارد.[۲۰]
حزقیل نبی (ذوالکفل)
حِزقیل، از پیامبران بزرگ بنی‌اسرائیل در سده ششم پیش از میلاد است. به نقل برخی منابع، حزقیل همان ذوالکِفل است. آرامگاه منسوب به او در دزفول است.[۲۱]
حضرت حَجی
آرامگاه حضرت حجی(ع) از پیامبران بنی‌اسرائیل در مسجد پیغمبر شهر همدان و در خیابان باباطاهر قرار گرفته است.[۲۲]
مُردخای
مُردخای یکی از انبیای بنی‌اسرائیل است که مقبره منسوب به او در همدان است.[۲۳] مقبره‌ای در گورستان کهنۀ یهودیان در همدان وجود دارد که یهودیان آنجا آن را آرامگاه اِستر و مردخای می‌دانند و از زیارتگاه‌های ایشان است.[۲۴] ساختمان این مقبره سنگی و آجری ساده است و از نشانه‌ها برمی‌آید که در سدۀ ۷ق بر روی ساختمان کهن‌تری بنا شده است. مقبرۀ اصلی در پی حملۀ تیمور‌لنگ به همدان ویران شده بود. این مقبره در یک گورستان کهنۀ یهودی در نزدیکی میدان اصلی شهر واقع شده است و ساختمان آن شامل پنج بخش درگاه، دهلیز، حرم، صفه و شاه‌نشین است.[۲۵]
سلیمان حییم مؤلف نخستين لغتنامه‌هاى جامع دوزبانه در ايران، نمایشنامه «اِستر و مردخای» که قصه‌ای از تورات است را نوشته است.[۲۶]
منابع
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۳۷۵؛ محمد حرزالدین، مراقد المعارف، نجف، مطبعه الاداب، چاپ اول، ۱۳۸۹، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ شمس الدین سامی افندی، قاموس اعلام ترکی، استانبول، ۱۳۰۸ق، ج۳، ص۲۱۰۴.
- ↑ صادق‌زاده دربان فیروزه، ارجح اکرم، «بقعه دانیال»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایرةالمعارف فارسی، ج۱۷، ذیل واژه.
- ↑ گلریز، سید محمد علی، مینو دریا باب الجنه، انتشارات طه، چاپ اول، ۱۳۳۷ش، ج۱، ص۶۷۴.
- ↑ پرویز ورجاوند، «پیغمبریه»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلام، ج۱، ص۲۹۸۱.
- ↑ پرویز ورجاوند، «پیغمبریه»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلام، ج۱، ص۲۹۸۱.
- ↑ مستر هاکس آمریکایی، قاموس کتاب مقدس، تهران، ص۳۱۲.
- ↑ شمس الدین سامی افندی، قاموس اعلام ترکی، استانبول، ۱۳۰۸ق، ج۳، ص۱۹۲۵.
- ↑ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، حرف ح، ص۲۲۲.
- ↑ رضایی لیلا، «حبقوق نبی»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۲۲۸.
- ↑ رضایی لیلا، «حبقوق نبی»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۲۲۸.
- ↑ عمادزاده، قصص قرآن، تهران، انتشارات اسلام، بی‌تا، ج۲، ص۶۷۷. (البته اعتبار آن روشن نیست).
- ↑ شریعت، کریم، «خدابنده»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۵، ص۷۹۳.
- ↑ عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶،، ج۲، ص۵۷۷ و ۶۹۶.
- ↑ شمس، محمدجواد، «ارمیا»، دانشنامه ایران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ذیل واژه.
- ↑ صابری مرتضی، «خالدبن سنان عبسی»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف فارسی، ج۱۴، ذیل واژه.
- ↑ حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ۱۳۸۹، سعید بن جبیر، ج۱، ص۳۹۱.
- ↑ عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۷۷.
- ↑ عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۷۷.
- ↑ عمادزاده، حسین، قصص قرآن، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۷۶، ج۲، ص۶۷۷.
- ↑ بخشعلی قنبری، «حِزْقیل»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۴، ص۶۰۹۰.
- ↑ بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۸۸. ص۴۳۲.
- ↑ بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۸۸. ص۴۳۱.
- ↑ شاهنگیان توری ، «اِستر»، دانشنامه ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۷۴۹.
- ↑ بخش ایران شناسی، و هنر ایران و اسلام، «استر و مردخای، مقبره»، دانشنامه ایران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل واژه.
- ↑ بهاری مریم، «حييم»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱۴، ذیل واژه.