تاثیرات حفظ قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} حفظ قرآن دارای چه اثراتی است؟ {{پایان سوال}} {{پاسخ}} {{درگاه|واژه‌ها}} قرآن، برترین و بالاترین هدیه حضرت احدیت است به بشر، و حفظ آن یکی از توفیقات بزرگ الهی است که شامل حال هر کسی نمی‌شود. سعادت و لیا...» ایجاد کرد)
 
(ابرابزار)
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
حفظ قرآن دارای چه اثراتی است؟
حفظ قرآن دارای چه اثراتی است؟ آیا در روایات به موضوع حفظ قرآن اشاره شده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
{{درگاه|واژه‌ها}}


[[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]]، برترین و بالاترین هدیه حضرت احدیت است به بشر، و حفظ آن یکی از توفیقات بزرگ الهی است که شامل حال هر کسی نمی‌شود. سعادت و لیاقت شخص است که باعث می‌گردد [[شناخت خدا|خداوند متعال]] به او این نعمت بزرگ را عطا فرماید و سعادتمندترین افراد کسانی هستند که پس از حفظ کردن، آن را از دست ندهند و درون خود را از گنج‌های بیکران [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] خالی ننمایند. مداومت در قرائت و حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] عامل بسیاری از توفیقات و برکات الهی است و کسی که عادت به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهیم [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآنی]] نماید و لذت آن بچشد ترک آن بسیار مشکل می‌نماید. با [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] زندگی زیبا می‌شود و جان می‌گیرد و آرامش واقعی به منصه ظهور می‌رسد و بدون [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] آدمی چون جمادی است متحرک که نه روح دارد و نه آرامش واقعی.<ref>محمود جویباری، آموزش حفظ قرآن، ص 11.</ref>
[[حفظ قرآن]]، یک امر توفیقی است که منابع روایی، به آن توصیه کرده و برای آن اثرات متعددی را گزارش کرده‌اند. اثراتی همچون پاداش‌های معنوی، تقویت حافظه، هدایت انسان، آرامش روحی، نجات از تنهایی، فهم بهتر مفاهم وحیانی و صفای قلب، به عنوان تأثیر [[قرآن]] بر حافظ مورد اشاره روایات قرار گرفته‌اند.


== آثار و برکات حفظ قرآن کریم: ==
== توفیقی بودن حفظ قرآن ==
و امّا همچنانکه در پاسخ اجمالی نیز اشاره شد حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] دارای آثار و برکاتی است از جمله پاداش‌های [[أخروی]] و معنوی، هدایت [[حقیقت انسان|انسان]]، آرامش روحی، نجات از تنهایی، فهم بهتر [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]]، تقویت حافظه و… که در ادامه در باب هر کدام از این اثرات، نکاتی را یادآور می‌شویم:
گفته شده است که [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]]، برترین و بالاترین هدیه خداوند به بشر است و از این رو حفظ آن، یکی از توفیقات الهی خواهد بود که شامل حال هر کسی نخواهد شد. مداومت در قرائت و حفظ قرآن عامل بسیاری از توفیقات و برکات الهی است و کسی که عادت به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهیم قرآنی نماید، سخت از این مفاهیم دوری خواهد کرد و آنها را فراموش نمی‌نماید.<ref>محمود جویباری، آموزش حفظ قرآن، ص 11.</ref>


===* پاداش معنوی و اُخروی از جمله: ===
== آثار و برکات حفظ قرآن کریم ==
1. '''هم‌نشینی با [[فرشتگان]]:'''
[[حفظ قرآن]] دارای آثار و برکاتی است شامل پاداش‌های أخروی و معنوی، هدایت انسان، آرامش روحی، نجات از تنهایی، فهم بهتر قرآن، تقویت حافظه و… می‌شود.


[[امام صادق (ع)]] می‌فرماید:{{متن عربی|حافظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآنی]] که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغام‌بر و نیک رفتار هم‌نشین می‌گردد.}}<ref>یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 4، ص 405.</ref>
=== پاداش معنوی و اُخروی ===
هم‌نشینی با [[فرشتگان]]، از جمله آثار اخروی حفظ قرآن کریم برشمرده شده است. [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] در اینباره می‌فرماید: {{متن عربی|حافظ قرآنی که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغام‌بر و نیک رفتار هم‌نشین می‌گردد.}}<ref>یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 4، ص 405.</ref>


2. '''درشمار بزرگان امت جای گرفتن:'''
در روایت دیگری از امام صادق(ع) نقل شده است که حضرت فرموده‌اند که حافظ قرآن، در شمار بزرگان امت جای خواهد گرفت. در این حدیث آمده است: {{متن عربی|اَشراف و بزرگان امت من، قاریان و حافظان و [[شب زنده‌دارانند]].}}<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 92، ص 177.</ref>


[[امام صادق (ع)]] می‌فرماید: {{متن عربی|اَشراف و بزرگان امت من، قاریان و حافظان و [[شب زنده‌دارانند]].}}<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 92، ص 177.</ref>
در روایات در خصوص ایمنی از عذاب الهی برای حافظان قرآن، نویدهایی وجود دارد. [[امیرمؤمنان (ع)|امیرمؤمنان(ع)]] در اینباره می‌فرماید: {{متن عربی|قرآن را تلاوت کنید و آن را به خاطر بسپارید، زبرا خداوند متعال دلی که قرآن در آن باشد عذاب نمی‌کند.}}<ref>همان، ص 19.</ref> همچنین استدلال شده است که، حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به [[ادله عقلی اثبات وحی|وحی]] و بهره جستن از معارف آن قرار می‌دهد و در نتیجه از آتش دوزخ مصون می‌دارد. همچنین در روایتی از [[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده است که: {{متن عربی|اگر قرآن در پوستی باشد، آتش بدان نخواهد رسید}}.<ref>ابوعلی فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج 1، ص 45.</ref> از این رو، نجات از آتش، یکی از آثار تکوینی حفظ قرآن نیز شمرده شده است.


3. '''ایمنی از عذاب الهی:'''
آبادی قلب، دیگر تأثیری است که برای حفظ قرآن گزارش شده است. پیامبر اکرم(ص) در اینباره فرموده‌اند: {{متن عربی|کسی که در درونش چیزی (سوره یا آیه‌ای) از قرآن نباشد، مانند خانه ویران است}}.<ref>علاء الدین علی بن حسام الدین هندی، کنز العمال، ج 1، ص 512، ح 2276.</ref>


[[امیرمؤمنان (ع)]] می‌فرماید: {{متن عربی|[[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] را تلاوت کنید و آن را به خاطر بسپارید، زیرا[[شناخت خدا|خداوند متعال]] دلی که [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] در آن باشد عذاب نمی‌کند.}}<ref>همان، ص 19.</ref>
مشمول آمرزش الهی بودن، از دیگر خواص و اثرات حفظ قرآن است که در روایتی از پیامبر اکرم(ص) در اینباره آمده است: {{متن عربی|کسی که قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند خدای تعالی او را نمی‌آمرزد، در شمار کسانی است که آیات الهی را به تمسخر گرفته‌اند}}.<ref>میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 4، ص 269.</ref>
حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن مجید]] و انس با آن، [[حقیقت انسان|انسان]] را در مسیر عمل به [[ادله عقلی اثبات وحی|وحی]] و بهره جستن از معارف آن قرار می‌دهد و در نتیجه از آتش دوزخ مصون می‌دارد.


[[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|پیامبر اکرم(ص)]] می‌فرماید: "اگر [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] در پوستی باشد، آتش بدان نخواهد رسید.<ref>ابوعلی فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج 1، ص 45.</ref>
پاداش مضاعفی نیز برای کسانی که به حفظ قرآن همت داشته باشند، ذکر شده است. از امام صادق(ع) در اینباره گزارش شده است: {{متن عربی|هر کس در فراگیری قرآن بکوشد و به سبب کمی حافظه آن را به سختی حفظ کند دو پاداش دارد}}.<ref>یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 4، ص 409.</ref>


4. '''آبادی قلب:'''
پذیرفته شدن شفاعت حافظ قرآن در حق اعضای خانواده‌اش، یکی از نویدهایی است که به این افراد داده شده است. در اینباره از حضرت محمد(ص) گزارش شده است که: {{متن عربی|هر که (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ده تن از اعضای خانواده‌اش که آتش بر آنها واجب شده، می‌پذیرد}}.<ref>ابوعلی فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج 1، ص 45.</ref>


[[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|پیامبر گرامی اکرم(ص)]] می‌فرماید: "کسی که در درونش چیزی (سوره یا آیه‌ای) از [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] نباشد، مانند خانه ویران است.<ref>علاء الدین علی بن حسام الدین هندی، کنز العمال، ج 1، ص 512، ح 2276.</ref>
بهره‌مندی از بالاترین درجات بهشت، دیگر نوید اخروی در حق حافظان قرآن است. در اینباره از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: {{متن عربی|درجات بهشت به تعداد آیه‌های قرآن است چون صاحب قرآن داخل بهشت شود، به وی می‌گویند بخوان و بالا برو که هر آیه‌ای را درجه‌ای است. پس برتر از درجه حافظ قرآن درجه‌ای نیست}}.<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 92، ص 22.</ref>
چنان‌که خانه ویران نزد مردم ارزش ندارد، دل تهی از آیات الهی نیز نزد [[شناخت خدا|خدا]] بی‌ارزش است و لذا پیامبر فرموده است دلی که از کلام [[ادله عقلی اثبات وحی|وحی]] بی‌بهره باشد، مرده و چون خانه خراب و ویران است.


5. '''مشمول آمرزش الهی:'''
گفته شده است که حافظان قرآن، پاداشی همانند پاداش انبیاء را کسب می‌کنند. در اینباره از پیامبر اکرم(ص) نقل است که فرمودند: {{متن عربی|ای سلمان،... همانا بعد از انبیا بهترین بندگان نزد خداوند، عالمانند و سپس قاریان و حافظان قرآن. آنان همانند انبیا از دنیا می‌روند، همراه آنان از گورها برانگیخته می‌شوند، در کنار آنان از صراط می‌گذرند و پاداش آن‌ها را (از خداوند) دریافت می‌کنند}}.<ref>همان، ص 17.</ref>


[[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|رسول خدا(ص)]] فرمود: "کسی که [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] را از حفظ بخواند و گمان کند [[شناخت خدا|خدای تعالی]] او را نمی‌آمرزد، در شمار کسانی است که آیات الهی را به تمسخر گرفته‌اند.<ref>میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 4، ص 269.</ref>
=== هدایت انسان ===
تلاوت و انس با قرآن از سفارش‌های مکرّر [[چهارده معصوم(ع)|معصومان(ع)]] است و حفظ قرآن به‌طور طبیعی به انس با آیات الهی می‌انجامد؛ زیرا حافظ قرآن باید برای تثبیت محفوظات قرآنی‌اش دست کم روزی چند بار به قرائت قرآن بپردازد. معصومان(ع) حافظان قرآن را به تکرار آیات الهی فراخوانده، یادآور شده‌اند همانگونه که شتر بسته شده در یک نقطه چنانچه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود جایگاهش را ترک می‌کند، محفوظات حافظ قرآن نیز اگر پیوسته مورد مراجعه و تکرار قرار نگیرد از خاطر زدوده می‌شود؛ بنابراین، حافظ ناگزیر با قرآن انس می‌گیرد و زمینه هدایت و سعادتش فراهم می‌آید.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}}


6. '''پاداش مضاعف:'''
حضرت علی(ع) می‌فرماید: هیچ‌کس با قرآن هم‌نشین نمی‌شود مگر اینکه از کنار آن با افزایش یا کاهش برمی‌خیزد: افزایش هدایت یا کاهش گمراهی.<ref>نهج البلاغه، خ 175.</ref>


[[امام صادق (ع) فرمود: "هر کس در فراگیری [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] بکوشد و به سبب کمی حافظه آن را به سختی حفظ کند دو پاداش دارد. (پاداشی برای حفظ قرآن و پاداشی برای تحمل سختی آن).<ref>یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 4، ص 409.</ref>
=== آرامش روحی ===
یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل در پرتو آن آرام می‌گیرد. خداوند متعال در آیه ۲۸ سوره رعد می‌فرماید: «أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»، ترجمه: آگاه باش که دل‌ها با یاد خدا آرام می‌گیرد.


7. '''پذیرفته شدن شفاعت:'''
یکی از نام‌های قرآن، ذکر است تلاوت و حفظ قرآن نوعی ذکر خداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون می‌ماند.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}}


[[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص)]] فرمود: "هر که (آن قدر) [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] بخواند تا حفظ شود، [[شناخت خدا|خداوند]] او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ده تن از اعضای خانواده‌اش که آتش بر آنها واجب شده، می‌پذیرد.<ref>ابوعلی فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج 1، ص 45.</ref>
=== نجات از تنهایی ===
کتاب بهترین هم‌نشین تنهایی است و قرآن زیباترین، عمیق‌ترین و با نفوذترین کتاب شمرده می‌شود. امام سجاد علیه السّلام در اینباره می‌فرماید: «اگر همه مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قرآن با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم».{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}}


8. '''بالاترین درجات بهشت:'''
=== فهم بهتر قرآن ===
مهم‌ترین و عمده‌ترین اثر حفظ قرآن درک بهتر آن است. حافظ به سبب تسلط بر همه آیات، ارتباط آن‌ها را نیک در می‌یابد و در پرتو آن درکی بهتر و درست‌تر از قرآن به دست می‌آورد.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۴}}


[[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|پیامبر اکرم(ص)]] فرمود: "درجات [[بهشت]] به تعداد آیه‌های [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] است چون صاحب [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] داخل [[بهشت شود]]، به وی می‌گویند بخوان و بالا برو که هر آیه‌ای را درجه‌ای است. پس برتر از درجه حافظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] درجه‌ای نیست.<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 92، ص 22.</ref>
=== تقویت حافظه ===
یکی از امتیازات حفظ قرآن مجید، تقویت حافظه در ضمن حفظ قرآن است. در روایات نیز به این موضوع اشاره شده است که قرائت قرآن به تقویت حافظه می‌انجامد.<ref>همان، ج 66، ص 290.</ref> از آنجا که حفظ این کتاب آسمانی به تکرار پیوسته و قرائت زیاد آن وابسته است، طبیعتا حفظ قرآن، حافظه را تقویت خواهد کرد.<ref>سیّد مجتبی حسینی، سیمای حافظان نور، صص 47 تا 53 و 61 تا 65.</ref>


9. '''دریافت پاداش انبیاء:'''
== منابعی برای مطالعه بیشتر درباره حفظ قرآن ==
 
[[حضرت محمد(ص) از دیدگاه امام علی(ع)|پیامبر (ص)]] فرمود: "ای سلمان،... همانا بعد از انبیا بهترین بندگان نزد [[شناخت خدا|خداوند]]، عالمانند و سپس قاریان و حافظان [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]]. آنان همانند انبیا از دنیا می‌روند، همراه آنان از گورها برانگیخته می‌شوند، در کنار آنان از صراط می‌گذرند و پاداش آن‌ها را (از [[شناخت خدا|خداوند]]) دریافت می‌کنند.<ref>همان، ص 17.</ref>
 
===* هدایت انسان ===
تلاوت و انس با [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] از سفارش‌های مکرّر [[چهارده معصوم(ع)|معصومان (ع)]] است و حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] به‌طور طبیعی به انس با آیات الهی می‌انجامد؛ زیرا حافظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] باید برای تثبیت محفوظات [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآنی‌اش]] دست کم روزی چند بار به قرائت [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] بپردازد. [[چهارده معصوم(ع)|معصومان (ع)]] حافظان [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] را به تکرار آیات الهی فراخوانده، یادآور شده‌اند همان گونه که شتر بسته شده در یک نقطه چنانچه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود جایگاهش را ترک می‌کند، محفوظات حافظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] نیز اگر پیوسته مورد مراجعه و تکرار قرار نگیرد از خاطر زدوده می‌شود؛ بنابراین، حافظ ناگزیر با ر انس می‌گیرد و زمینه هدایت و سعادتش فراهم می‌آید. حضرت علی (ع) می‌فرماید: هیچ‌کس با ر هم‌نشین نمی‌شود مگر اینکه از کنار آن با افزایش یا کاهش برمی‌خیزد: افزایش هدایت یا کاهش گمراهی.<ref>نهج البلاغه، خ 175.</ref>
 
===* آرامش روحی: ===
یاد [[شناخت خدا|خدا]] تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل در پرتو آن آرام می‌گیرد. [[شناخت خدا|خداوند متعال]] می‌فرماید: "أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ"<ref>سورة رعد، آیة 28.</ref> آگاه باش که دل‌ها با یاد [[شناخت خدا|خدا]] آرام می‌گیرد.
یکی از نام‌های [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] ، ذکر است تلاوت و حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] نوعی ذکر [[شناخت خدا|خداوند]] است که [[حقیقت انسان|انسان]] در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون می‌ماند.
 
===* نجات از تنهایی: ===
کتاب بهترین هم‌نشین تنهایی است و [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] زیباترین، عمیق‌ترین و با نفوذترین کتاب شمرده می‌شود.
امام سجاد علیه السّلام می‌فرماید: اگر همه مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم.
 
===* فهم بهتر قرآن: ===
مهم‌ترین و عمده‌ترین اثر حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] درک بهتر آن است. حافظ به سبب تسلط بر همه آیات، ارتباط آن‌ها را نیک در می‌یابد و در پرتو آن درکی بهتر و درست‌تر از [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] به دست می‌آورد.
 
===* تقویت حافظه: ===
یکی از امتیازات [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن مجید]] آن است که تلاوت و به خاطر سپردنش سبب تقویت حافظ می‌شود. در روایات چنان می‌خوانیم که قرائت [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن]] به افزایش حافظه می‌انجامد.<ref>همان، ج 66، ص 290.</ref> از آنجا که حفظ این کتاب آسمانی به تکرار پیوسته و قرائت زیاد آن وابسته است، می‌توان گفت حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن مجید]] حافظه را فزونی می‌بخشد.<ref>سیّد مجتبی حسینی، سیمای حافظان نور، صص 47 تا 53 و 61 تا 65.</ref>
این بود بخشی از اثرات حفظ [[قرآن کریم و معرفی اهداف آن|قرآن کریم]] که در این مختصر، به صورت اجمال بیان گردید.
 
== منابعی برای مطالعه بیشتر درباره حفظ قرآن: ==
# شهریار پرهیزکار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، (تهران، نمایندگی ولی فقیه در نیروی مقاومت بسیج، چاپ اول، ۱۳۷۱).
# شهریار پرهیزکار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، (تهران، نمایندگی ولی فقیه در نیروی مقاومت بسیج، چاپ اول، ۱۳۷۱).
# کاظم گرامی، روش حفظ قرآن کریم، (مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان مقدس رضوی، چاپ دوم، تیر ۷۱).
# کاظم گرامی، روش حفظ قرآن کریم، (مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان مقدس رضوی، چاپ دوم، تیر ۷۱).
خط ۹۱: خط ۷۳:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه = -
| شناسه = شد
| تیترها = -
| تیترها = شد
| ویرایش =
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = -
| لینک‌دهی = شد
| ناوبری =
| ناوبری =
| نمایه =
| نمایه =
| تغییر مسیر =
| تغییر مسیر = شد
| ارجاعات =
| ارجاعات =
| بازبینی نویسنده =
| بازبینی کمی = شد
| بازبینی =
| بازبینی =
| تکمیل =
| تکمیل =

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۰۶

سؤال

حفظ قرآن دارای چه اثراتی است؟ آیا در روایات به موضوع حفظ قرآن اشاره شده است؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


حفظ قرآن، یک امر توفیقی است که منابع روایی، به آن توصیه کرده و برای آن اثرات متعددی را گزارش کرده‌اند. اثراتی همچون پاداش‌های معنوی، تقویت حافظه، هدایت انسان، آرامش روحی، نجات از تنهایی، فهم بهتر مفاهم وحیانی و صفای قلب، به عنوان تأثیر قرآن بر حافظ مورد اشاره روایات قرار گرفته‌اند.

توفیقی بودن حفظ قرآن

گفته شده است که قرآن، برترین و بالاترین هدیه خداوند به بشر است و از این رو حفظ آن، یکی از توفیقات الهی خواهد بود که شامل حال هر کسی نخواهد شد. مداومت در قرائت و حفظ قرآن عامل بسیاری از توفیقات و برکات الهی است و کسی که عادت به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهیم قرآنی نماید، سخت از این مفاهیم دوری خواهد کرد و آنها را فراموش نمی‌نماید.[۱]

آثار و برکات حفظ قرآن کریم

حفظ قرآن دارای آثار و برکاتی است شامل پاداش‌های أخروی و معنوی، هدایت انسان، آرامش روحی، نجات از تنهایی، فهم بهتر قرآن، تقویت حافظه و… می‌شود.

پاداش معنوی و اُخروی

هم‌نشینی با فرشتگان، از جمله آثار اخروی حفظ قرآن کریم برشمرده شده است. امام صادق(ع) در اینباره می‌فرماید: «حافظ قرآنی که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغام‌بر و نیک رفتار هم‌نشین می‌گردد.»[۲]

در روایت دیگری از امام صادق(ع) نقل شده است که حضرت فرموده‌اند که حافظ قرآن، در شمار بزرگان امت جای خواهد گرفت. در این حدیث آمده است: «اَشراف و بزرگان امت من، قاریان و حافظان و شب زنده‌دارانند.»[۳]

در روایات در خصوص ایمنی از عذاب الهی برای حافظان قرآن، نویدهایی وجود دارد. امیرمؤمنان(ع) در اینباره می‌فرماید: «قرآن را تلاوت کنید و آن را به خاطر بسپارید، زبرا خداوند متعال دلی که قرآن در آن باشد عذاب نمی‌کند.»[۴] همچنین استدلال شده است که، حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به وحی و بهره جستن از معارف آن قرار می‌دهد و در نتیجه از آتش دوزخ مصون می‌دارد. همچنین در روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که: «اگر قرآن در پوستی باشد، آتش بدان نخواهد رسید».[۵] از این رو، نجات از آتش، یکی از آثار تکوینی حفظ قرآن نیز شمرده شده است.

آبادی قلب، دیگر تأثیری است که برای حفظ قرآن گزارش شده است. پیامبر اکرم(ص) در اینباره فرموده‌اند: «کسی که در درونش چیزی (سوره یا آیه‌ای) از قرآن نباشد، مانند خانه ویران است».[۶]

مشمول آمرزش الهی بودن، از دیگر خواص و اثرات حفظ قرآن است که در روایتی از پیامبر اکرم(ص) در اینباره آمده است: «کسی که قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند خدای تعالی او را نمی‌آمرزد، در شمار کسانی است که آیات الهی را به تمسخر گرفته‌اند».[۷]

پاداش مضاعفی نیز برای کسانی که به حفظ قرآن همت داشته باشند، ذکر شده است. از امام صادق(ع) در اینباره گزارش شده است: «هر کس در فراگیری قرآن بکوشد و به سبب کمی حافظه آن را به سختی حفظ کند دو پاداش دارد».[۸]

پذیرفته شدن شفاعت حافظ قرآن در حق اعضای خانواده‌اش، یکی از نویدهایی است که به این افراد داده شده است. در اینباره از حضرت محمد(ص) گزارش شده است که: «هر که (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ده تن از اعضای خانواده‌اش که آتش بر آنها واجب شده، می‌پذیرد».[۹]

بهره‌مندی از بالاترین درجات بهشت، دیگر نوید اخروی در حق حافظان قرآن است. در اینباره از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: «درجات بهشت به تعداد آیه‌های قرآن است چون صاحب قرآن داخل بهشت شود، به وی می‌گویند بخوان و بالا برو که هر آیه‌ای را درجه‌ای است. پس برتر از درجه حافظ قرآن درجه‌ای نیست».[۱۰]

گفته شده است که حافظان قرآن، پاداشی همانند پاداش انبیاء را کسب می‌کنند. در اینباره از پیامبر اکرم(ص) نقل است که فرمودند: «ای سلمان،... همانا بعد از انبیا بهترین بندگان نزد خداوند، عالمانند و سپس قاریان و حافظان قرآن. آنان همانند انبیا از دنیا می‌روند، همراه آنان از گورها برانگیخته می‌شوند، در کنار آنان از صراط می‌گذرند و پاداش آن‌ها را (از خداوند) دریافت می‌کنند».[۱۱]

هدایت انسان

تلاوت و انس با قرآن از سفارش‌های مکرّر معصومان(ع) است و حفظ قرآن به‌طور طبیعی به انس با آیات الهی می‌انجامد؛ زیرا حافظ قرآن باید برای تثبیت محفوظات قرآنی‌اش دست کم روزی چند بار به قرائت قرآن بپردازد. معصومان(ع) حافظان قرآن را به تکرار آیات الهی فراخوانده، یادآور شده‌اند همانگونه که شتر بسته شده در یک نقطه چنانچه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود جایگاهش را ترک می‌کند، محفوظات حافظ قرآن نیز اگر پیوسته مورد مراجعه و تکرار قرار نگیرد از خاطر زدوده می‌شود؛ بنابراین، حافظ ناگزیر با قرآن انس می‌گیرد و زمینه هدایت و سعادتش فراهم می‌آید.[نیازمند منبع]

حضرت علی(ع) می‌فرماید: هیچ‌کس با قرآن هم‌نشین نمی‌شود مگر اینکه از کنار آن با افزایش یا کاهش برمی‌خیزد: افزایش هدایت یا کاهش گمراهی.[۱۲]

آرامش روحی

یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل در پرتو آن آرام می‌گیرد. خداوند متعال در آیه ۲۸ سوره رعد می‌فرماید: «أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»، ترجمه: آگاه باش که دل‌ها با یاد خدا آرام می‌گیرد.

یکی از نام‌های قرآن، ذکر است تلاوت و حفظ قرآن نوعی ذکر خداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون می‌ماند.[نیازمند منبع]

نجات از تنهایی

کتاب بهترین هم‌نشین تنهایی است و قرآن زیباترین، عمیق‌ترین و با نفوذترین کتاب شمرده می‌شود. امام سجاد علیه السّلام در اینباره می‌فرماید: «اگر همه مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قرآن با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم».[نیازمند منبع]

فهم بهتر قرآن

مهم‌ترین و عمده‌ترین اثر حفظ قرآن درک بهتر آن است. حافظ به سبب تسلط بر همه آیات، ارتباط آن‌ها را نیک در می‌یابد و در پرتو آن درکی بهتر و درست‌تر از قرآن به دست می‌آورد.[نیازمند منبع]

تقویت حافظه

یکی از امتیازات حفظ قرآن مجید، تقویت حافظه در ضمن حفظ قرآن است. در روایات نیز به این موضوع اشاره شده است که قرائت قرآن به تقویت حافظه می‌انجامد.[۱۳] از آنجا که حفظ این کتاب آسمانی به تکرار پیوسته و قرائت زیاد آن وابسته است، طبیعتا حفظ قرآن، حافظه را تقویت خواهد کرد.[۱۴]

منابعی برای مطالعه بیشتر درباره حفظ قرآن

  1. شهریار پرهیزکار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، (تهران، نمایندگی ولی فقیه در نیروی مقاومت بسیج، چاپ اول، ۱۳۷۱).
  2. کاظم گرامی، روش حفظ قرآن کریم، (مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان مقدس رضوی، چاپ دوم، تیر ۷۱).
  3. سید مجتبی حسینی، سیمای حافظان نور همراه با روش حفظ قرآن، (قم، نصر، چاپ اول، پاییز ۱۳۷۸).
  4. اسماعیل حمزه‌لو، روش علمی عملی حفظ قرآن کریم، (تهران، هنرستان، چاپ اول، ؤ ۱۳۷۵).
  5. الحافظ علاء البصری و صفاء الدین البصری، راهیان حفظ قرآن، ترجمه محمد مهدی رضایی، (قم، نوید اسلام، چاپ اول، ۱۳۷۶).
  6. محمود جویباری، آموزش حفظ قرآن، (قم، ناشر: مؤلف، چاپ اول، بهار ۱۳۷۶).
  7. سید باقر قبانچی، درباره حفظ قرآن کریم، ترجمه و نگارش ابراهیم احمدیان، (قم، دارالاعتصام، چاپ اول، پاییز ۱۳۷۵).
  8. محمد حسین حقجو، شیوه‌های حفظ قرآن کریم، (قم، انتشارات قدس، چاپ پنجم، زمستان ۱۳۷۵).


منابع

  1. ↑ محمود جویباری، آموزش حفظ قرآن، ص 11.
  2. ↑ یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 4، ص 405.
  3. ↑ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 92، ص 177.
  4. ↑ همان، ص 19.
  5. ↑ ابوعلی فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج 1، ص 45.
  6. ↑ علاء الدین علی بن حسام الدین هندی، کنز العمال، ج 1، ص 512، ح 2276.
  7. ↑ میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 4، ص 269.
  8. ↑ یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 4، ص 409.
  9. ↑ ابوعلی فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج 1، ص 45.
  10. ↑ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 92، ص 22.
  11. ↑ همان، ص 17.
  12. ↑ نهج البلاغه، خ 175.
  13. ↑ همان، ج 66، ص 290.
  14. ↑ سیّد مجتبی حسینی، سیمای حافظان نور، صص 47 تا 53 و 61 تا 65.
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=تاثیرات_حفظ_قرآن&oldid=75084»