پیامدهای حسد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۴

سؤال

پیامدهای حسادت چیست؟

حسد دارای پیامدهای فردی مانند اندوه همیشگی، بیماری‌های جسمی و انکار حکمت و عدل الهی است. برای حسد، پیامدهای اجتماعی مانند صرف انرژی در راه نادرست و جرم و جنایت نیز، برشمرده شده است.

فرد حسود با دیدن خوشی‌های دیگران در اندوهی دائمی بوده و به دلیل غم و اندوه درونی، به بیماری‌های جسمی نیز مبتلا می‌شود. حسود در حقیقت، به نحوه تقسیم نعمت‌ها توسط خدا اعتراض دارد؛ بنابراین حکمت و عدل الهی را انکار می‌کند.

حسادت باعث می‌شود انرژی فرد در راه ویران کردن سرمایه‌های فردی و اجتماعی مصرف شود و حتی منجر به جرم و جنایت‌هایی مانند دزدی و قتل شود.

پیامدهای فردی

پیامدهای فردی حسادت فراوان دانسته شده؛ برخی از آنها چنین است:

اندوه دائمی

فرد حسود، خود را در عذاب دیده و دچار اندوهی دائمی است؛ زیرا همیشه از دیدن کسانی که دارای نعمت هستند و بهره‌ای از زندگی مادی و معنوی دارند، احساس محرومیت کرده و به اندوه گرفتار می‌شود. در روایتی، حسود ناآرام معرفی شده^[۱] و بر اساس روایتی دیگر، حسد روح انسان را معیوب ساخته و آن را می‌گدازد.^[۲]

بیمارهای جسمی

حسد آثار نامطلوبی روی جسم و سلامت انسان می‌گذارد. در علم پزشکی، ثابت شده برخی از بیماری‌های جسمی، عامل روانی دارند و تحت عنوان «بیماری‌های روان‌تنی» به آن پرداخته شده است.

در روایتی، امام علی(ع) تندرستی بدن را از کمیِ حسادت دانسته است.^[۱] به گفته او، جای شگفتی است که حسودان از سلامت تن خود غافلند.^[۱]

انکار حکمت و عدل خدا

حسود در حقیقت، نسبت به حکمت خداوند که بخشنده نعمت‌ها است معترض است. او از نحوه تقسیم نعمت بین افراد، که توسط خداوند انجام می‌گیرد، ناراضی است. بنا بر حدیثی از امام صادق(ع)، حسادت از انکار نعمت‌های خدا به افراد، سرچشمه می‌گیرد.^[۳]

به گفته امام خمینی، در کتاب اربعین حدیث، حسد به معنای قبول نداشتن عدل الهی است؛ زیرا اگر حسود خدا را عادل می‌دانست، تقسیم او را نیز عادلانه می‌شمرد. بنا بر روایتی، حسود از قسمت‌های الهی بین بندگان روگردان، و نسبت به نعمت‌های او خشمگین است.^[۴]

پیامدهای اجتماعی

پیامدهای اجتماعی حسد گوناگون است. برخی از آنها را چنین دانسته‌اند:

صرف انرژی در راه نادرست

حسود بیشتر نیروها و انرژی‌های بدنی و فکری خود را که باید در راه پیشبرد اهداف اجتماعی به کار ببرد، در مسیر ویران کردن آنچه هست مصرف می‌کند؛ از این رو، سرمایه‌های وجودی خود و حتی سرمایه‌های اجتماعی را از میان می‌برد.

جرم و جنایت

حسد را انگیزه بخشی از جنایات دنیا، مانند دزدی، قتل و تجاوز به حقوق دیگران شمرده‌اند. در قرآن نیز، سبب نخستین قتل در روی زمین، که قتل هابیل توسط قابیل است، حسد دانسته شده است.^[۵]

به گفته ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، حسادت وحشی‌ترین دشمن سعادت بشریت است؛ زیرا حسود می‌کوشد تا دیگران را به عقب بکشد و این، برخلاف تکامل و پیشرفت است.^[۶]

مطالعه بیشتر

حسد و دروغ، سید عبدالحسین دستغیب.

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶.
↑ آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ص۱۴۱.
↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۲۷.
↑ موسوی خمینی، روح‌الله، چهل حدیث، ص۱۱۲.
↑ مائده: ۳۰.
↑ مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۲۳.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶.

[2] آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ص۱۴۱.

[3] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۲۷.

[4] موسوی خمینی، روح‌الله، چهل حدیث، ص۱۱۲.

[5] مائده: ۳۰.

[6] مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۲۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش}}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
 پیامدهای حسادت چیست؟
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}
+{{پاسخ}}[[حسد]] دارای پیامدهای فردی مانند اندوه همیشگی، بیماری‌های جسمی و انکار [[حکمت خدا|حکمت]] و [[عدل الهی]] است. برای حسد، پیامدهای اجتماعی مانند صرف انرژی در راه نادرست و [[جرم]] و [[جنایت]] نیز، برشمرده شده است.
+فرد حسود با دیدن خوشی‌های دیگران در [[افسردگی|اندوهی]] دائمی بوده و به دلیل غم و اندوه درونی، به بیماری‌های جسمی نیز مبتلا می‌شود. حسود در حقیقت، به نحوه تقسیم [[نعمت|نعمت‌ها]] توسط [[خدا]] اعتراض دارد؛ بنابراین [[حکمت خدا|حکمت]] و [[عدل الهی]] را انکار می‌کند.
+حسادت باعث می‌شود انرژی فرد در راه ویران کردن سرمایه‌های فردی و اجتماعی مصرف شود و حتی منجر به جرم و جنایت‌هایی مانند [[دزدی]] و [[قتل]] شود.
 == پیامدهای فردی ==
-پیامدهای فردی حسادت فراوان دانسته شده؛ برخی از آنها چنین است:
+پیامدهای فردی [[حسادت]] فراوان دانسته شده؛ برخی از آنها چنین است:
 === اندوه دائمی ===
-فرد حسود، خود را در عذاب و شکنجه دیده و همیشه اندوهناک است؛ زیرا همیشه از دیدن کسانی که دارای نعمت هستند و بهره‌ای از زندگی مادی و معنوی دارند، عذاب می‌برد و خود را به غم و احساس محرومیت گرفتار می‌کند.
+فرد حسود، خود را در [[عذاب]] دیده و دچار [[افسردگی|اندوهی]] دائمی است؛ زیرا همیشه از دیدن کسانی که دارای [[نعمت]] هستند و بهره‌ای از زندگی مادی و [[معنویت|معنوی]] دارند، احساس محرومیت کرده و به اندوه گرفتار می‌شود. در [[روایت|روایتی]]، حسود ناآرام معرفی شده<ref name=":0" /> و بر اساس روایتی دیگر، حسد [[روح انسان]] را معیوب ساخته و آن را می‌گدازد.<ref>آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ص۱۴۱.</ref>
-و نیز از آن حضرت می‌خوانیم که: «دروغگو مردانگی ندارد و حسود ناآرام است.»<ref>وقال علی-علیه السلام-: "لامُرّوه لِکَذُوب ولا راحَه لِحَسُود." همان، ص۲۵۶.</ref>
-در جای دیگر، مضرات روانی آن را گوشزد می‌کند و می‌فرماید: «بترسید از حسد، زیرا روح انسان را معیوب می‌سازد و آن را می‌گدازد.»<ref>قال علی-علیه السلام-: "اِحْذَروُا مِنَ الْحَسَدِ فَاِنَّهُ یُزری النَفْسِ." آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ص۱۴۱.</ref>
 === بیمارهای جسمی ===
-در روایات اسلامی آمده است که سرچشمه بسیاری از مفاسد فردی و اجتماعی حسد است. حسد آثار نامطلوبی روی جسم و سلامت انسان می‌گذارد. افراد حسود معمولاً افرادی رنجور و از نظر اعصاب و دستگاه‌های مختلف بدن، غالباً ناراحت و بیمارند. امروز این حقیقت ثابت شده که بیماری‌های جسمی در بسیاری از موارد، عامل روانی دارند. در طبّ امروز بحث‌های مشروحی تحت عنوان بیماری‌های «روان تنی» دیده می‌شود که به این قسمت از بیماری‌ها اختصاص دارند.
+حسد آثار نامطلوبی روی جسم و سلامت انسان می‌گذارد. در علم پزشکی، ثابت شده برخی از بیماری‌های جسمی، عامل روانی دارند و تحت عنوان «بیماری‌های روان‌تنی» به آن پرداخته شده است.
-علی-علیه السلام- در موارد متعددی به زیان‌های جسمانی حسد اشاره نموده‌اند و فرموده‌اند: «جای شگفت است که حسودان از سلامت تن خود غافلند.»<ref>قال علی-علیه السلام-: "اَلْعَجَبُ لِغَفْلَه الحُسّاد عن سَلامَه الاَجْساد." مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶.</ref>
+در روایتی، [[امام علی(ع)]] تندرستی بدن را از کمیِ حسادت دانسته است.<ref name=":0" /> به گفته او، جای شگفتی است که حسودان از سلامت تن خود غافلند.<ref name=":0">مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۵۶.</ref>
-و در حدیثی دیگر فرمودند: «تندرستی بدن از کمی حسادت است.»<ref>و قال علی-علیه السلام-: "صِحَه الجَسَدِ مِنْ قِلَه الحسد." همان، ص۲۵۶.</ref>
+=== انکار حکمت و عدل خدا ===
+حسود در حقیقت، نسبت به [[حکمت خدا|حکمت خداوند]] که بخشنده [[نعمت|نعمت‌ها]] است معترض است. او از نحوه تقسیم نعمت بین افراد، که توسط [[خداوند]] انجام می‌گیرد، ناراضی است. بنا بر [[حدیث|حدیثی]] از [[امام صادق(ع)]]، حسادت از انکار نعمت‌های خدا به افراد، سرچشمه می‌گیرد.<ref>نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۲۷.</ref>
-=== انکار حکمت خدا ===
+به گفته [[امام خمینی]]، در کتاب اربعین حدیث، حسد به معنای قبول نداشتن [[عدل الهی]] است؛ زیرا اگر حسود خدا را [[عادل]] می‌دانست، تقسیم او را نیز عادلانه می‌شمرد. بنا بر روایتی، حسود از قسمت‌های الهی بین بندگان روگردان، و نسبت به نعمت‌های او [[خشمگین]] است.<ref>موسوی خمینی، روح‌الله، چهل حدیث، ص۱۱۲.</ref>
-از نظر معنوی، حسد نشانه کمبود شخصیت، نادانی، کوتاه فکری و نقص ایمان است؛ زیرا حسود در واقع خود را ناتوان‌تر از آن می‌بیند که به مقام محسود و بالاتر از آن برسد؛ لذا سعی می‌کند محسود را به عقب برگرداند، به علاوه، او عملاً نسبت به حکمت خداوند که بخشنده اصلی این نعمت‌ها است معترض است و نسبت به اعطای نعمت به افراد از طرف خداوند ایراد دارد؛ لذا در حدیثی از امام صادق -علیه السلام- می‌خوانیم: «حسد و بدخواهی از تاریکی قلب و کور دلی است و از انکار نعمت‌های خدا به افراد سرچشمه می‌گیرد، و این دو (کور دلی و ایراد بر بخشش خدا) دو بال کفر هستند؛ به سبب حسد بود که فرزند آدم در یک حسرت جاویدانی فرورفت و به هلاکتی افتاد که هرگز از آن رهایی نمی‌یابد.»<ref>قال الصادق -علیه السلام-: "الحَسَدَ اَصْلُهُ مِنْ عمی القَلْبِ والحُجُودُ لِفَضْلِ الله تَعالی وهما جناحان لِلْکُفْرِ وبِالْحَسَدِ وقع بن آدم فی حَسْرَه الاَبَدِ وَهَلَکَ مَهْلَکاً لا ینجو مِنْه ابداً." نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۲۷.</ref>
-امام خمینی (ره) در این باره می‌فرماید: … آن کس که حسد می‌ورزد و زایل شدن نعمت غیر را آرزو می‌کند و کینه صاحب نعمت را در دل دارد، بداند که ایمان ندارد، چون باید بداند که حق تعالی از روی صلاح تام این نعمت را نصیب او کرده و دست فهم ما از آن کوتاه است و بداند علاوه بر این که ایمان ندارد، عدل الهی را نیز قبول ندارد… چون ایمان به عدل با حسادت منافات دارد. تو اگر او را عادل می دانی، تقسیم او را هم عادلانه بدان. چنانچه در حدیث شریف فرمود که حق تعالی می‌فرماید: «حسود رو گردان است از قسمت‌هایی که بین بندگانم کرده‌ام، و از نعمت‌های من غضبناک است.»<ref>موسوی الخمینی، روح الله، چهل حدیث، ص۱۱۲.</ref>
 == پیامدهای اجتماعی ==
@@ خط ۳۲: / خط ۲۹: @@
 === صرف انرژی در راه نادرست ===
-حسود تمام یا بیشتر نیروها و انرژی‌های بدنی و فکری خود را که باید در راه پیشبرد اهداف اجتماعی به کار ببرد، در مسیر نابودی و ویران کردن آنچه هست صرف می‌کند؛ از این رو، هم سرمایه‌های وجودی خود را از بین می‌برد و هم سرمایه‌های اجتماعی را.
+حسود بیشتر نیروها و انرژی‌های بدنی و فکری خود را که باید در راه پیشبرد اهداف اجتماعی به کار ببرد، در مسیر ویران کردن آنچه هست مصرف می‌کند؛ از این رو، سرمایه‌های وجودی خود و حتی سرمایه‌های اجتماعی را از میان می‌برد.
 === جرم و جنایت ===
-حسد، انگیزه قسمتی از جنایات دنیا است؛ اگر عوامل و علل اصلی قتل‌ها، دزدی‌ها، تجاوزها و مانند آن را بررسی کنیم خواهیم دید که قسمت قابل توجهی از آن‌ها از حسد سرچشمه می‌گیرد، مثلاً قرآن مجید می‌فرماید: «نخستین قتل و کشتاری که در روی زمین واقع شد، به سبب حسد بود.»<ref>قال الله: "فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ اخیهِ فَقَتَلَهُ فَاَصْبَحَ مِنَ الخاسرین" مائده، ۳۰. (نفس اماره او را وادار به کشتن برادرش کرد و او را کشت، و از زیانکاران گردید."</ref>
+حسد را انگیزه بخشی از جنایات دنیا، مانند [[دزدی]]، [[قتل]] و تجاوز به حقوق دیگران شمرده‌اند. در [[قرآن]] نیز، سبب نخستین قتل در روی زمین، که قتل [[هابیل]] توسط [[قابیل]] است، حسد دانسته شده است.<ref>مائده: ۳۰.</ref>
-شاید به همین دلیل است که حسد را به شراره ای از آتش تشبیه کرده‌اند که می‌تواند موجودیت حسود یا جامعه ای را که در آن زندگی می‌کند به خطر اندازد.
-یکی از دانشمندان می‌گوید: «حسد و بدخواهی از خطرناک‌ترین صفات است و باید آن را به منزله موحش‌ترین دشمن سعادت تلقی کرد و در دفع آن کوشید.»
-جوامعی که افراد آن را اشخاص حسود و تنگ نظر تشکیل می‌دهند، جوامعی عقب افتاده هستند؛ زیرا همان‌طور که گفتیم حسود همیشه می‌کوشد تا دیگران را به عقب بکشد و این درست بر خلاف روح تکامل و ترقی است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۲۳.</ref>
+به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حسادت وحشی‌ترین دشمن [[سعادت]] بشریت است؛ زیرا حسود می‌کوشد تا دیگران را به عقب بکشد و این، برخلاف تکامل و پیشرفت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۲۳.</ref>
 {{مطالعه بیشتر}}
 == مطالعه بیشتر ==
-. حسد و دروغ، شهید سید عبدالحسین دستغیب.
-۲. پرورش روح؛ محمد شفیعی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۰.
+* حسد و دروغ، سید عبدالحسین دستغیب.
 == منابع ==
@@ خط ۵۴: / خط ۴۶: @@
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = اخلاق
-|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
+| شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
-|شاخه فرعی۲ = حسد
+| شاخه فرعی۲ = حسد
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = شد
-  | تیترها =
+  | تیترها = شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش = شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت = ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}