فرقه علویه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
آیا فرقه علویه از غالیان است یا از پیروان شیعه امامیه محسوب می گردد ؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
در مورد عقاید علویان دو نظریه وجود دارد؛ برخی این فرقه را از غلات دانسته‌اند که در مورد ائمه اعتقادات نادرستی دارند. | یکی از [[فرقه های اسلامی]] که در دوران معاصر در سوریه و برخی دیگر از کشورهای اسلامی وجود دارد ، فرقه علویه است. پزوهشگران معتقدند که فرقه‌های [[اهل‌حقّ]]، نصیریان، علی اللهیان و «علویان» از فرقه های [[غلات]] می‌باشند که بعدها در اسلام پیدا شدند و در ایران، سوریه و ترکیه زندگی می‌کنند که در هر منطقه‌ای به یک نام خوانده می‌شوند. در مورد عقاید علویان دو نظریه وجود دارد؛ برخی این فرقه را از غلات دانسته‌اند که در مورد ائمه اعتقادات نادرستی دارند. گروه دیگری عقاید این فرقه را به دور از غلو دانسته و معتقدند غلو اتهامی است که دشمنان به این گروه زده‌اند. | ||
== معانی مختلف کلمه علوی == | == معانی مختلف کلمه علوی == | ||
کلمه علوی از نظر لغت منسوب به لفظ علی است و در اصطلاح اطلاقات متعددی برای آن ذکر گردیده است.<ref>لغت‌نامه دهخدا، دهخدا، ماده علوی.</ref> | کلمه علوی از نظر لغت منسوب به لفظ علی است و در اصطلاح اطلاقات متعددی برای آن ذکر گردیده است.<ref>لغت‌نامه دهخدا، دهخدا، ماده علوی.</ref> | ||
* هر کسی که از اولاد علی(ع) و فاطمه(س) باشد به آن علوی گویند. این اطلاق منشأ نسبی دارد. | * هر کسی که از اولاد علی(ع) و فاطمه(س) باشد به آن علوی گویند. این اطلاق منشأ نسبی دارد. | ||
* کاربرد دیگر کلمه علوی در مقابل عثمانی است. عثمانی‌ها افرادی بودند که پس از قتل عثمان، امام علی(ع) را به قتل او متهم نموده و | * کاربرد دیگر کلمه علوی در مقابل [[عثمانی]] است. عثمانی‌ها افرادی بودند که پس از قتل عثمان، [[امام علی(ع)]] را به قتل او متهم نموده و طرفدار عثمان بودند.در مقابل این افراد به طرفداران امام علی(ع) علوی گفته می‌شد. | ||
* کاربرد دیگر کلمه علوی، اطلاق آن بر فرقه‌هایی است که متهم به غلو درباره علی(ع) و برخی امامان دیگر می‌باشند. این عنوان بر گروه‌هایی از جمله فرقه نصیریه و اهل‌حق اطلاق می‌شود. | * کاربرد دیگر کلمه علوی، اطلاق آن بر فرقه‌هایی است که متهم به [[غلو]] درباره علی(ع) و برخی امامان دیگر می‌باشند. این عنوان بر گروه‌هایی از جمله فرقه نصیریه و اهل‌حق اطلاق می‌شود. | ||
== نصیریه == | == نصیریه == | ||
نصیریه که عنوان علوی تقریباً مساوی با آن می‌باشد، یکی از فرقه‌های غلات شمرده شده که | [[نصیریه]] که عنوان علوی تقریباً مساوی با آن می‌باشد، یکی از فرقه‌های غلات شمرده شده است که تاریخ پیدایش آنها را قرن پنجم هجری دانسته و به آنان انصاریه نیز گفته می‌شود.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.</ref> | ||
در مورد مؤسس و تاریخ و محل پیدایش این فرقه اختلاف نظر وجود دارد. برخی گفته‌اند که این فرقه پیرو محمد بن نصیر نمیری است که [[امام هادی(ع)]] را «رب» و خودش را رسول و از طرف آن حضرت پنداشته است.<ref>مرکز المصطفی، حیات محمد بن یعقوب کلینی (ره)، ص۸۹، و مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ ش، ص۴۴۲.</ref> عده‌ی دیگری معتقدند که ابن‌نصیر وکیل امام یازدهم بوده است<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ماده نصیریه.</ref> و پیرو او به نمیریه معروف می‌باشد.<ref>معروف الحسینی، هاشم، شیعه در برابر معتزله و اشاعره، مترجم سیدمحمد صادق عبارف، آستان قدس رضوی، سوم، ۱۳۷۹ ش، ص۸۰.</ref> | |||
برخی دیگر معتقدند فرقه نصیریه احتمالاً از بغداد سرچشمه گرفته و مؤسس واقعی آن شخصی به نام خصیبی بوده است. او در سال۳۴۶ق یا ۳۸۵ق در گذشته است. اعتقادات او توسط نوه‌اش طبرانی و شاگردان نوه‌اش در سال ۴۳۳ق به لاذقیه در سوریه امروزی منتشر گردید و عده‌ای را به آیین نصیر درآوردند.<ref>براند کاول، هیلن، تشیع، بی‌نا، بی‌تا، ص۴۲۳.</ref> | |||
در دوران معاصر فرقه نصیریه در سوریه، ترکیه، لبنان و فلسطین اشغالی ساکن هستند.<ref>همان، و فرهنگ فرق اسلامی، ص۴۴۳.</ref> | |||
== اهل حق == | == اهل حق == | ||
گروه‌های اهل حق به نام‌های مختلف: اهل‌حق، اهل سر، یارسان، علی‌اللّهی معروف می‌باشند که سِبیل از نشانه‌های آنان به شمار می‌آید.<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص۷۸.</ref> ریشه تاریخی این فرقه را برخی قرن دوم هجری و برخی دیگر قرن چهارم هجری دانسته و مؤسس آن را شخصی بنام مبارک شاه ملقب به خُوَشین معرفی نموده‌اند که با پیروان خود در لرستان زندگی می‌کرده‌اند.<ref>فِرَق و مذاهب کلامی، ص۳۲۳.</ref> | |||
== عقاید == | == عقاید == | ||
درباره | درباره عقاید علویان دو نظر از طرف محققان و نویسندگان مطرح شده است: | ||
=== غلو === | === غلو === | ||
برخی علویان را از فرقه‌های غالی {{یادداشت|غلو در لغت به معنای گذشتن از حدّ و خارج شدن از اعتدال است. غلو در اعتقادات در [[نبوت]] و امامت است و موجب کفر و گمراهی می‌گردد.}} دانسته‌اند.<ref>مفید، محمدبن‌محمد، تصحیح الاعتقاد، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۳ ش، ص۱۰۹.</ref> شهرستانی در ملل و نحل، نوبختی در فرق الشیعه، عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق، علی ربانی گلپایگانی در فرق و مذاهب کلامی، دکترجواد مشکور در فرهنگ فرق اسلامی، علویان را از فرقه‌های غالی دانسته‌اند. | |||
=== یکسانی با شیعه امامیه === | |||
با در نظر گرفتن منابعِ صحيح و مصاحبه اي كه با اشخاص آشنا به آيين علويان خلاف همه موارد وارده در كتب مذاهب و فرق ثابت مي شود. چرا كه آنان در عقيده و مرام هيچ اختلاف نظري با شيعه اثني عشري ندارند. آنان معتقد به رسالت نبي اكرم(ص) و امامت و خلافت بلا شك امير المومنين(ع) و يازده فرزند امام بعد از او هستند. اصول و فروع دين را پذيرا بوده، و خداوند را بدون وجود شريكي براي او و قرآن را بدون دانستن تحريف و نظيري براي او؛ و شريعت را بدون نقصاني در آن قبول دارند. | |||
در تكاليف شرعي و مسائل ديني به مراجع رجوع كرده و نسبت به تمام اديان الهي و كتب آسماني و انبياء الهي احترام قائل هستند. هر حديث مخالف با صراحت قرآن را طرح مي كنند. «كلمه العلم» را منحصر در اهل بيت(ع) دانسته و به مباحث ديني، تاويل آيات، فقه و فتواي امام جعفر صادق(ع) اعتقاد راسخ دارند. اينان به هيچ كدام از مذاهب چهارگانه اهل سنت شباهت ندارند. اينان كساني هستند كه مسلمين ناميده شده اند و خدا را بدون شريك عبادت مي‌كنند.<ref>بحوث في الملل و النحل، جعفر سبحاني، مركز مديريت حوزه علميه قم، ج۸، ص۴۰۶.</ref> | |||
در باب [[اصول دين]]، [[توحيد]]، عدل، نبوت، [[امامت]] و معاد را با دلايل خاص قبول دارند: | |||
توحيد: اعتقاد به وجود خداي واحدي كه داراي صفات كمال و منزه از هر عيب و نقص است. | |||
عدل: خداوند منزه از ظلم و فعل قبيح است و به بيشتر از حد وسع و استعداد تكليف نمي كند. | |||
نبوت: انبياء داراي [[عصمت انبیا|عصمت]] هستند و با تعيين آنها خلق را ارشاد مي كند، اولشان حضرت آدم(ع) و آخرشان رسول اكرم(ص) مي باشد. | |||
امامت: اقتضاي حكمت الهي است كه براي اكمال دين پيامبران، كساني را به عنوان پيشوا و امام معصوم تعيين نمايد و پيامبر(ص) امير المومنين(ع) را به عنوان جانشين خود معرفي كرد و بعد از او يازده تن از فرزندان او به اين مقام رسيدند. | |||
معاد: خداوند بعد از مرگ مردم را براي حسابرسي مي خواند و پاداش نيكوكاران و جزاي بدكاران را خواهد داد. و نيز تمام فروع دين از قبيل نماز، روزه، زكات، حج، جهاد و... را قبول دارند.<ref>بحوث في الملل و النحل، ج۸، ص۴۰۶ – ۴۰۸، (به نقل از عقيدتنا و واقعنا نحن المسلمين العلويين ۲۰ – ۲۳).</ref> | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی = ادیان و مذاهب | |||
| شاخه فرعی۱ = اسلام | |||
| شاخه فرعی۲ = شیعه امامیه | |||
| شاخه فرعی۳ = فرقه‌های شیعه | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = شد | | شناسه = شد | ||
| تیترها = شد | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = شد | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| بازبینی = | | بازبینی = شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = شد | ||
| اولویت = ب | | اولویت = ب | ||
| کیفیت = ب | | کیفیت = ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:غلات]] | |||
[[رده:تصوف]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۰
آیا فرقه علویه از غالیان است یا از پیروان شیعه امامیه محسوب می گردد ؟
یکی از فرقه های اسلامی که در دوران معاصر در سوریه و برخی دیگر از کشورهای اسلامی وجود دارد ، فرقه علویه است. پزوهشگران معتقدند که فرقه‌های اهل‌حقّ، نصیریان، علی اللهیان و «علویان» از فرقه های غلات می‌باشند که بعدها در اسلام پیدا شدند و در ایران، سوریه و ترکیه زندگی می‌کنند که در هر منطقه‌ای به یک نام خوانده می‌شوند. در مورد عقاید علویان دو نظریه وجود دارد؛ برخی این فرقه را از غلات دانسته‌اند که در مورد ائمه اعتقادات نادرستی دارند. گروه دیگری عقاید این فرقه را به دور از غلو دانسته و معتقدند غلو اتهامی است که دشمنان به این گروه زده‌اند.
معانی مختلف کلمه علوی
کلمه علوی از نظر لغت منسوب به لفظ علی است و در اصطلاح اطلاقات متعددی برای آن ذکر گردیده است.[۱]
- هر کسی که از اولاد علی(ع) و فاطمه(س) باشد به آن علوی گویند. این اطلاق منشأ نسبی دارد.
- کاربرد دیگر کلمه علوی در مقابل عثمانی است. عثمانی‌ها افرادی بودند که پس از قتل عثمان، امام علی(ع) را به قتل او متهم نموده و طرفدار عثمان بودند.در مقابل این افراد به طرفداران امام علی(ع) علوی گفته می‌شد.
- کاربرد دیگر کلمه علوی، اطلاق آن بر فرقه‌هایی است که متهم به غلو درباره علی(ع) و برخی امامان دیگر می‌باشند. این عنوان بر گروه‌هایی از جمله فرقه نصیریه و اهل‌حق اطلاق می‌شود.
نصیریه
نصیریه که عنوان علوی تقریباً مساوی با آن می‌باشد، یکی از فرقه‌های غلات شمرده شده است که تاریخ پیدایش آنها را قرن پنجم هجری دانسته و به آنان انصاریه نیز گفته می‌شود.[۲]
در مورد مؤسس و تاریخ و محل پیدایش این فرقه اختلاف نظر وجود دارد. برخی گفته‌اند که این فرقه پیرو محمد بن نصیر نمیری است که امام هادی(ع) را «رب» و خودش را رسول و از طرف آن حضرت پنداشته است.[۳] عده‌ی دیگری معتقدند که ابن‌نصیر وکیل امام یازدهم بوده است[۴] و پیرو او به نمیریه معروف می‌باشد.[۵]
برخی دیگر معتقدند فرقه نصیریه احتمالاً از بغداد سرچشمه گرفته و مؤسس واقعی آن شخصی به نام خصیبی بوده است. او در سال۳۴۶ق یا ۳۸۵ق در گذشته است. اعتقادات او توسط نوه‌اش طبرانی و شاگردان نوه‌اش در سال ۴۳۳ق به لاذقیه در سوریه امروزی منتشر گردید و عده‌ای را به آیین نصیر درآوردند.[۶]
در دوران معاصر فرقه نصیریه در سوریه، ترکیه، لبنان و فلسطین اشغالی ساکن هستند.[۷]
اهل حق
گروه‌های اهل حق به نام‌های مختلف: اهل‌حق، اهل سر، یارسان، علی‌اللّهی معروف می‌باشند که سِبیل از نشانه‌های آنان به شمار می‌آید.[۸] ریشه تاریخی این فرقه را برخی قرن دوم هجری و برخی دیگر قرن چهارم هجری دانسته و مؤسس آن را شخصی بنام مبارک شاه ملقب به خُوَشین معرفی نموده‌اند که با پیروان خود در لرستان زندگی می‌کرده‌اند.[۹]
عقاید
درباره عقاید علویان دو نظر از طرف محققان و نویسندگان مطرح شده است:
غلو
برخی علویان را از فرقه‌های غالی [یادداشت ۱] دانسته‌اند.[۱۰] شهرستانی در ملل و نحل، نوبختی در فرق الشیعه، عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق، علی ربانی گلپایگانی در فرق و مذاهب کلامی، دکترجواد مشکور در فرهنگ فرق اسلامی، علویان را از فرقه‌های غالی دانسته‌اند.
یکسانی با شیعه امامیه
با در نظر گرفتن منابعِ صحيح و مصاحبه اي كه با اشخاص آشنا به آيين علويان خلاف همه موارد وارده در كتب مذاهب و فرق ثابت مي شود. چرا كه آنان در عقيده و مرام هيچ اختلاف نظري با شيعه اثني عشري ندارند. آنان معتقد به رسالت نبي اكرم(ص) و امامت و خلافت بلا شك امير المومنين(ع) و يازده فرزند امام بعد از او هستند. اصول و فروع دين را پذيرا بوده، و خداوند را بدون وجود شريكي براي او و قرآن را بدون دانستن تحريف و نظيري براي او؛ و شريعت را بدون نقصاني در آن قبول دارند.
در تكاليف شرعي و مسائل ديني به مراجع رجوع كرده و نسبت به تمام اديان الهي و كتب آسماني و انبياء الهي احترام قائل هستند. هر حديث مخالف با صراحت قرآن را طرح مي كنند. «كلمه العلم» را منحصر در اهل بيت(ع) دانسته و به مباحث ديني، تاويل آيات، فقه و فتواي امام جعفر صادق(ع) اعتقاد راسخ دارند. اينان به هيچ كدام از مذاهب چهارگانه اهل سنت شباهت ندارند. اينان كساني هستند كه مسلمين ناميده شده اند و خدا را بدون شريك عبادت مي‌كنند.[۱۱]
در باب اصول دين، توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد را با دلايل خاص قبول دارند:
توحيد: اعتقاد به وجود خداي واحدي كه داراي صفات كمال و منزه از هر عيب و نقص است.
عدل: خداوند منزه از ظلم و فعل قبيح است و به بيشتر از حد وسع و استعداد تكليف نمي كند.
نبوت: انبياء داراي عصمت هستند و با تعيين آنها خلق را ارشاد مي كند، اولشان حضرت آدم(ع) و آخرشان رسول اكرم(ص) مي باشد.
امامت: اقتضاي حكمت الهي است كه براي اكمال دين پيامبران، كساني را به عنوان پيشوا و امام معصوم تعيين نمايد و پيامبر(ص) امير المومنين(ع) را به عنوان جانشين خود معرفي كرد و بعد از او يازده تن از فرزندان او به اين مقام رسيدند.
معاد: خداوند بعد از مرگ مردم را براي حسابرسي مي خواند و پاداش نيكوكاران و جزاي بدكاران را خواهد داد. و نيز تمام فروع دين از قبيل نماز، روزه، زكات، حج، جهاد و... را قبول دارند.[۱۲]
منابع
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، دهخدا، ماده علوی.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، فِرَق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسلامی، اول، ۱۳۷۷ ش، ص۳۱۷.
- ↑ مرکز المصطفی، حیات محمد بن یعقوب کلینی (ره)، ص۸۹، و مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ ش، ص۴۴۲.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ماده نصیریه.
- ↑ معروف الحسینی، هاشم، شیعه در برابر معتزله و اشاعره، مترجم سیدمحمد صادق عبارف، آستان قدس رضوی، سوم، ۱۳۷۹ ش، ص۸۰.
- ↑ براند کاول، هیلن، تشیع، بی‌نا، بی‌تا، ص۴۲۳.
- ↑ همان، و فرهنگ فرق اسلامی، ص۴۴۳.
- ↑ فرهنگ فرق اسلامی، ص۷۸.
- ↑ فِرَق و مذاهب کلامی، ص۳۲۳.
- ↑ مفید، محمدبن‌محمد، تصحیح الاعتقاد، قم، منشورات رضی، ۱۳۶۳ ش، ص۱۰۹.
- ↑ بحوث في الملل و النحل، جعفر سبحاني، مركز مديريت حوزه علميه قم، ج۸، ص۴۰۶.
- ↑ بحوث في الملل و النحل، ج۸، ص۴۰۶ – ۴۰۸، (به نقل از عقيدتنا و واقعنا نحن المسلمين العلويين ۲۰ – ۲۳).