جانشین امام زمان(ع)

سؤال

آیا بعد از قیام امام زمان(عج) کسی جانشین ایشان هست یا نه؟

درگاه‌ها

امام حسین(ع) در روایات به عنوان جانشین امام زمان(ع) معرفی شده است. با این حال دو دسته روایت در مورد جانشینی امام زمان(ع) وجود دارد:

۱. رجعت امامان(ع)

روایاتی مسئله رجعت امام حسین(ع) و امامان دیگر را در بعد از ظهور امام زمان(ع) بیان نموده‌اند. در این روایات امام حسین(ع) کسی است که بعد از امام زمان(ع) به حکومت می‌رسد و جانشین اوست:

• امام صادق(ع) که در ذیل آیه شریفه ﴿ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ؛ سپس پیروزی بر آنان را به شما باز می گردانیم﴾(اسراء:۶) می‌فرماید: «مقصود زنده شدن دوباره امام حسین(ع) و هفتاد نفر از اصحابش در عصر امام زمان(عج) است … امام حسین(ع) متولی غسل و کفن و حنوط و دفن امام مهدی(عج) می‌شود و هرگز امام را جز امام غسل نمی‌دهد.»
• در روایت دیگری از امام صادق(ع) آمده است: «اول کسی که رجعت می‌کند امام حسین(ع) است و آن مقدار حکومت و رهبری خواهد کرد که از پیری، موهای ابروهای او بر روی دیده‌اش آویخته شود؛ و بعد از امام حسین(ع)، از حکومت کردن امام علی(ع) و دیگر اولیاء الهی سخن به میان آمده است.

۲. پرپائی قیامت

روایاتی هستند که در آن نقل شده؛ چون قائم آل محمد(ص) از دنیا برود یا شهید شود، چهل روز پس از آن قیامت برپا می‌گردد و مردگان از گورها به در آیند و برای حساب و جزای محشر آماده گردند و…».

شیخ حر عاملی در این باره نوشته است: شاید چهل روز، ایام رجعت باشد و این عدد اشاره به کمی دوران حضرتش باشد، چون مقدار زیاد را با (عدد) هفتاد و مقدار کم را با عدد کمتر معرفی می‌کنند، یا اینکه هر روزی برابر هزار سال باشد چنان‌که می‌فرماید: «یک روز نزد پروردگارت، مثل هزار سالی است که شما می‌شمارید» و شاید مراد از قیامت در روایات دسته دوم، قیامت صغری یعنی رجعت باشد و اطلاق قیامت بر رجعت مانعی ندارد، زیرا ممکن است قیامت بر هر دو اطلاق شود.

خلاصه سخن در این رابطه دو دسته روایات داریم برخی از روایات سخن از برگشت امام حسین(ع) به دنیا و دیگر اولیاء الهی و حکومت کردن تعدادی از آن‌ها می‌گویند و دسته دوم سخن از متصل بودن حکومت آن حضرت بعد از مرگ یا شهادت امام مهدی(عج) به قیامت می‌گویند ولی با توجه به اینکه می‌توان روایاتی را که از قیامت سخن می‌گفتند حمل بر رجعت اولیاء الهی و سران کفر کرد که خود قیامتی صغری است و از طرفی این همه انتظار و … با طولانی بودن حکومت می‌سازد چه بسا روایتی که از حکومت دیگر ائمه می‌گویند به واقع نزدیکتر باشند.

مطالعه بیشتر

• عدالت گستر جهان، ابراهیم امینی.
• مهدی موعود، مکارم شیرازی.