راه‌های کنترل خشم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(جایگزینی متن - ' | ارجاعات =' به ' | ارجاعات = | بازبینی نویسنده = ')
جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی')
 
خط ۴۰: خط ۴۰:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = اخلاق
  | شاخه اصلی = اخلاق
  |شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
  | شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
  |شاخه فرعی۲ = خشم
  | شاخه فرعی۲ = خشم
  |شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}



نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۹

سؤال

راه‌های کنترل خشم چیست؟

برای کنترل خشم، باید عوامل آن را که شامل عوامل درونی و بیرونی است از میان برد. عوامل درونی خشم، مانند کبر، خودبینی و حسد با خودسازی از بین می‌رود. عوامل بیرونی خشم، به دلیل گستردگی و بی‌اختیار بودن انسان در ایجاد آن، قابل کنترل نیست؛ ولی انسان با تقویت اراده می‌تواند خشم را در موقعیت‌های مختلف کنترل کند.

نکته‌هایی نیز برای کنترل خشم، زمانی که فرد دچار خشم شد، گفته شده است؛ مانند اینکه سکوت کند، با آب سرد وضو بگیرد، یا صحنه را ترک کند.

از میان بردن عوامل خشم

برای مهار خشم و درمان آن، باید عوامل خشم و انگیزه‌هایی را که موجب پیدایش خشم می‌شود شناخت و آنها را از میان برد. عوامل زمینه‌ساز خشم به دو گروه کلی تقسیم شده است:

عوامل درونی

عوامل درونی خشم، عواملی هستند که ریشه آنها به خود شخص برمی‌گردد، مانند کبر، عُجْب، حرص و حسد. عوامل درونی خشم، با خودسازی و تزکیه نفس از بین می‌رود.[۱] برای درمان کامل عوامل درونی خشم، بهتر است از افراد متخصص و کارشناس مانند روان‌شناس یا استاد اخلاق کمک گرفت.

عوامل بیرونی

عوامل بیرونی، عواملی هستند که از خارج موجب بر انگیخته شدن خشم انسان می‌شوند. عوامل خارجیِ خشم، گسترده بوده و در اختیار انسان نیست؛ از این رو، کنترل آن عوامل نیز، کمتر در اختیار انسان خواهد بود. با این همه، باید انسان اراده خود را به‌گونه‌ای تقویت کند، که در چنین مواقعی از عقل و اراده خود پیروی کرده و خشم خود را مهار کند.[۱]

نکته‌هایی در کنترل خشم

برای کنترل خشم، زمانی که فرد دچار خشم شده، سفارش‌هایی بیان شده که برخی از آنها چنین‌اند:

  • یاد خدا: بر اساس روایتی از امام صادق(ع)، در تورات نوشته شده: «ای فرزند آدم، من را به هنگام خشم خود به یادآور، تا تو را به هنگام خشم خود به یاد آورم».[۲] یاد خدا و یادآوری وعده‌ای که او برای کنترل خشم داده، در مهار آن تأثیرگذار است؛ حتی برخی، ذکر خد را هنگام خشم، واجب دانسته‌اند.
  • پناه بردن به خدا: در روایتی، پیامبر(ص) به افراد خشمگین سفارش کرده بگویند: «اَعوذُ بالله من الشّیطانِ الرّجیم؛ از شیطان رانده شده به خدا پناه می‌برم».[۳]
  • یادآوری فضیلت کنترل خشم: یادآوری فضایل و فواید کنترل خشم، در کنترل آن نقش دارد. بنا بر روایتی از پیامبر(ص)، کسی که خشم خود را مهار کند، خدا عذاب را از او دور می‌کند.[۴]
  • وضو و غسل: وضو گرفتن با آب سرد، در فرونشاندن آتش خشم مؤثر است. در روایات سفارش شده هنگام خشم، با آب سرد وضو گرفته[۵] یا غسل شود.[۶]
  • سکوت و آرامش: بر اساس روایتی، امام علی(ع) توصیه کرده خشم را با سکوت درمان کنید.[۷]
  • ترک صحنه: ترک صحنه‌ای که فرد در آن به خشم آمده، اگر ممکن باشد، در کاهش خشم و از بین بردن آن اثرگذار است.
  • نشستن یا ایستادن: در برخی از روایات، برای مهار خشم به تغییر وضعیت از حالت ایستاده به نشسته یا به عکس، توصیه شده است.[۸]
  • خود را به بردباری زدن: رفتار کردن شبیه انسان‌ها صبور، اگر چه فرد بردبار نیست، او را به تدریج شکیبا و بردار بار می‌کند. درنتیجه می‌تواند بر خشم خود کنترل پیدا کند.
  • صله رحم: امام خمینی، صله رحم و دیدار خویشاوندانی را که فرد نسبت به آنها خشمگین شده است، در کنترل خشم اثرگذار دانسته است.[۹]


جستارهای وابسته

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ آداب معاشرت اسلامی، قم، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، چ سوّم، ۱۳۷۹، ص۱۷۹–۱۸۰.
  2. کلینی، کافی، ج۲، ص۳۰۴.
  3. القمی، شیخ عباس، سفینه البحار، ج۲، ص۳۱۹.
  4. مجلسی، محمد باقر، ج۷۳، حدیث ۷، ص۲۶۳.
  5. القمی، شیخ عباس، سفینه البحار، ج۲، ص۳۱۹؛ میزان الحکمه، ج۹، ص۴۳۴۰، حدیث ۱۵۰۶۱.
  6. نهج الفصاحه، ح ۲۰۳۹، ص۴۳۲.
  7. آمدی، غرر الحکم، حدیث ۵۱۵۵.
  8. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۳، ص۲۶۴.
  9. موسوی، خمینی، روح الله، «شرح حدیث جنود عقل و جهل»، تهران، نشر آثار امام، دوم، 1377، ص238.