ریا در عبادت: تفاوت میان نسخهها
(لینکدهی) |
|||
خط ۷: | خط ۷: | ||
== درجات ریا و حکم آن در عبادت == | == درجات ریا و حکم آن در عبادت == | ||
ریا در عبادت را بسته به شدت | ریا در عبادت را بسته به شدت آن، به درجاتی تقسیم کردهاند، که همه این درجات [[حرام]] بوده و باعث باطل شدن [[عبادت]] میشود.<ref>سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۸۲.</ref> این درجات چنین است: | ||
# ریا به اندازهای است که عبادت بهطور کامل بدون قصد قربت انجام میشود. | # ریا به اندازهای است که عبادت بهطور کامل بدون [[قصد قربت]] انجام میشود. | ||
# قصد قربت در عبادت وجود دارد؛ ولی به اندازهای ضعیف است، که اگر قصد ریا نبود | # قصد قربت در عبادت وجود دارد؛ ولی به اندازهای ضعیف است، که اگر قصد ریا نبود شخص عمل را انجام نمیداد. | ||
# قصد قربت در عبادت وجود داشته و بر قصد ریا برتری دارد، به طوری که اگر انگیزه ریا نبود شخص عمل را انجام میداد.<ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، صص ۵۰۳–۵۰۵.</ref> | # قصد قربت در عبادت وجود داشته و بر قصد [[ریا]] برتری دارد، به طوری که اگر انگیزه ریا نبود شخص عمل را انجام میداد.<ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، صص ۵۰۳–۵۰۵.</ref> | ||
حکم | در حکم ریا، فرقی میان عبادات [[واجب]] و [[مستحب|مستحبی]] نیست. | ||
== اقسام عبادت و حکم ریا در آن == | == اقسام عبادت و حکم ریا در آن == | ||
عبادات به نسبت ارتباط اجزاء آن با همدیگر، به دو دسته تقسیم شده است. حکم ریا در عبادت، با توجه به این که در کدام قسم رخ داده، متفاوت است. آن دو دسته و حکم ریا در آنها چنین است: | [[عبادت|عبادات]] به نسبت ارتباط اجزاء آن با همدیگر، به دو دسته تقسیم شده است. حکم ریا در عبادت، با توجه به این که در کدام قسم رخ داده، متفاوت است. آن دو دسته و حکم ریا در آنها چنین است: | ||
* عبادات مرکبی که دارای اجزاء هستند و صحیح بودن یک جزء از آن بستگی به صحیح بودن جزءهای دیگر آن دارد؛ مانند نماز و حج. اگر فرد در بین چنین عبادتی دچار ریا شود، عبادت او باطل است. برای نمونه، کسی که نماز را در ابتدا با اخلاص شروع کرده؛ ولی در بین نماز دچار ریا شود، نماز وی باطل است. | * عبادات مرکبی که دارای اجزاء هستند و صحیح بودن یک جزء از آن بستگی به صحیح بودن جزءهای دیگر آن دارد؛ مانند [[نماز]] و [[حج]]. اگر فرد در بین چنین عبادتی دچار ریا شود، عبادت او [[باطل]] است. برای نمونه، کسی که نماز را در ابتدا با [[اخلاص]] شروع کرده؛ ولی در بین نماز دچار ریا شود، نماز وی باطل است. | ||
* عباداتی که دارای اجزاء مستقل هستند و صحیح بودن یک جزء از | * عباداتی که دارای اجزاء مستقل هستند و صحیح بودن یک جزء از آن، بسته به صحیح بودن دیگر جزءهای آن نیست؛ مانند [[تلاوت قرآن]]. اگر فرد در بین چنین عملی دچار ریا شود، تنها همان جزء که آن را با ریا انجام داده باطل است.<ref>پیشین، ص۱۵۸.</ref> | ||
== حکم ریا در عبادت در صورت پیشمانی == | == حکم ریا در عبادت در صورت پیشمانی == | ||
به گفته محمدمهدی | به گفته [[محمدمهدی نراقی]]، عالم شیعه و نویسنده کتاب [[جامع السعادات (کتاب|جامع السعادات]]، اگر فرد در بین عبادت دچار ریا شد و همزمان با آن احساس [[پیشیمانی]] و ندامت کرد، به شرطی که برای درمان ریا در تلاش باشد، عبادت او باطل نیست.<ref>اقتباس از جامع السعادات، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، ص۵۲۰ و ۵۲۱.</ref> البته احتیاط آن است که در هر ریایی، عبادت دوباره انجام شود. | ||
==وسواس در ریا== | ==وسواس در ریا== | ||
گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت | گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت [[وسواس]] در میآید؛ بهویژه برای کسانی که در آغاز [[مبارزه با نفس]] هستند. در اینگونه موارد سفارش شده فرد به وسوسه اعتنا نکند. گفته شده همین که شخص از تصور اینکه ریاکار است ناراحت است، دلیلی است بر اینکه عمل او همراه با ریا انجام نشده است. بر اساس برخی از [[روایت|روایات]]، [[شیطان]] میخواهد او را با این تصورات از عبادت بازدارد. | ||
پیامبر اسلام(ص) در روایتی، به کسی که شیطان او را در حال نماز به ریاکاری متهم کرده سفارش میکند، نمازش را طولانی کند.<ref>بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.</ref> در روایتی | [[پیامبر اسلام(ص)]] در روایتی، به کسی که شیطان او را در حال نماز به ریاکاری متهم کرده سفارش میکند، نمازش را طولانی کند.<ref>بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.</ref> در روایتی دیگر، توصیه شده فرد هنگامی که دچار این وسوسه میشود این عبارت را گفته: «خدایا به تو پناه میبرم و تو از حال من آگاهتری» و به عبادت ادامه دهد.<ref>بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.</ref>{{مطالعه بیشتر}} | ||
== منابع == | == منابع == |
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۱۳
این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
آیا ریا در عبادت، باعث باطل شدن آن میشود؟
درجات ریا و حکم آن در عبادت
ریا در عبادت را بسته به شدت آن، به درجاتی تقسیم کردهاند، که همه این درجات حرام بوده و باعث باطل شدن عبادت میشود.[۱] این درجات چنین است:
- ریا به اندازهای است که عبادت بهطور کامل بدون قصد قربت انجام میشود.
- قصد قربت در عبادت وجود دارد؛ ولی به اندازهای ضعیف است، که اگر قصد ریا نبود شخص عمل را انجام نمیداد.
- قصد قربت در عبادت وجود داشته و بر قصد ریا برتری دارد، به طوری که اگر انگیزه ریا نبود شخص عمل را انجام میداد.[۲]
در حکم ریا، فرقی میان عبادات واجب و مستحبی نیست.
اقسام عبادت و حکم ریا در آن
عبادات به نسبت ارتباط اجزاء آن با همدیگر، به دو دسته تقسیم شده است. حکم ریا در عبادت، با توجه به این که در کدام قسم رخ داده، متفاوت است. آن دو دسته و حکم ریا در آنها چنین است:
- عبادات مرکبی که دارای اجزاء هستند و صحیح بودن یک جزء از آن بستگی به صحیح بودن جزءهای دیگر آن دارد؛ مانند نماز و حج. اگر فرد در بین چنین عبادتی دچار ریا شود، عبادت او باطل است. برای نمونه، کسی که نماز را در ابتدا با اخلاص شروع کرده؛ ولی در بین نماز دچار ریا شود، نماز وی باطل است.
- عباداتی که دارای اجزاء مستقل هستند و صحیح بودن یک جزء از آن، بسته به صحیح بودن دیگر جزءهای آن نیست؛ مانند تلاوت قرآن. اگر فرد در بین چنین عملی دچار ریا شود، تنها همان جزء که آن را با ریا انجام داده باطل است.[۳]
حکم ریا در عبادت در صورت پیشمانی
به گفته محمدمهدی نراقی، عالم شیعه و نویسنده کتاب جامع السعادات، اگر فرد در بین عبادت دچار ریا شد و همزمان با آن احساس پیشیمانی و ندامت کرد، به شرطی که برای درمان ریا در تلاش باشد، عبادت او باطل نیست.[۴] البته احتیاط آن است که در هر ریایی، عبادت دوباره انجام شود.
وسواس در ریا
گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت وسواس در میآید؛ بهویژه برای کسانی که در آغاز مبارزه با نفس هستند. در اینگونه موارد سفارش شده فرد به وسوسه اعتنا نکند. گفته شده همین که شخص از تصور اینکه ریاکار است ناراحت است، دلیلی است بر اینکه عمل او همراه با ریا انجام نشده است. بر اساس برخی از روایات، شیطان میخواهد او را با این تصورات از عبادت بازدارد.
پیامبر اسلام(ص) در روایتی، به کسی که شیطان او را در حال نماز به ریاکاری متهم کرده سفارش میکند، نمازش را طولانی کند.[۵] در روایتی دیگر، توصیه شده فرد هنگامی که دچار این وسوسه میشود این عبارت را گفته: «خدایا به تو پناه میبرم و تو از حال من آگاهتری» و به عبادت ادامه دهد.[۶]
منابع
- ↑ سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۸۲.
- ↑ نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، صص ۵۰۳–۵۰۵.
- ↑ پیشین، ص۱۵۸.
- ↑ اقتباس از جامع السعادات، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، ص۵۲۰ و ۵۲۱.
- ↑ بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.
- ↑ بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.