فهرست آثار مهم کلام اسلامی

سؤال

درباره سیر مطالعاتی عقاید و علم کلام چه منابعی را معرفی می‌کنید؟

• الإلهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، جعفر سبحانی، به قلم حسن محمد مکی عاملی، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، ۱۴۱۳ق.
• دانشنامه کلام اسلامی، جعفر سبحانی، مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(ع)، قم، ۱۳۹۰.
• عدل الهی، مرتضی مطهری، صدرا، تهران، ۱۳۹۹.

«الیاقوت فی علم الکلام» اثر ابراهیم بن نوبخت

• الیاقوت فی علم الکلام، ابراهیم بن نوبخت، تصحیح علی اکبر ضیایی، مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی (ره)، قم، ۱۴۱۳ق.
• انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، علامه حلی، تحقیق محمد نجمی زنجانی، شریف رضی، قم، ۱۳۶۳.
• کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، علامه حلی، تعلیق جعفر سبحانی، مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(ع)، قم، ۱۳۹۸.
• مناهج الیقین فی اصول الدین، علامه حلی، دار الاسوه، ۱۴۱۵ق.

شرح و ترجمه کشف المراد از ابوالحسن شعرانی

• کشف المراد، علامه حلی، ترجمه و شرح فارسی ابوالحسن شعرانی، هرمس، تهران، ۱۳۹۰.
• گوهر مراد، ملا عبدالرزاق لاهیجی، تصحیح و تحقیق مؤسسه تحقیقاتی امام صادق، سایه، ۱۳۸۳.
• ألاعتقادات، ابی‌جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی (شیخ صدوق)، کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۴ق.
• الامامة و التبصرة من الحیرة، علی بن حسین بابویه قمی، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، بیروت، ۱۴۱۲ق

انیس الموحدین اثر محقق نراقی

• تصحیح إعتقادات الإمامیة، محمد بن محمد عکبری (شیخ مفید)، کنگره هزاره شیخ مفید، قم، ۱۳۷۲.
• اَوائلُ المَقالات فِی المَذاهبِ وَ المُختارات، محمد بن محمد عکبری (شیخ مفید)، دارالکتاب اسلامی، بیروت، ۱۴۱۴ق.
• الذخیرة فی علم الکلام، علی بن حسین موسوی (سید مرتضی)، تحقیق سید احمد حسینی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۳۹۰.
• الطرائف فی معرفة مذهب الطوائف، سید ابن طاووس، مطبعة الخیام، قم، ۱۴۰۰ق.
• الشافی فی الامامة، علی بن حسین موسوی (سید مرتضی)، مؤسسة الصادق(ع)، تهران، ۱۴۱۰ق.
• باب حادی عشر، علامه حلی، شرح فاضل مقداد، ترجمه میرزا محمد علی حسینی شهرستانی، تصحیح و تحقیق و تعلیق محمد افتخار زاده، فارابی، تهران، ۱۳۹۸.
• عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار، میرحامد حسین هندی، کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین علی(ع)، ۱۳۶۶.

«الذخیرة فی علم الکلام» اثر سید مرتضی

• الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، محمد بن حسن طوسی، (شیخ طوسی)، دار الأضواء، بیروت، ۱۴۰۶ق.
• الاحتجاج، احمد بن علی بن ابی‌طالب طبرسی، تصحیح محمدباقر موسوی خرسان، نشر المرتضی، مشهد، ۱۴۰۳ق.
• تلخیص المحصل، خواجه نصیرالدین طوسی، دار الأضواء، بیروت، ۱۴۰۵ق.
• فصول، خواجه نصیرالدین طوسی، تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، دانشگاه تهران، ۱۳۳۵.
• الرسالة السعدیة، علامه حلی، کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی (ره)، قم، ۱۴۱۰.
• قواعد المرام فی علم الکلام، کمال الدین میثم بن علی بن میثم بحرانی (ابن میثم بحرانی)، مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی (ره)، قم، ۱۴۰۶.
• إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، جمال‌الدین مقداد بن عبداللّه سّیوری حلّی (فاضل مقداد)، محقق سید مهدی رجایی، کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی (ره)، قم، ۱۴۰۵ق.
• علم الیقین فی اصول الدین، محمدمحسن فیض کاشانی، تحقیق و تعلیق محسن بیدارفر، انتشارات بیدار، ۱۳۹۲.
• دلائل الصدق لنهج الحق، محمدحسن مظفر، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، قم، ۱۴۲۲ق.
• شرح الاصول الخمسه، قاضی عبدالجبار، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۲ق.
• المغنی فی ابواب التوحید و العدل، قاضی عبدالجبار، الدار المصریه، قاهره.
• اللمع فی الرد علی اهل الزیع و البدع، ابوالحسن اشعری، الازهریه للتراث، قاهره، ۱۹۵۵م.
• الاقتصاد فی الاعتقاد، ابوحامد غزالی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۰۹ق.
• المحصل، فخرالدین رازی، مکتبة التراث، قاهره، ۱۴۱۱ق.
• الاربعین فی اصول الدین، فخرالدین رازی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۰۹ق.
• شرح المقاصد، سعد الدین تفتازانی، الشریف الرضی، قم، ۱۴۱۱ق.

• 

  «شکوفایی کلام اسلامی» اثر اسلام‌شناس آلمانی یوزف فان اس

  شرح المواقف للقاضی عضدالدین ایجی، میر سید شریف الدین جرجانی، شریف رضی، قم.
• التوحید، ابومنصور ماتریدی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۲۷ق.
• تقریب المعارف فی الکلام، ابوالصلاح حلبی، تحقیق رضا استادی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۳۹۷.
• منهاج السنه النبویه، ابن تیمیه، محقق محمد رشاد سالم، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة، ریاض، ۱۴۰۶ق.
• اعلام النبوه، ابوحاتم رازی، تصحیح و تحقیق صلاح الصاوی و غلامرضا اعوانی، مؤسّسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران، تهران، ۱۳۸۱.
• انیس الموحدین، محمدمهدی نراقی، تصحیح محمدعلی قاضی طباطبایی، مقدمه حسن حسن‌زاده آملی، الزهرا، تهران، ۱۳۶۹.
• تنزیه الانبیاء، سید مرتضی، مؤسسه بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۰.
• الخرائج و الجرائح، قطب راوندی، مؤسسه الهادی، قم، ۱۴۰۹.

«قاموس البحرین» اثر حمید مفتی

• شکوفایی کلام اسلامی، یوزف فان اس، ترجمه سارا مسگر، حکمت، تهران، ۱۴۰۰.
• کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری، یوزف فان اس، ترجمه فرزین بانکی، احمدعلی حیدری، ویراستار علمی سیدمحمدرضا بهشتی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ۱۴۰۰.
• مفهوم ایمان در کلام اسلامی، توشی‌هیکو ایزوتسو، ترجمه زهرا پورسینا، سروش، ۱۳۸۰.
• کلام شیعه ماهیت، مختصات و منابع، محمدرضا کاشفی، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ۱۳۸۷.
• تاریخ کلام امامیه حوزه‌ها و جریان‌های کلامی، رسول رضوی، دارالحدیث، ۱۳۹۷.
• تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام، علی اصغر حلبی، اساطیر، تهران، ۱۳۹۲.
• جستارهایی در مدرسه کلامی قم، جمعی از پژوهشگران، زیر نظر محمد تقی سبحانی، دارالحدیث، ۱۳۹۵.
• کلام شیعه در پژوهش‌های غربی، جمعی از پژوهشگران، به کوشش سیدرضا قائمی محمدرضا امین، دارالحدیث، ۱۳۹۹.
• فلسفه علم کلام، هری اوسترین ولفسن، ترجمه احمد آرام، شفیعی، تهران، ۱۴۰۰.
• علم کلام، سید احمد صفایی، دانشگاه تهران، تهران، بی‌تا.
• تاریخ علم کلام، علاّمه شبلی نعمائی، ترجمه سید محمدتقی فخر داعی گیلانی، اساطیر، تهران، ۱۳۸۶.
• مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین، علی بن اسماعیل اشعری، تصحیح هلموت ریتر، دار النشر فرانز شتاینر، بیروت، ۱۴۰۰ق.
• النقض، عبدالجلیل قزوینی رازی، تصحیح سید جلال‌الدین حسینی اُرمَوی (محدث ارموی)، انجمن آثار ملی، تهران، ۱۳۵۸.
• عقائد الإمامیة، محمدرضا مظفر، مقدمه حامد حنفی داود، انصاریان، قم، ۱۳۸۷ش.
• بدایة المعارف الإلهیة فی شرح عقائد الإمامیة، سید محسن خرازی، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، ۱۴۱۷ق.
• أبکار الأفکار فی أصول‌الدین، سیف‌الدین آمدی، دار الکتب و الوثائق القومیة، قاهره، ۱۴۲۳ق.
• أنوار الحکمة، ملا محسن فیض کاشانی، تصحیح محسن بیدارفر، بیدار، قم، ۱۴۰۵ق.
• قاموس البحرین، حمید مفتی، تصحیح علی اوجبی، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، ۱۳۷۴.
• دفع شبه التشبیه بأکفّ التنزیه، عبدالرحمن جوزی، دار الامام النووی، عمان - اردن، ۱۴۲۱ق.
• النکت الاعتقادیة، شیخ مفید، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، قم، ۱۴۱۳ق.
• طوالع الأنوار من مطالع الأنظار، عبدالله بن عمر بیضاوی، المکتبة الأزهریة للتراث، قاهره ۲۰۰۷م.
• تفریغ الفؤاد لمعرفة المبدأ و المعاد، ابوالقاسم بن محمد نراقی کاشانی، پیام امام هادی (علیه‌السلام)، قم، ۱۴۲۸ق.
• لوامع الأنوار البهیة و سواطع الأسرار الأثریة، شمس‌الدین محمد بن احمد سفارینی، المکتب الإسلامی و دار الخانی، بیروت، ۱۹۹۱م.