پیش نویس:چرایی نیامدن نام حضرت فاطمه(ع) در قرآن

سؤال

در مذهب شیعه از حضرت فاطمه(س) بسیار تمجید می‌شود پس چرا در قرآن از ایشان نام برده نشده است؟

درگاه‌ها

123

نقد پیش فرض‌ها

در اینکه نامی از حضرت زهرا در قرآن نیامده شکی نیست ولکن:

1.ذکر نام یک شخص در قرآن چه ضرورتی دارد که با نیامدنش نقصی بر وی وارد بشود؟

2.صرف آمدن نام ‌اشخاص در قرآن، نشانه فضیلت آنان نیست؛ بلکه در صورتی نشانه فضیلت است که با وصف نیکی همراه باشد. به عبارت دقیق‌تر، آنچه که سبب فضیلت است، آن خصلت نیکو می باشد؛ چه نام آن فرد ذکر بشود و چه ذکر نشود. درباره حضرت زهرا(ع) آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که بیانگر فضیلت و جایگاه ویژه آن بانوی بزرگ می باشد.

3.آمدن نام یک فرد به همراه صفتی نیک، دلیل بر برتری بر دیگرانی که نامشان نیامده نمی باشد؛ زیرا نام بسیاری از رسولان الهی در قرآن نیامده ولی نام هارون برادر موسی در آن ذکر شده است. حال آیا می توان پذیرفت که هارون بر انبیائی که نامشان ذکر نشده برتری دارد؟

4.اگر آمدن نام کسی دلالت بر برتری و فضیلت می کرد، باید حضرت موسی(ع) را بر حضرت محمد(ص) برتر بداینم؛ زیرا که نام «موسی» 136 بار و نام «محمد» 4 بار در قرآن آمده است؟

5.آیا قرآن تنها منبع مسلمین است؟ مگر سنت و روایات اعتباری ندارند که آمدن نام یک انسان در قرآن، دلالت بر فضیلت کند ولی آمدن همان نام در سنت و روایات، دلالت بر فضیلت نداشته باشد؟ همانطور که در بسیاری از آیات قرآن به اهمیت کلام پیامبر(ص) اشاره شده است، مانند؛﴿وَ اَطیعُوا الله وَ الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ و خدا و پیامبر را اطاعت کنید، تا مشمول رحمت شوید.﴾(آل عمران:132)

6.خداوند در قرآن کریم عادةً کلیات را بیان می کند و بیان جزئیات را به سنت ارجاع داده است. و در روايتی صحیح السند از امام صادق(ع) آمده است كه از ايشان سؤال كردند: «مردم مي گويند: چرا نام علي و أهل بيتش(ع) در قرآن نيامده است؟ حضرت فرمود: به آنها بگوييد: آيه وجوب نماز بر پيامبر اكرم(ص) نازل شد، ولي خداوند 3 ركعتي يا 4 ركعتي بودن آنها را ذكر نكرد و خداوند تفسير و تبيين آن را بر عهده پيامبر اكرم(ص) قرار داد. خداوند آيه زكات را نازل كرد، ولي نفرمود كه از هر 40 درهم، يك درهم بايد پرداخت كرد و تفسير و تبيين آن را بر عهده پيامبر اكرم(ص) قرار داد و آيه حج را نازل كرد، ولی نفرمود كه 7 بار بايد طواف كرد و تفسير و تبيين آن را بر عهده پيامبر اكرم(ص) قرار داد و آيه «اطاعت از خداوند و رسولش و أولی الأمر» در حق علی و حسن و حسين نازل شده است و پيامبر اكرم(ص) در حق حضرت علی(ع) فرمود: «هر كه من مولاي اويم، علي نيز مولاي اوست» و پيامبر اكرم(ص) فرمود: «شما را سفارش مي كنم به كتاب خدا و أهل بيتم».

حضرت زهرا(س) در قرآن

همانطور که گفته شد، درباره حضرت زهرا(س) در قرآن آیات بسیاری نازل گشته است. در ادامه، به چند نمونه اشاره می کنیم:

آیه تطهیر

﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا؛ خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد.﴾(احزاب:33)

• مسلم در صحیح خود نقل می‌کند: عایشه گفت: صبحگاهان رسول خدا(ص) در حالی که رواندازی پشمی و سیاه رنگ بر خود قرار داده بود، حرکت کرد. چیزی نگذشت که حسن بن علی آمد حضرت او را داخل آن روانداز نمود. و سپس حسین آمد و او نیز داخل شد. و سپس فاطمه آمد و او را نیز داخل کرد. سپس علی آمد و او را داخل کرد، آن گاه فرمود: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا.
• شیخ صدوق روایت معتبری را نقل می کند که: امير المؤمنين(ع) به ابوبكر فرمودند: اى ابوبكر به قرآن اقرار دارى‌؟ ابوبكر جواب داد:آرى دارم. حضرت فرمود: آيا اين آيه شريفه:« إِنَّمٰا يُرِيدُ اَللّٰهُ‌ لِيُذْهِبَ‌ عَنْكُمُ‌ اَلرِّجْسَ‌ أَهْلَ‌ اَلْبَيْتِ‌ وَ يُطَهِّرَكُمْ‌ تَطْهِيرا» در شأن ما بوده يا در شأن غير ما نازل شده است‌؟ ابو بكر جواب داد: در شأن شماست.

در نتیجه از مصادیق قطعی این آیه نزد شیعه و سنت، حضرت زهرا(س) می باشد که اراده الهی بر عصمت ایشان قرار گرفته است.

آیه اطعام

﴿وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا؛ و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به مسکین و یتیم و اسیر می‌دهند!﴾(انسان:8)

آیه امانت

﴿إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ ۖ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا؛ ما امانت را بر آسمانها و زمین و کوه‌ها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر برتافتند، و از آن هراسیدند؛ اما انسان آن را بر دوش کشید؛ او بسیار ظالم و جاهل بود.﴾(احزاب:72)

آیه «فتلقی آدم»

﴿فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ؛ سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت؛ (و با آنها توبه کرد.) و خداوند توبه او را پذیرفت؛ چرا که خداوند توبه‌پذیر و مهربان است.﴾(بقره:37)

آیه مودت

﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ ۗ وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا؛ بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم؛ و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی‌اش می‌افزاییم.﴾(شوری:23)

جستارهای وابسته

• دلیل عصمت اهل‌بیت(ع) در آیه تطهیر

• دلایل عصمت حضرت فاطمه(س)

• آیه مودت