ترجمه قرآن (رهنما): تفاوت میان نسخه‌ها

ترجمه قرآن (رهنما)
اطلاعات کتاب
نویسنده	ترجمه: زین‌العابدین رهنما
تاریخ نگارش	قرن چهاردهم
موضوع	ترجمه قرآن
زبان	عربی فارسی
تعداد جلد	۴
اطلاعات نشر
محل نشر	تهران
نوبت چاپ	اول

نسخهٔ ‏۱۰ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۰۸

سؤال

ترجمه قرآن اثر زین‌الدین رهنما چگونه ترجمه‌ای است؟

ترجمه زین‌العابدین رهنما نیز برای نخستین بار در سال ۱۳۴۷ در چهار جلد منتشر شد. رهنما در مقدمه این ترجمه مطالبی درباره برخی مسائل تاریخی اسلام و قرآن همچنین برخی نکات درباره علوم قرآنی آورده که فهم آن‌ها را برای درک قرآن لازم دانسته است. درباره معرفی هر سوره نیز نکاتی در ابتدای ترجمه آن سوره ذکر شده است. این ترجمه پیش از انتشار، در تعدادی محدود چاپ و برای عالمان و قرآن‌پژوهان کشورهای مختلف فرستاده شده است.^[۱]

معرفی

اما اثری که بیشترین شهرت و اعتبار را برای رهنما درپی داشت ترجمه قرآن بود که او بیش از سی سال را صرف آن کرد. ترجمه قرآن رهنما باعنوان فرعیِ «با ترجمه و جمع‌آوری تفسیر» از ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۴ش در چهار جلد به چاپ رسید. مترجم در مقدمه ای مفصّل (هشتاد صفحه) به توضیح برخی از اصطلاحات و گزارشی از تاریخ قرآن و ویژگیهای قرآن پرداخته و در بخشی دیگر، تأثیر قرآن در ادب فارسی را بررسی کرده و نمونه‌هایی از شعر فارسی نیز ذکر کرده است. در متن کتاب، در آغاز هر سوره، شرحی در معرفی آن سوره آورده و آیات آن را دسته‌بندی موضوعی کرده است. مترجم در هر صفحه از کتاب، متن عربی را در ستونی در سمت راست آورده و در ستون سمت چپ، ترجمه فارسی آن را ذکر کرده و در پانوشت هر صفحه، توضیح و تفسیری درباره برخی از آیات و کلمات آورده است. جلد اول از فاتحة الکتاب تا آخر سوره اعراف را دربردارد. جلد دوم شامل سوره انفال تا پایان سوره حج، جلد سوم از آغاز سوره مؤمنون تا پایان سوره فصلت، و جلد چهارم از آغاز سوره شوری تا آخر قرآن را دربردارد (اجاق فقیهی، ص ۶۵؛ خرمشاهی، ص ۹۲–۹۳؛ «ترجمه قرآن»، ص ۱۶۴–۱۶۵). رهنما در تهیه ترجمه قرآن، همان گونه که در مقدمه اشاره کرده، مخاطب عام را درنظر داشته است. بنابه گفته رهنما، او همچنین کوشش کرده که ترجمه اش را هرچه بیشتر به متن نزدیک کند و تاحد امکان ترکیب بندی جملات، سبک انشا و رنگ آمیزی کلمات و اختصار قرآن شریف را حفظ کند و از ترجمه تحت اللفظی و ترجمه به معنی دوری کند. او هر جا ناچار به ترجمه به معنی شده ترجمه تحت اللفظی آیه را در زیرنویس همان صفحه آورده است تا خواننده را از جمله‌بندی اصلی آگاه سازد و نیز هر کجا ناگزیر به افزودن کلمه ای بر ترجمه بوده آن کلمه را در میان دو هلال قرار داده است تا از متن جدا گردد («ترجمه قرآن»، ص۱۶۵). رهنما در ترجمه خود از ترجمه‌ها و تفسیرهای قدیم و جدید و همکاری کسانی چون آیت اللّه ابوالحسن شعرانی و علی اصغر حلبی بهره برده است. او در مواردی که لازم دانسته از تفسیرهای قدیم و جدید در زیرنویس استفاده کرده است. او پیش از انتشار رسمی ترجمه، چاپ آزمایشی آن را برای علمای فارسی‌زبان و قرآن‌شناس ایرانی و دیگر کشورهای اسلامی فرستاد و نظر آنان را در اصلاح و بهبود ترجمه به کار بست. این ترجمه یکی از کم غلط‌ترین و شیواترین ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی است.^[۲]

نویسنده

زین العابدین فرزند شیخ العراقین مازندرانی و نوه شیخ زین العابدین مازندرانی بود

رهنما، زین العابدین، نویسنده، مترجم قرآن (۱۲۷۳ش) در نجف یا کربلا به دنیا آمد. پس از تحصیل در مکتب خانه، در حوزه علمیه نجف، فقه و اصول و ادبیات فارسی و عربی خواند. در ۲۲سالگی به همراه برادرش (رضا تجدد) به تهران نقل مکان کرد و از جامه روحانیت بیرون آمد.

بدین ترتیب رهنما از نزدیکان رضاشاه شد و در حکومت او، نخست مأموریت یافت برای معرفی تحولات سیاسی جدید ایران به اروپا برود. بااین حال، در ۱۳۱۴ش، به همراه چند تن دیگر (ازجمله برادرش و علی دشتی) به اتهام توطئه علیه سلطنت به زندان افتاد و چندی بعد به لبنان تبعید شد (مکی، ج ۶، ص ۲۱۹؛ مرسلوند، ج ۳، ص ۳۵۰–۳۵۱). رهنما در لبنان به مطالعه و نگارش پرداخت و کتاب مشهورش، یعنی پیامبر، را در آنجا به پایان رساند. او در آغاز سلطنت محمدرضا پهلوی (حک: ۱۳۲۰–۱۳۵۷ش) به ایران بازگشت. او در ۱۳۵۱ش برای نگارش کتابهای پیامبر و زندگانی امام حسین از دولت فرانسه نشان کماندور[۱] را دریافت کرد (همان، ص ۱۰۱). رهنما در ۱۲ تیر ۱۳۶۸ در تهران درگذشت. رهنما علاوه بر فعالیت سیاسی و انتشار نشریه، مقالات و کتابهای متعددی نوشت که از میان آنها، دو رمان تاریخی او، درباره زندگی پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم و امام حسین علیه السلام، و ترجمه قرآن برایش شهرت بسیار درپی داشت.^[۳]

منابع

↑ «ترجمه‌های پاینده و رهنما از قرآن تجدید چاپ شود»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۳۰ شهریور ۱۳۹۰ش، بازدید: ۱۹ آبان ۱۴۰۳ش.
↑ حلبی، علی اصغر، «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.
↑ حلبی، علی اصغر، «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.

[1] «ترجمه‌های پاینده و رهنما از قرآن تجدید چاپ شود»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۳۰ شهریور ۱۳۹۰ش، بازدید: ۱۹ آبان ۱۴۰۳ش.

[2] حلبی، علی اصغر، «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.

[3] حلبی، علی اصغر، «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
+{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
@@ خط ۴۰: / خط ۴۰: @@
 }}
-ترجمه زين‌العابدين رهنما نيز برای نخستين بار در سال ۱۳۴۷ در چهار جلد منتشر شد. رهنما در مقدمه اين ترجمه مطالبی درباره برخی مسائل تاريخی اسلام و قرآن همچنين برخی نكات درباره علوم قرآنی آورده كه فهم آن‌ها را برای درك قرآن لازم دانسته است. درباره معرفی هر سوره نيز نكاتی در ابتدای ترجمه آن سوره ذكر شده است. اين ترجمه پيش از انتشار، در تعدادی محدود چاپ و برای عالمان و قرآن‌پژوهان كشورهای مختلف فرستاده شده است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/2191297/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%D9%8A%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%B1%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D9%8A%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D9%88%D8%AF ترجمه‌های پاينده و رهنما از قرآن تجديد چاپ شود]»،‌ خبرگزاری بین المللی قرآن، انتشار: ۳۰ شهریور ۱۳۹۰ش، بازدید: ۱۹ آبان ۱۴۰۳ش.</ref>
+ترجمه زین‌العابدین رهنما نیز برای نخستین بار در سال ۱۳۴۷ در چهار جلد منتشر شد. رهنما در مقدمه این ترجمه مطالبی درباره برخی مسائل تاریخی اسلام و قرآن همچنین برخی نکات درباره علوم قرآنی آورده که فهم آن‌ها را برای درک قرآن لازم دانسته است. درباره معرفی هر سوره نیز نکاتی در ابتدای ترجمه آن سوره ذکر شده است. این ترجمه پیش از انتشار، در تعدادی محدود چاپ و برای عالمان و قرآن‌پژوهان کشورهای مختلف فرستاده شده است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/2191297/ترجمه‌های-پاينده-و-رهنما-از-قرآن-تجديد-چاپ-شود ترجمه‌های پاینده و رهنما از قرآن تجدید چاپ شود]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۳۰ شهریور ۱۳۹۰ش، بازدید: ۱۹ آبان ۱۴۰۳ش.</ref>
-==معرفی==
-اما اثرى كه بيشترين شهرت و اعتبار را براى رهنما درپى داشت ترجمه قرآن بود كه او بيش از سى سال را صرف آن كرد. ترجمه قرآن رهنما باعنوان فرعىِ «با ترجمه و جمع آورى تفسير» از 1344 تا 1354ش در چهار جلد به چاپ رسيد. مترجم در مقدمه اى مفصّل (هشتاد صفحه) به توضيح برخى از اصطلاحات و گزارشى از تاريخ قرآن و ويژگيهاى قرآن پرداخته و در بخشى ديگر، تأثير قرآن در ادب فارسى را بررسى كرده و نمونه هايى از شعر فارسى نيز ذكر كرده است. در متن كتاب، در آغاز هر سوره، شرحى در معرفى آن سوره آورده و آيات آن را دسته بندى موضوعى كرده است. مترجم در هر صفحه از كتاب، متن عربى را در ستونى در سمت راست آورده و در ستون سمت چپ، ترجمه فارسى آن را ذكر كرده و در پانوشت هر صفحه، توضيح و تفسيرى درباره برخى از آيات و كلمات آورده است. جلد اول از فاتحة الكتاب تا آخر سوره اعراف را دربر دارد. جلد دوم شامل سوره انفال تا پايان سوره حج، جلد سوم از آغاز سوره مؤمنون تا پايان سوره فصلت، و جلد چهارم از آغاز سوره شورى تا آخر قرآن را دربر دارد (اجاق فقيهى، ص 65؛ خرمشاهى، ص 92ـ93؛ «ترجمه قرآن»، ص 164ـ165). رهنما در تهيه ترجمه قرآن، همان گونه كه در مقدمه اشاره كرده، مخاطب عام را درنظر داشته است. بنابه گفته رهنما، او همچنين كوشش كرده كه ترجمه اش را هرچه بيشتر به متن نزديك كند و تاحد امكان تركيب بندى جملات، سبك انشا و رنگ آميزى كلمات و اختصار قرآن شريف را حفظ كند و از ترجمه تحت اللفظى و ترجمه به معنى دورى كند. او هر جا ناچار به ترجمه به معنى شده ترجمه تحت اللفظى آيه را در زيرنويس همان صفحه آورده است تا خواننده را از جمله بندى اصلى آگاه سازد و نيز هر كجا ناگزير به افزودن كلمه اى بر ترجمه بوده آن كلمه را در ميان دو هلال قرار داده است تا از متن جدا گردد («ترجمه قرآن»، ص165). رهنما در ترجمه خود از ترجمه ها و تفسيرهاى قديم و جديد و همكارى كسانى چون آيت اللّه ابوالحسن شعرانى و على اصغر حلبى بهره برده است. او در مواردى كه لازم دانسته از تفسيرهاى قديم و جديد در زيرنويس استفاده كرده است. او پيش از انتشار رسمى ترجمه، چاپ آزمايشى آن را براى علماى فارسى زبان و قرآن شناس ايرانى و ديگر كشورهاى اسلامى فرستاد و نظر آنان را در اصلاح و بهبود ترجمه به كار بست. اين ترجمه يكى از كم غلط ترين و شيواترين ترجمه هاى قرآن به زبان فارسى است.<ref>حلبی، علی اصغر،‌ «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.</ref>
+== معرفی ==
-==نویسنده==
+اما اثری که بیشترین شهرت و اعتبار را برای رهنما درپی داشت ترجمه قرآن بود که او بیش از سی سال را صرف آن کرد. ترجمه قرآن رهنما باعنوان فرعیِ «با ترجمه و جمع‌آوری تفسیر» از ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۴ش در چهار جلد به چاپ رسید. مترجم در مقدمه ای مفصّل (هشتاد صفحه) به توضیح برخی از اصطلاحات و گزارشی از تاریخ قرآن و ویژگیهای قرآن پرداخته و در بخشی دیگر، تأثیر قرآن در ادب فارسی را بررسی کرده و نمونه‌هایی از شعر فارسی نیز ذکر کرده است. در متن کتاب، در آغاز هر سوره، شرحی در معرفی آن سوره آورده و آیات آن را دسته‌بندی موضوعی کرده است. مترجم در هر صفحه از کتاب، متن عربی را در ستونی در سمت راست آورده و در ستون سمت چپ، ترجمه فارسی آن را ذکر کرده و در پانوشت هر صفحه، توضیح و تفسیری درباره برخی از آیات و کلمات آورده است. جلد اول از فاتحة الکتاب تا آخر سوره اعراف را دربردارد. جلد دوم شامل سوره انفال تا پایان سوره حج، جلد سوم از آغاز سوره مؤمنون تا پایان سوره فصلت، و جلد چهارم از آغاز سوره شوری تا آخر قرآن را دربردارد (اجاق فقیهی، ص ۶۵؛ خرمشاهی، ص ۹۲–۹۳؛ «ترجمه قرآن»، ص ۱۶۴–۱۶۵). رهنما در تهیه ترجمه قرآن، همان گونه که در مقدمه اشاره کرده، مخاطب عام را درنظر داشته است. بنابه گفته رهنما، او همچنین کوشش کرده که ترجمه اش را هرچه بیشتر به متن نزدیک کند و تاحد امکان ترکیب بندی جملات، سبک انشا و رنگ آمیزی کلمات و اختصار قرآن شریف را حفظ کند و از ترجمه تحت اللفظی و ترجمه به معنی دوری کند. او هر جا ناچار به ترجمه به معنی شده ترجمه تحت اللفظی آیه را در زیرنویس همان صفحه آورده است تا خواننده را از جمله‌بندی اصلی آگاه سازد و نیز هر کجا ناگزیر به افزودن کلمه ای بر ترجمه بوده آن کلمه را در میان دو هلال قرار داده است تا از متن جدا گردد («ترجمه قرآن»، ص۱۶۵). رهنما در ترجمه خود از ترجمه‌ها و تفسیرهای قدیم و جدید و همکاری کسانی چون آیت اللّه ابوالحسن شعرانی و علی اصغر حلبی بهره برده است. او در مواردی که لازم دانسته از تفسیرهای قدیم و جدید در زیرنویس استفاده کرده است. او پیش از انتشار رسمی ترجمه، چاپ آزمایشی آن را برای علمای فارسی‌زبان و قرآن‌شناس ایرانی و دیگر کشورهای اسلامی فرستاد و نظر آنان را در اصلاح و بهبود ترجمه به کار بست. این ترجمه یکی از کم غلط‌ترین و شیواترین ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی است.<ref>حلبی، علی اصغر، «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.</ref>
-زين العابدين فرزند شيخ العراقين مازندرانى و نوه شيخ زين العابدين مازندرانى بود
-'''رهنما، زين''' '''العابدين'''، نويسنده، مترجم قرآن (1273ش) در نجف يا كربلا به دنيا آمد. پس از تحصيل در مكتب خانه، در حوزه علميه نجف، فقه و اصول و ادبيات فارسى و عربى خواند. در 22سالگى به همراه برادرش (رضا تجدد) به تهران نقل مكان كرد و از جامه روحانيت بيرون آمد.
+== نویسنده ==
+زین العابدین فرزند شیخ العراقین مازندرانی و نوه شیخ زین العابدین مازندرانی بود
-بدين ترتيب رهنما از نزديكان رضاشاه شد و در حكومت او، نخست مأموريت يافت براى معرفى تحولات سياسى جديد ايران به اروپا برود. بااين حال، در 1314ش، به همراه چند تن ديگر (ازجمله برادرش و على دشتى) به اتهام توطئه عليه سلطنت به زندان افتاد و چندى بعد به لبنان تبعيد شد (مكى، ج 6، ص 219؛ مرسلوند، ج 3، ص 350ـ351). رهنما در لبنان به مطالعه و نگارش پرداخت و كتاب مشهورش، يعنى ''پيامبر''، را در آنجا به پايان رساند. او در آغاز سلطنت محمدرضا پهلوى (حك : 1320ـ1357ش) به ايران بازگشت. او در 1351ش براى نگارش كتابهاى ''پيامبر'' و ''زندگانى امام حسين'' از دولت فرانسه نشان كماندور[1] را دريافت كرد (همان، ص 101). رهنما در 12 تير 1368 در تهران درگذشت. رهنما علاوه بر فعاليت سياسى و انتشار نشريه، مقالات و كتابهاى متعددى نوشت كه از ميان آنها، دو رمان تاريخى او، درباره زندگى پيامبر صلى اللّه عليه وآله وسلم و امام حسين عليه السلام، و ترجمه قرآن برايش شهرت بسيار درپى داشت.<ref>حلبی، علی اصغر،‌ «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.</ref>
+'''رهنما، زین''' '''العابدین'''، نویسنده، مترجم قرآن (۱۲۷۳ش) در نجف یا کربلا به دنیا آمد. پس از تحصیل در مکتب خانه، در حوزه علمیه نجف، فقه و اصول و ادبیات فارسی و عربی خواند. در ۲۲سالگی به همراه برادرش (رضا تجدد) به تهران نقل مکان کرد و از جامه روحانیت بیرون آمد.
+بدین ترتیب رهنما از نزدیکان رضاشاه شد و در حکومت او، نخست مأموریت یافت برای معرفی تحولات سیاسی جدید ایران به اروپا برود. بااین حال، در ۱۳۱۴ش، به همراه چند تن دیگر (ازجمله برادرش و علی دشتی) به اتهام توطئه علیه سلطنت به زندان افتاد و چندی بعد به لبنان تبعید شد (مکی، ج ۶، ص ۲۱۹؛ مرسلوند، ج ۳، ص ۳۵۰–۳۵۱). رهنما در لبنان به مطالعه و نگارش پرداخت و کتاب مشهورش، یعنی ''پیامبر''، را در آنجا به پایان رساند. او در آغاز سلطنت محمدرضا پهلوی (حک: ۱۳۲۰–۱۳۵۷ش) به ایران بازگشت. او در ۱۳۵۱ش برای نگارش کتابهای ''پیامبر'' و ''زندگانی امام حسین'' از دولت فرانسه نشان کماندور[۱] را دریافت کرد (همان، ص ۱۰۱). رهنما در ۱۲ تیر ۱۳۶۸ در تهران درگذشت. رهنما علاوه بر فعالیت سیاسی و انتشار نشریه، مقالات و کتابهای متعددی نوشت که از میان آنها، دو رمان تاریخی او، درباره زندگی پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم و امام حسین علیه السلام، و ترجمه قرآن برایش شهرت بسیار درپی داشت.<ref>حلبی، علی اصغر، «رهنما، زین العابدین»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.</ref>
 == منابع ==