ذکر یونسیه: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
تعبیر {{متن عربی|لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِین}} که در [[قرآن]] از زبان [[یونس(ع)]] نقل شده را ذکر یونسیه می‌گویند. در این گفتار ابتدا به [[توحید|وحدانیت خداوند]] اقرار شده و او را پاک و منزه معرفی می‌کند و سپس بنده اقرار می‌کند که [[گناه|گناه‌کار]] بوده و در حق خود ظلم کرده است.


عبارت {{متن عربی|لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِین}} را ذکر یونسیه می‌گویند. حضرت یونس(ع) وقتی خشمگین از میان قومش رفت و در دریا افتاد، در شکم نهنگ زنده ماند و در میان تاریکی این ذکر را بر زبان آورد و خداوند دعای او را مستجاب کرد و نجاتش داد. در کتب عرفانی و تفسیری فواید زیادی برای خواندن ذکر یونسیه آورده‌اند که حاکی از اهمیت این ذکر دارد که البته باید با اقرار و توجه به معانی آن باشد.
حضرت یونس پس از ناامیدی از قوم، خشمگینانه از میان آنان رفت و پس از وقایعی،‌ در دریا افتاد. او را نهنگی بلعید اما زنده ماند و در شکم نهنگ و در میان تاریکی این ذکر را بر زبان آورد و خداوند [[دعا|دعای]] او را مستجاب کرد. در کتاب‌های عرفانی و تفسیری، فواید زیادی برای خواندن ذکر یونسیه آورده‌اند. [[علامه طباطبائی]] از استادش [[مرحوم قاضی]] نقل می‌کند که اول دستوری که می‌دادند خواندن ذکر یونسیه بود.
[[پرونده:ذکر یونسیه.jpg|بندانگشتی|ذکر یونسیه]]
[[پرونده:ذکر یونسیه.jpg|بندانگشتی|ذکر یونسیه]]
== دعای یونس(ع) ==
ذکر یونسیه برگرفته از آیه قرآنی است که از زبان [[حضرت یونس(ع)]] (در شکم نهنگ) در قرآن آمده است: {{قرآن|لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ|ترجمه=هيچ خدايى جز تو نيست، تو منزه هستى و من از ستمكاران هستم.|سوره=انبیاء|آیه=۸۷}} در آیه بعدی خداوند می‌فرماید ما یونس را اجابت کردیم و او را از غم و گرفتاری نجات دادیم.<ref>سوره انبیاء آیه ۸۸</ref> اين اعتراف خالصانه و اين تسبيح توأم با ندامت سبب نجات یونس شد.<ref>انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى، ناصر مکارم شیرازی، ج۱، ص۲۷۲</ref>


حضرت یونس سالها در ميان قومش به دعوت و تبليغ مشغول بود، ولى هر چه كوشش كرد، ارشادهايش در دل آنها مؤثر نيفتاد. خشمگين شد و آن محل را ترك كرد و به سوى دريا رفت؛ در آنجا بر كشتى سوار شد، در ميان راه دريا متلاطم گشت و با قرعه او را در دریا انداختند و نهنگ عظيمى او را در كام خود فرو برد و خدا او را به صورت اعجازآميز زنده نگه داشت. سرانجام یونس متوجه شد ترك اولايى انجام داده، به درگاه خدا روى آورد و به تقصير خود اعتراف نمود، خدا نيز دعاى او را استجابت فرمود و از تنگنا نجاتش داد.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۳، ص: ۴۸۶
== دعایی از زبان یونس(ع) ==
 
حضرت یونس سال‌ها در میان قومش به دعوت و تبلیغ مشغول بود. پس از کوشش بسیار، و تأثیر نداشتن بر قوم، خشمگین، آنجا را ترک کرد و از راه دریا به سفر رفت. در میانه راه، دریا طوفانی گشت و مسافران کشتی، با قرعه، یونس(ع) را در دریا انداختند. نهنگ عظیمی او را در خود فرو برد. خداوند او را به صورت اعجازآمیز زنده نگه داشت. سرانجام یونس متوجه [[ترک اولی|ترک اولایی]] که انجام داد شد و به درگاه خداوند روی آورد و به تقصیر خود اعتراف نمود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۸۶.</ref> قرآن از زبان [[حضرت یونس(ع)]] در زمانی که گرفتار بود، چنین نقل می‌کند: {{قرآن|لَا إِلٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ|ترجمه=هیچ خدایی جز تو نیست، تو منزه هستی و من از ستمکاران هستم.|سوره=انبیاء|آیه=۸۷}}
</ref>
 
در [[سوره صافات]] آمده است که اگر یونس از تسبیح‌کنندگان نبود تا ابد در شکم ماهی می‌ماند.<ref>سوره صافات، آیات ۱۳۹ تا ۱۴۸</ref>


این کلام حضرت یونس به ذکر یونسیه معروف است. این اعتراف را خالصانه و همراه با پشیمانی دانسته‌اند که سبب نجات او شد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، انوار هدایت، مجموعه مباحث اخلاقی، ج۱، ص۲۷۲.</ref> در آیه بعد، خداوند استجابت دعای یونس و رهایی او از غم و گرفتاری را متذکر شده است.<ref>سوره انبیاء، آیه ۸۸.</ref> در [[سوره صافات]] آمده که اگر یونس از تسبیح‌کنندگان نبود تا ابد در شکم ماهی می‌ماند.<ref>سوره صافات، آیات ۱۴۳-۱۴۴.</ref>
== فضیلت ==
== فضیلت ==
{{نقل قول|آیت‌الله مظاهری استاد اخلاق حوزه علمیه:
ذکر یونسیه را به هر تعداد که گفته شود مفید خوانده‌اند. [[علامه حسن‌زاده آملی]] تأثیر این آیه را عام دانسته است. او تعبیر «کَذٰلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ؛ اين‌گونه مؤمنان را نجات می‌دهیم» در آیه بعد را دلیل حرف خود دانسته که در جواب یونس بوده و مفاد آن عام و شامل همه مومنان است. [[علامه طباطبائی]] از استادش [[مرحوم قاضی]] نقل می‌کند که اول دستوری که می‌دادند ذکر یونسی بود که در مدت یک سال در وقت خاص به حالت سجده خوانده شود.<ref>حسن‌زاده آملی، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، ج۱، ص۱۴.</ref>{{نقل قول|آیت‌الله مظاهری استاد اخلاق حوزه علمیه:
 


سفارش می‌کنند کسانی که هنوز به جایی نرسیده‌اند، ذکر یونسیه را بگویند. مخصوصاً به معنای آن توجه کنند. ... بر ذکر یونسیه خیلی سفارش شده است. لازم هم نیست که دو زانو و رو به قبله باشیم یا آداب خاصی به‌جا آوریم، بلکه آنکه اهل ذکر است، در راه ذکر می‌گوید.<ref>«[https://www.hawzahnews.com/news/871535/%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%84%D8%AD%D8%B8%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF ذکر و پیام علامه طباطبایی(ره) در آخرین لحظات زندگی چه بود؟]»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب:۲۷ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۶ آبان ۱۴۰۱ش.</ref>}}


ذکر یونسیه به هر تعدادی گفته شود مفید است، ولی بزرگان سیر و سلوک سفارش می‌کنند در چهل روز به تعداد ۲۳۸۶ بار تکرار شود.<ref>طباطبایی، سید مهدی، رساله سیر و سلوک، منسوب به بحر العلوم، با مقدمه سید محمد حسین تهرانی، چاپ اول، ۱۳۶۰، ص۲۰۴.</ref> در تأثير اين ذكر شريف [[علامه حسن زاده آملی]] گفته است با توجه به عبارت «كَذَٰلِكَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِينَ» در آیه بعد، مفاد آن عام است كه وعده فرموده است شامل همه مؤمنين مى‌باشد. [[علامه طباطبائى]] از [[مرحوم قاضى]] نقل می‌کند که اول دستورى كه مى‌دادند ذكر يونسى بود كه در مدت يك سال در وقت خاص به حالت سجده خوانده شود.<ref>رساله نور علي نور در ذکر و ذاکر و مذکور، حسن زاده آملی، حسن،‌ ج۱، ص۱۴</ref>
سفارش می‌کنند کسانی که هنوز به جایی نرسیده‌اند، ذکر یونسیه را بگویند. مخصوصاً به معنای آن توجه کنند. … بر ذکر یونسیه خیلی سفارش شده است. لازم هم نیست که دو زانو و رو به قبله باشیم یا آداب خاصی به‌جا آوریم، بلکه آنکه اهل ذکر است، در راه ذکر می‌گوید.<ref>«[https://www.hawzahnews.com/news/871535/ذکر-و-پیام-علامه-طباطبایی-ره-در-آخرین-لحظات-زندگی-چه-بود ذکر و پیام علامه طباطبایی(ره) در آخرین لحظات زندگی چه بود؟]»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب:۲۷ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۶ آبان ۱۴۰۱ش.</ref>}}


برخی سفارش کرده‌اند ذكر يونسيه حداقل ۴۰۰ مرتبه در سجده گفته شود.<ref>سرّ سلوک (ترجمه و شرح رسالة الولاية میرزا احمد آشتیانی)، رودگر، محمد جواد. ج۱، ص۴۱۸</ref>
برخی سفارش کرده‌اند ذکر یونسیه صدبار در سجده پس از نماز گفته شود.<ref name=":0">«[https://alhaydari.com/fa/2017/03/4802/ آیا «سجده» جنبه عرفانی نیز دارد؟]» تاریخ بازدید: ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ش.</ref> و نیز توصیه شده است حداقل ۴۰۰ مرتبه در سجده گفته شود.<ref>سرّ سلوک (ترجمه و شرح رسالة الولایة میرزا احمد آشتیانی)، رودگر، محمد جواد. ج۱، ص۴۱۸.</ref> این سجده در بین عارفان شهرت یافته و عارفان برای وصول به کمال سجده‌ها، به این سجده سفارش می‌کنند.<ref name=":0" /> برخی بزرگان سیر و سلوک نیز سفارش کرده‌اند در چهل روز به تعداد ۲۳۸۶ بار تکرار شود.<ref>طباطبایی، سید مهدی، رساله سیر و سلوک (منسوب به بحر العلوم)، مقدمه سید محمدحسین تهرانی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش، ص۲۰۴.</ref>  


البته برخی توجه داده‌اند که براساس آیه هرگاه از انسان گناهی و یا ستمی سرزده باشد و انسان بخواهد از پی آمد ها و آثار سوء آن رهایی پیدا کند، باید پس از توبه و ادای حقوق افراد به این ذکر متوسل شود. اما در زمانی که مثلاً قصد شکرکردن از خداوند را دارد، این ذکر با آن شکر تناسب ندارد و در این جا بهتر است با شکرگویی (ذکر الحمدلله) سجده اش را طولانی کند.<ref>«[https://alhaydari.com/fa/2017/03/4802/ سوالی داشتم پیرامون اینکه آیا «سجده» جنبه عرفانی نیز دارد؟]»</ref>
== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[ذکر ایوبیه]]
* [[ذکر ایوبیه]]
* [[دعاهای قرآنی]]
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
خط ۴۸: خط ۴۵:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج
  | کیفیت =ج
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۱

سؤال

ذکر یونسیه و فواید آن چیست؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


تعبیر «لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِین» که در قرآن از زبان یونس(ع) نقل شده را ذکر یونسیه می‌گویند. در این گفتار ابتدا به وحدانیت خداوند اقرار شده و او را پاک و منزه معرفی می‌کند و سپس بنده اقرار می‌کند که گناه‌کار بوده و در حق خود ظلم کرده است.

حضرت یونس پس از ناامیدی از قوم، خشمگینانه از میان آنان رفت و پس از وقایعی،‌ در دریا افتاد. او را نهنگی بلعید اما زنده ماند و در شکم نهنگ و در میان تاریکی این ذکر را بر زبان آورد و خداوند دعای او را مستجاب کرد. در کتاب‌های عرفانی و تفسیری، فواید زیادی برای خواندن ذکر یونسیه آورده‌اند. علامه طباطبائی از استادش مرحوم قاضی نقل می‌کند که اول دستوری که می‌دادند خواندن ذکر یونسیه بود.

ذکر یونسیه

دعایی از زبان یونس(ع)

حضرت یونس سال‌ها در میان قومش به دعوت و تبلیغ مشغول بود. پس از کوشش بسیار، و تأثیر نداشتن بر قوم، خشمگین، آنجا را ترک کرد و از راه دریا به سفر رفت. در میانه راه، دریا طوفانی گشت و مسافران کشتی، با قرعه، یونس(ع) را در دریا انداختند. نهنگ عظیمی او را در خود فرو برد. خداوند او را به صورت اعجازآمیز زنده نگه داشت. سرانجام یونس متوجه ترک اولایی که انجام داد شد و به درگاه خداوند روی آورد و به تقصیر خود اعتراف نمود.[۱] قرآن از زبان حضرت یونس(ع) در زمانی که گرفتار بود، چنین نقل می‌کند: ﴿لَا إِلٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ؛ هیچ خدایی جز تو نیست، تو منزه هستی و من از ستمکاران هستم.(انبیاء:۸۷)

این کلام حضرت یونس به ذکر یونسیه معروف است. این اعتراف را خالصانه و همراه با پشیمانی دانسته‌اند که سبب نجات او شد.[۲] در آیه بعد، خداوند استجابت دعای یونس و رهایی او از غم و گرفتاری را متذکر شده است.[۳] در سوره صافات آمده که اگر یونس از تسبیح‌کنندگان نبود تا ابد در شکم ماهی می‌ماند.[۴]

فضیلت

ذکر یونسیه را به هر تعداد که گفته شود مفید خوانده‌اند. علامه حسن‌زاده آملی تأثیر این آیه را عام دانسته است. او تعبیر «کَذٰلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ؛ اين‌گونه مؤمنان را نجات می‌دهیم» در آیه بعد را دلیل حرف خود دانسته که در جواب یونس بوده و مفاد آن عام و شامل همه مومنان است. علامه طباطبائی از استادش مرحوم قاضی نقل می‌کند که اول دستوری که می‌دادند ذکر یونسی بود که در مدت یک سال در وقت خاص به حالت سجده خوانده شود.[۵]

برخی سفارش کرده‌اند ذکر یونسیه صدبار در سجده پس از نماز گفته شود.[۷] و نیز توصیه شده است حداقل ۴۰۰ مرتبه در سجده گفته شود.[۸] این سجده در بین عارفان شهرت یافته و عارفان برای وصول به کمال سجده‌ها، به این سجده سفارش می‌کنند.[۷] برخی بزرگان سیر و سلوک نیز سفارش کرده‌اند در چهل روز به تعداد ۲۳۸۶ بار تکرار شود.[۹]

البته برخی توجه داده‌اند که براساس آیه هرگاه از انسان گناهی و یا ستمی سرزده باشد و انسان بخواهد از پی آمد ها و آثار سوء آن رهایی پیدا کند، باید پس از توبه و ادای حقوق افراد به این ذکر متوسل شود. اما در زمانی که مثلاً قصد شکرکردن از خداوند را دارد، این ذکر با آن شکر تناسب ندارد و در این جا بهتر است با شکرگویی (ذکر الحمدلله) سجده اش را طولانی کند.[۱۰]

جستارهای وابسته


منابع

  1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۸۶.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، انوار هدایت، مجموعه مباحث اخلاقی، ج۱، ص۲۷۲.
  3. سوره انبیاء، آیه ۸۸.
  4. سوره صافات، آیات ۱۴۳-۱۴۴.
  5. حسن‌زاده آملی، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، ج۱، ص۱۴.
  6. «ذکر و پیام علامه طباطبایی(ره) در آخرین لحظات زندگی چه بود؟»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب:۲۷ آبان ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۶ آبان ۱۴۰۱ش.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ «آیا «سجده» جنبه عرفانی نیز دارد؟» تاریخ بازدید: ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ش.
  8. سرّ سلوک (ترجمه و شرح رسالة الولایة میرزا احمد آشتیانی)، رودگر، محمد جواد. ج۱، ص۴۱۸.
  9. طباطبایی، سید مهدی، رساله سیر و سلوک (منسوب به بحر العلوم)، مقدمه سید محمدحسین تهرانی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش، ص۲۰۴.
  10. «سوالی داشتم پیرامون اینکه آیا «سجده» جنبه عرفانی نیز دارد؟»