روزه عاشورا

سؤال

در خصوص روزه در روز عاشورا و تاسوعا در بين مذاهب اسلامي ما را راهنمائي كنيد؟

روزه روز عاشورا قبل از واجب شدن روزه ماه مبارك رمضان، واجب بوده است. در بين فرق و مذاهب اسلامي از اين جهت اختلافي نيست، تنها شافعي ها اعتقاد دارند كه روزه روز عاشورا قبل از روزه ماه رمضان واجب نبوده است. ولي در مقابل همه مذاهب اسلامي به واجب بودن آن اعتقاد دارند.

شيعه و علماي شيعه نيز قبل از ماه مبارك رمضان، روزه عاشورا را واجب دانسته ولي در نحوه وجوب آن اختلاف دارند، عده اي اعتقاد به وجوب تطوّعي دارند. به اين معنا كه فقط روزه روز عاشورا واجب نبوده و از هر ماه دو سه روز آن روزه واجب شده بود. و عده اي هم اعتقاد به وجوب عيني آن داشته و مي گويند روزه روز عاشورا اختياري بين فديه و روزه بوده، و روزه افضل بوده است.

پس علماء بر واجب بودن روزه عاشورا قبل از واجب شدن روزه ماه مبارك رمضان اجماع دارند. امّا بعد از واجب شدن روزه ماه رمضان،‌روزه عاشورا حكم استحباب را گرفته است. چون عاشورا يكي از روزهاي مهم در طول تاريخ بوده است. عرب اين روز را روز جشن ملي دانسته و در آن، به جشن مي پرداختند،و قبل از آن هم اتّفاقات مهمّي در اين روز افتاده است. تولد حضرت عيسي و ابراهيم(ع) در اين روز بوده و شكافته شدن دريا در مقابل حضرت موسي و هلاكت فرعون،‌قبولي توبه حضرت آدم و به كوه جودي نشستن كشتي حضرت نوح،در اين روز بوده است. از اين رو، روزه اين روز مستحبّ بوده و در روايات آمده است كه پيامبر در اين روز روزه مي گرفته و به ديگران هم سفارش مي كرد. علي(ع) روزه اين روز را موجب آمرزش گناهان سال مي دانستند.روز تاسوعا را هم روزه به خاطر اينكه متصل به عاشورا بوده روزه مي گرفتند. ثانياً به خاطر اينكه يهود روزه را فقط در روز دهم يعني عاشورا تعيين كرده بودند، به جهت مخالفت و عدم مشابهت به آنها، مسلمانان تاسوعا را هم روزه گرفته و از طرفي به جهت احتياط در رؤيت هلال و جهات ديگر، تاسوعا هم روزه گرفته مي شد.

اين وضع ادامه داشت و مسلمين روز تاسوعا و عاشورا را روزه مي گرفتند تا اينكه واقعه غم بار و مصيبت بار عاشورا و حادثه جانسوز شهادت مظلومانه امام حسين(ع) در روز عاشورا اتفاق افتاد.

بني اميه به جهت پيروزي ظاهري بر امام(ع) اين روز را روز مباركي دانسته و در آن روز به جشن پرداخته و آذوقه سال را به خانه آورده و اين روز را روزه گرفته و جشن و سرور را هر سال تكرار مي كردند.

از اين رو ائمه(ع) و به طبع آنها فقهاء دورانديش هم، از روزه اين روز نهي كرده و روزه اين روز مكروه شد امام صادق(ع) در اين خصوص مي فرمايند:

«روز عاشورا و تاسوعا را روزه نگيريد، چون اين روز مصيبت اسلام و اهل بيت(ع) است. و اگر كسي در اين روز، روزه بگيرد، با آل زياد محشور مي شود. و اگر كسي آذوقه به خانه ببرد، بركت از مال او و اهل بيت او برداشته شده شيطان در آن شريك مي شود...»

امام رضا(ع) هم مي فرمايد:

«اين روز، روزي است كه بني اميه در آن روز، روزه مي گيرند و در اين روز اسلام و مسلمين عزادار شدند، پس در اين روز، روزه نگيريد. هر كس در اين روز، روزه بگيرد، همچون آل اميه، آتش جهنم نصيبش خواهد شد.». نقل به معني

بنابراين قبل از واقعه عاشورا، اختلاف بين فرق و مذاهب اسلامي در روزه روز عاشورا نبوده است. و بعد از واقعه عاشورا هم تنها اختلاف با بني اميه مي باشد .كه آنها هم دشمني خود را با اسلام و اهل بيت، آشكار كرده و در آتش ابدي، ماندگار هستند.

روزه روز تاسوعا هم بجهت روز عاشورا مطرح مي باشد. و تنها در يك حديث از امام صادق(ع) از روزه روز تاسوعا هم نهي شده است. كه متن حديث در بالا ذكر شد.

جهت اطلاع بيشتر به:

• كتاب عاشورا چه روزيست تاليف عماد الدين حسيني اصفهاني،
• وسائل الشيعه، جلد ۷، باب ۲۱، حديث ۷.