حیات طیبه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
لطفاً در مورد «حیات طیبه» در آیات و روایات فرمائید؟
معنای حیات طیبه در قرآن چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در قرآن کریم «حیات طیبه» تنها در یک سوره آمده است. آنجا که می‌فرماید: {{قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ|ترجمه=هر کس عمل صالح انجام دهد، در حالی که مؤمن است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه می‌بخشیم، و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند خواهیم داد.|سوره=نحل|آیه=۹۷}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''حیات طیبه''' (زندگی پاک) که به [[روزی حلال]]، توفیق بر اطاعت خداوند، [[بهشت دنیوی و اخروی|بهشت]] و زندگی خوش دنیا معنا شده است. حیات طیبه را در هر دو زندگی دنیا و [[آخرت]] دانسته‌اند.


مفسران در معنی حیات طیبه (زندگی پاکیزه) تفسیرهای متعددی آورده‌اند:
تعبیر حیات طیبه در آیه ۹۷ سوره نحل آمده و براساس این آیه، [[خداوند]] به [[ایمان شهودی تجربی|مؤمنانی]] که عمل صالح انجام می‌دهند، حیات طیبه می‌بخشد. در حیات طبیه، انسان مؤمن و نیکوکار، به حیاتی مملو از پاکی و آرامش وارد می‌شوند. علامه طباطبایی، معتقد است در حیات طیبه، جان و حیاتی دیگر به فرد بخشیده می‌شود.  
* بعضی آن را به معنی روزی حلال تفسیر کرده‌اند؛
*
* بعضی به قناعت و رضا دادن به نصیب؛
*
* بعضی به رزق روزانه؛
*
* بعضی به عبادت توأم با روزی حلال؛
*
* و بعضی به توفیق بر اطاعت فرمان خدا و مانند آن تفسیر کرده‌اند.
*
ولی مفهوم حیات طیبه آن چنان وسیع است که همه این موارد را شامل می‌شود.<ref>ر. ک. تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۳۹۴.</ref> [[علامه طباطبایی]] در تفسیرالمیزان چنین گفته است: حیات، به معنای جان بخشیدن به چیزی و افاضه حیات به آن است. پس لفظ این جمله با صراحت دلالت دارد بر این که خدای تعالی مؤمنی را که عمل صالح انجام دهد به حیات جدیدی غیر آن حیاتی که به دیگران نیز داده، زنده می‌کند و مقصود این نیست که حیاتش را تغییر می‌دهد، مثلا حیات خبیث او را مبدل به حیات طیبی می‌کند که اصل حیات همان حیات عمومی باشد و صفتش را تغییر دهد، زیرا اگر مقصود این بود کافی بود که بفرماید: «ما حیات او را طیب می‌کنیم» ولی این‌طور نفرمود، بلکه فرمود: «ما او را به حیاتی طیب زنده می‌سازیم.»


لذا روشن می‌شود که حیات طیب در این دنیا آشکار است. یعنی، خدای تعالی حیاتی ابتدائی و جداگانه و جدید به او افاضه می‌فرماید؛ و این آیه با آیه ۱۲۲ سوره انعام روشن و تبیین خواهد شد که می‌فرماید: {{قرآن|أَوَمَنْ کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ}} آیا کسی که مرده بود، سپس او را زنده کردیم‏، و نوری برایش قرار دادیم که با آن در میان مردم راه برود، همانند کسی است که در ظلمت‌ها باشد و از آن خارج نگردد؟! این گونه برای کافران‏، اعمال [زشتی‏] که انجام می‌دادند، تزیین شده [و زیبا جلوه کرده‏] است‏.<ref>طباطبایی، سید محمد حسینی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، جلد۱۲، ص۴۹۱.</ref>
== مفهوم‌شناسی ==
طیب به خوب و پاکی که در آن خباثت نیست،‌ معنا شده است.<ref>حیات طیبه از منظر قرآن و روایات، سیده مریم موسوی، محمود ابوترابی، الاهیات قرآنی سال پنجم بهار و تابستان 1396 شماره 8</ref>


هر که ایمان به خدا و معاد داشته باشد، مرد باشد یا زن در صورتی که نیکوکار باشد در دنیا زندگی دلچسپ و در آخرت بهتر از آنچه کرده، پاداش خواهد دید؛ و مشخص شد که حیات طیبه می‌تواند مفاهیم بسیار وسیعی را داشته باشد؛ با توجه به این که در دنباله حیات طیبه در آیه، سخن از جزای الهی به نحو احسن به میان آمده، استفاده می‌شود که حیات طیبه می‌تواند یک مصداقی مربوط به دنیا باشد و جزای احسن مربوط به آخرت.
مفسران در معنی حیات طیبه (زندگی پاکیزه) آورده‌اند که روزی حلال، قناعت، رزق روزانه، عبادت توأم با روزی حلال و توفیق بر اطاعت فرمان خدا را شامل می‌شود.<ref>تفسیر نمونه، مکارم شیرازی،‌ ج۱۱، ص۳۹۴. روض الجنان و روح الجنان، ابوالفتوح رازی،‌ ج۱۲،‌ص۸۹. </ref> برخی حیات طیبه را در مقابل {{قرآن|مَعِيشَةً ضَنْكًا|ترجمه=زندگی سخت}} در آیه ۱۲۴ سوره طه قرار داده‌اند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱،‌ ص۶۶۶۵</ref>


[[امام سجاد(ع)]] می‌فرماید: «خدایا مرا با زندگی پاکیزه (حیات طیبه) زنده بدار که به آنچه می‌خواهم پیوسته شود و به آنچه دوست دارم پایان یابد در صورتی که آنچه را نمی‌پسندی بجا نیاورم و آنچه را نهی کرده‌ای مرتکب نشوم.»<ref>صحیفه کامله سجادیه، با ترجمه و شرح سید علی نقی فیض، دعای عرفه، (۴۷)، رقم ۱۱۸.</ref>
[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیرالمیزان]] معتقد است حیات، به معنای جان بخشیدن بوده و خداوند، مؤمنی را که عمل صالح انجام دهد به حیات جدیدی غیر حیاتی که به دیگران داده، زنده می‌کند. انسان‌هایی که به آنها حیات طیبه بخشیده شده، در نفس خود، نور، كمال، لذت و سرورى را درک می‌كنند كه فراتر از تصور انسان است.<ref>طباطبایی، سید محمد حسینی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، جلد۱۲، ص۴۹۱.</ref>


<span></span>
حیات طیبه هم در دنیا و هم در آخرت دانسته‌اند اما برخی مفسران با توجه به آیه ۹۷ سوره نحل، زندگی پاکیزه را تنها در این دنیا می‌دانند.<ref>اخلاق در قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، ج۱، ص۵۵</ref> در مقابل، برخی حیات طیبه را تنها در آخرت می‌دانند.<ref>ترجمه تفسیر کاشف، مغنیه، ج۴، ص۸۵۶</ref>
{{مطالعه بیشتر}}
== حیات طیبه، نتیجه ایمان و عمل صالح ==
در آیات متعدد قرآن به حیات طیبه اشاره شده<ref>حیات طیّبه از دیدگاه قرآن کریم، حمیدرضا مظاهرى سیف، معرفت 1385 شماره 109</ref> اما تنها در یک سوره قرآن از آن نام برده شده است: {{قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ|ترجمه=هر کس عمل صالح انجام دهد، در حالی که مؤمن است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه می‌بخشیم، و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند خواهیم داد.|سوره=نحل|آیه=۹۷}}  


== مطالعه بیشتر ==
قرآن نوعی تفکر و شکل زندگی را ترویج می‌کند که نتیجه آن، زندگی پاک و خوب است و از آن با تعبیر حیات طیبه نام می‌برد. این حیات طیبه نتیجه عملیِ زیست مسلمانی است.
۱. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، انتشارات دفتر انتشارات اسلامی، جلد ۱۲، ذیل آیه مورد بحث.
 
۲. استاد مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ناشر، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۶ ش، جلد ۱۱، ص۳۹۵.
 
۳. آیه الله هاشمی رفسنجانی، تفسیر راهنما، ناشر، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸ ش، جلد ۹، ص۵۲۵.
 
۴. سید علی اکبر قرشی، تفسیر احسن الحدیث، ناشر. انتشارات بنیاد بعثت تهران، ۱۳۷۰ ش، جلد ۵، ص۴۹۶.
 
<span></span>


[[آیت‌الله مکارم شیرازی]] حیات طیبه را نتیجه عمل صالح در این جهان می داند.<ref>تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۳۹۴.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = سایر مباحث
| شاخه فرعی۱ =اخلاق در قرآن
|شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۲ =فضایل اخلاقی
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده =
| ارزیابی کمی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۴

سؤال

معنای حیات طیبه در قرآن چیست؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


حیات طیبه (زندگی پاک) که به روزی حلال، توفیق بر اطاعت خداوند، بهشت و زندگی خوش دنیا معنا شده است. حیات طیبه را در هر دو زندگی دنیا و آخرت دانسته‌اند.

تعبیر حیات طیبه در آیه ۹۷ سوره نحل آمده و براساس این آیه، خداوند به مؤمنانی که عمل صالح انجام می‌دهند، حیات طیبه می‌بخشد. در حیات طبیه، انسان مؤمن و نیکوکار، به حیاتی مملو از پاکی و آرامش وارد می‌شوند. علامه طباطبایی، معتقد است در حیات طیبه، جان و حیاتی دیگر به فرد بخشیده می‌شود.

مفهوم‌شناسی

طیب به خوب و پاکی که در آن خباثت نیست،‌ معنا شده است.[۱]

مفسران در معنی حیات طیبه (زندگی پاکیزه) آورده‌اند که روزی حلال، قناعت، رزق روزانه، عبادت توأم با روزی حلال و توفیق بر اطاعت فرمان خدا را شامل می‌شود.[۲] برخی حیات طیبه را در مقابل ﴿مَعِيشَةً ضَنْكًا؛ زندگی سخت در آیه ۱۲۴ سوره طه قرار داده‌اند.[۳]

علامه طباطبایی در تفسیرالمیزان معتقد است حیات، به معنای جان بخشیدن بوده و خداوند، مؤمنی را که عمل صالح انجام دهد به حیات جدیدی غیر حیاتی که به دیگران داده، زنده می‌کند. انسان‌هایی که به آنها حیات طیبه بخشیده شده، در نفس خود، نور، كمال، لذت و سرورى را درک می‌كنند كه فراتر از تصور انسان است.[۴]

حیات طیبه هم در دنیا و هم در آخرت دانسته‌اند اما برخی مفسران با توجه به آیه ۹۷ سوره نحل، زندگی پاکیزه را تنها در این دنیا می‌دانند.[۵] در مقابل، برخی حیات طیبه را تنها در آخرت می‌دانند.[۶]

حیات طیبه، نتیجه ایمان و عمل صالح

در آیات متعدد قرآن به حیات طیبه اشاره شده[۷] اما تنها در یک سوره قرآن از آن نام برده شده است: ﴿مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ؛ هر کس عمل صالح انجام دهد، در حالی که مؤمن است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه می‌بخشیم، و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند خواهیم داد.(نحل:۹۷)

قرآن نوعی تفکر و شکل زندگی را ترویج می‌کند که نتیجه آن، زندگی پاک و خوب است و از آن با تعبیر حیات طیبه نام می‌برد. این حیات طیبه نتیجه عملیِ زیست مسلمانی است.

آیت‌الله مکارم شیرازی حیات طیبه را نتیجه عمل صالح در این جهان می داند.[۸]

منابع

  1. حیات طیبه از منظر قرآن و روایات، سیده مریم موسوی، محمود ابوترابی، الاهیات قرآنی سال پنجم بهار و تابستان 1396 شماره 8
  2. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی،‌ ج۱۱، ص۳۹۴. روض الجنان و روح الجنان، ابوالفتوح رازی،‌ ج۱۲،‌ص۸۹.
  3. دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱،‌ ص۶۶۶۵
  4. طباطبایی، سید محمد حسینی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، جلد۱۲، ص۴۹۱.
  5. اخلاق در قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، ج۱، ص۵۵
  6. ترجمه تفسیر کاشف، مغنیه، ج۴، ص۸۵۶
  7. حیات طیّبه از دیدگاه قرآن کریم، حمیدرضا مظاهرى سیف، معرفت 1385 شماره 109
  8. تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۳۹۴.