توریه: تفاوت میان نسخه‌ها
(بارگذاری) |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نیازمند گسترش}} | |||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
توریه و احکام آن چیست؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|واژه‌ها}} | |||
'''توریه''' پنهان کردن اراده واقعی از کلام و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود. به فتوای برخی [[فقیهان شیعه]]، توریه غیر از [[دروغ]] است و اگر بدون مفسده باشد، [[جایز]] است. | |||
به فتوای برخی فقیهان [[شیعه]]، در [[موارد جواز دروغ|مواردی که دروغ گفتن جایز است]]، در صورت امکان، توریه کردن [[واجب]] است. | |||
== مفهوم‌شناسی == | |||
توریه در اصطلاح متون دینی، آن است که متکلم از سخن خود معنایی را جز آنچه مخاطب می‌فهمد (یعنی معنای خلاف ظاهر) اراده کند.<ref>هاشمی، سید رضا، «توریه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بی‌تا، ج۸، ص۴۷۷.</ref> برای نمونه، کسی درِ خانه را می‌زند و سراغ فردی را می‌گیرد، شخصی که پشت در است می‌گوید: «او اینجا نیست» و مرادش از «اینجا» همان جایی است که ایستاده است؛ اما مخاطب تصور می‌کند مرادش این است که در خانه نیست.<ref>رفیع‌پور، سید محمدمهدی، «توریه»، در مجله فقه اهل بیت، شماره ۶۳ و ۶۴، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، ص۲۰۹.</ref> | |||
== احکام == | |||
حکم توریه، به ماهیت آن بستگی دارد. اگر ماهیت توریه همان ماهیت [[دروغ]] باشد، دلایل [[حرام|حرام بودنِ]] دروغ شامل توریه نیز خواهد شد، و اگر ماهیت توریه با دروغ تفاوت داشته باشد، شامل دلایل حرام بودنِ دروغ نخواهد شد. | |||
=== توریه جایز === | |||
برخی [[فقیه|فقیهان]]، ماهیت توریه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند و معتقدند دلايل حرمت دروغ شامل توریه نمی‌شود.<ref name=":0">انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> بنابراین اگر در توریه مفسده‌ای وجود نداشته باشد و از آن، ضرری به کسی یا به خود انسان نرسد، توریه اشکال ندارد. | |||
=== توریه حرام === | |||
اگر توریه مفسده خاصی را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، [[مرجع تقلید|مرجع تقلید شیعه]]، حتی در مواردی که توریه مصداق دروغ نیست، گاهی مفاسد دروغ را دربردارد و سببِ افکندن مردم در خطا می‌شود و از این نظر ممکن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراین تنها دروغ نبودن برای توریه کردن کافی نیست؛ بلکه باید مفاسد دیگر نیز در آن نباشد.<ref>تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.</ref> | |||
=== توریه واجب === | |||
برخی از فقیهان شیعه، مانند [[شیخ مرتضی انصاری]] و آیت‌الله مکارم شیرازی، برخی موارد توریه را واجب دانسته‌اند. هنگامی که فردی مجبور به دروغگویی باشد یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو [[مسلمان]] می‌خواهد دروغ بگوید، [[واجب]] است در صورت امکان به جای دروغ گفتن، توریه کند.<ref name=":0"/> | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
== پیوند به بیرون == | |||
* [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/836045/ توریه] | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = اخلاق | | شاخه اصلی = اخلاق | ||
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | | شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | ||
|شاخه فرعی۲ = دروغ | | شاخه فرعی۲ = دروغ | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی نویسنده = | ||
| تکمیل = | | ارزیابی کمی = شد | ||
| اولویت = | | تکمیل = | ||
| کیفیت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = ج | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۹
 | این مقاله نیازمند گسترش است. لطفاً اگر تخصص و توانایی گسترش این مقاله را دارید، آن را بهبود بخشید. |
سؤال
توریه و احکام آن چیست؟
درگاه‌ها
توریه پنهان کردن اراده واقعی از کلام و ظاهر کردن معنایی غیر از آن است، به‌گونه‌ای که مخاطب دچار اشتباه شود. به فتوای برخی فقیهان شیعه، توریه غیر از دروغ است و اگر بدون مفسده باشد، جایز است.
به فتوای برخی فقیهان شیعه، در مواردی که دروغ گفتن جایز است، در صورت امکان، توریه کردن واجب است.
مفهوم‌شناسی
توریه در اصطلاح متون دینی، آن است که متکلم از سخن خود معنایی را جز آنچه مخاطب می‌فهمد (یعنی معنای خلاف ظاهر) اراده کند.[۱] برای نمونه، کسی درِ خانه را می‌زند و سراغ فردی را می‌گیرد، شخصی که پشت در است می‌گوید: «او اینجا نیست» و مرادش از «اینجا» همان جایی است که ایستاده است؛ اما مخاطب تصور می‌کند مرادش این است که در خانه نیست.[۲]
احکام
حکم توریه، به ماهیت آن بستگی دارد. اگر ماهیت توریه همان ماهیت دروغ باشد، دلایل حرام بودنِ دروغ شامل توریه نیز خواهد شد، و اگر ماهیت توریه با دروغ تفاوت داشته باشد، شامل دلایل حرام بودنِ دروغ نخواهد شد.
توریه جایز
برخی فقیهان، ماهیت توریه را متفاوت از ماهیت دروغ دانسته‌اند و معتقدند دلايل حرمت دروغ شامل توریه نمی‌شود.[۳] بنابراین اگر در توریه مفسده‌ای وجود نداشته باشد و از آن، ضرری به کسی یا به خود انسان نرسد، توریه اشکال ندارد.
توریه حرام
اگر توریه مفسده خاصی را به همراه داشته باشد، ارتکاب آن جایز نیست. به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، حتی در مواردی که توریه مصداق دروغ نیست، گاهی مفاسد دروغ را دربردارد و سببِ افکندن مردم در خطا می‌شود و از این نظر ممکن است به مرحله حرام برسد؛ بنابراین تنها دروغ نبودن برای توریه کردن کافی نیست؛ بلکه باید مفاسد دیگر نیز در آن نباشد.[۴]
توریه واجب
برخی از فقیهان شیعه، مانند شیخ مرتضی انصاری و آیت‌الله مکارم شیرازی، برخی موارد توریه را واجب دانسته‌اند. هنگامی که فردی مجبور به دروغگویی باشد یا به خاطر مصلحتی مثل آشتی دادنِ دو مسلمان می‌خواهد دروغ بگوید، واجب است در صورت امکان به جای دروغ گفتن، توریه کند.[۳]
منابع
- ↑ هاشمی، سید رضا، «توریه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بی‌تا، ج۸، ص۴۷۷.
- ↑ رفیع‌پور، سید محمدمهدی، «توریه»، در مجله فقه اهل بیت، شماره ۶۳ و ۶۴، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، ص۲۰۹.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۷۸ ش، ج۲، ص۱۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.
- ↑ تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ ش، ج۱۹، ص۹۶.