باطن قرآن از دیدگاه فلاسفه اسلامی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =') |
||
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
نظر فلاسفه بهویژه | نظر فلاسفه بهویژه ملاصدرا درباره باطن قرآن چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
خط ۸: | خط ۸: | ||
[[ملاصدرا]] فیلسوف [[شیعه]] (درگذشت ۱۰۵۰ق)، معتقد است قرآن دارای ظاهر و باطن است. یکی از استدلالهای او در اثبات باطن داشتن قرآن، آیه هفت سوره [[سوره آل عمران|آل عمران]] است که بر اساس آن [[تأویل قرآن]] را فقط خدا و [[راسخون در علم]] میدانند. ملاصدرا بر اساس روایات، معتقد است باطن قرآن نیز باطنهای دیگری دارد. | [[ملاصدرا]] فیلسوف [[شیعه]] (درگذشت ۱۰۵۰ق)، معتقد است قرآن دارای ظاهر و باطن است. یکی از استدلالهای او در اثبات باطن داشتن قرآن، آیه هفت سوره [[سوره آل عمران|آل عمران]] است که بر اساس آن [[تأویل قرآن]] را فقط خدا و [[راسخون در علم]] میدانند. ملاصدرا بر اساس روایات، معتقد است باطن قرآن نیز باطنهای دیگری دارد. | ||
او با الهام از آیه ۵۸ | او با الهام از آیه ۵۸ [[سوره سجده|سوره سجده]]، قرآن را سفرهای از مائدههای آسمانی میداند که همهگونه طعام در آن هست؛ اهل حس از ظاهر قرآن و اهل معنی از باطن آن بهره میبرند؛ البته او رسیدن به همه اسرار قرآن و تمام درجات آن را غیرممکن شمرده است. | ||
به باور ملاصدرا، با [[عقل نظری]] و [[علم حصولی]] نمیتوان به درک باطن قرآن رسید؛ بلکه تنها با آشنایی نسبت به فرهنگ عرفانی معصومان(ع)<ref>ملاصدرا شیرازی، محمد، مفاتیح الغیب، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۹، (فاتحه اول)؛ همو، تفسیر القرآن الکریم، ج۱، ص۳۰۷.</ref> و طهارت باطنی روح، میتوان به آن دست یافت.<ref>ملاصدرا شیرازی، محمد، مفاتیح الغیب، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۶۸، (فاتحه دهم از مفتاح اول) و ص۹۸.</ref> ملاصدرا باطن قرآن را استکمال ظاهر قرآن میداند، نه مخالف آن؛ بنابراین اگر فهم باطنی از قرآن، مخالف ظاهر آن بود مورد قبول نیست.<ref>ملاصدرا شیرازی، محمد، متشابهات القرآن، بی جا، جامعه المشهد، ۱۳۵۲؛ ملاصدرا، محمد، تفسیرسوره جمعه، بی جا، انتشارات مولی، چاپ سوم، ۱۳۸۸، ص۲۲۶.</ref> | به باور ملاصدرا، با [[عقل نظری]] و [[علم حصولی]] نمیتوان به درک باطن قرآن رسید؛ بلکه تنها با آشنایی نسبت به فرهنگ عرفانی معصومان(ع)<ref>ملاصدرا شیرازی، محمد، مفاتیح الغیب، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۹، (فاتحه اول)؛ همو، تفسیر القرآن الکریم، ج۱، ص۳۰۷.</ref> و طهارت باطنی روح، میتوان به آن دست یافت.<ref>ملاصدرا شیرازی، محمد، مفاتیح الغیب، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۶۸، (فاتحه دهم از مفتاح اول) و ص۹۸.</ref> ملاصدرا باطن قرآن را استکمال ظاهر قرآن میداند، نه مخالف آن؛ بنابراین اگر فهم باطنی از قرآن، مخالف ظاهر آن بود مورد قبول نیست.<ref>ملاصدرا شیرازی، محمد، متشابهات القرآن، بی جا، جامعه المشهد، ۱۳۵۲؛ ملاصدرا، محمد، تفسیرسوره جمعه، بی جا، انتشارات مولی، چاپ سوم، ۱۳۸۸، ص۲۲۶.</ref> | ||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ =ظاهر و باطن قرآن | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =- | ||
| تیترها = | | تیترها =- | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| | | ارزیابی کمی = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۸
نظر فلاسفه بهویژه ملاصدرا درباره باطن قرآن چیست؟
فلاسفه اسلامی معتقدند قرآن دارای ظاهر و باطن است. به باور آنها، باطن قرآن معنایی غیر از معنای ظاهریِ واژگان قرآن است و با دانش اکتسابی به دست نمیآید. به گفته آنان، دست یافتن به معنای باطنی قرآن تنها با معارف عرفانیِ معصومان(ع) و طهارت روح ممکن است.
ملاصدرا فیلسوف شیعه (درگذشت ۱۰۵۰ق)، معتقد است قرآن دارای ظاهر و باطن است. یکی از استدلالهای او در اثبات باطن داشتن قرآن، آیه هفت سوره آل عمران است که بر اساس آن تأویل قرآن را فقط خدا و راسخون در علم میدانند. ملاصدرا بر اساس روایات، معتقد است باطن قرآن نیز باطنهای دیگری دارد.
او با الهام از آیه ۵۸ سوره سجده، قرآن را سفرهای از مائدههای آسمانی میداند که همهگونه طعام در آن هست؛ اهل حس از ظاهر قرآن و اهل معنی از باطن آن بهره میبرند؛ البته او رسیدن به همه اسرار قرآن و تمام درجات آن را غیرممکن شمرده است.
به باور ملاصدرا، با عقل نظری و علم حصولی نمیتوان به درک باطن قرآن رسید؛ بلکه تنها با آشنایی نسبت به فرهنگ عرفانی معصومان(ع)[۱] و طهارت باطنی روح، میتوان به آن دست یافت.[۲] ملاصدرا باطن قرآن را استکمال ظاهر قرآن میداند، نه مخالف آن؛ بنابراین اگر فهم باطنی از قرآن، مخالف ظاهر آن بود مورد قبول نیست.[۳]
به گفته علامه طباطبایی مفسر و فیلسوف شیعه، ظاهر قرآن همان معنای آشکاری است که در ابتدای امر از آیهای به دست میآید و باطن آن معنایی است که در زیر پوشش ظاهر قرار دارد. به نظر او، باطن قرآن ممکن است یک معنا یا معانی زیادی داشته باشد. همچنین ممکن است معنای نزدیکی باشد یا معانی دوری که نیازمند واسطه است.[۴]
امام خمینی فقیه و فیلسوف شیعه، معتقد است قرآن بر اساس قاعده «وضع الفاظ برای معانی عامه»، نازل شده است. به اعتقاد وی، با این قاعده باطن داشتن قرآن نیز اثبات میشود؛ برای نمونه طبق این قاعده، واژه «نور» در قرآن، شامل معنای عام آن از واجب الوجود تا نور خورشید میشود؛ برخی از مخاطبان قرآن، از واژه نور تنها نور حسی را میفهمند که معنای ظاهری قرآن است. برخی نیز غیر از معنای ظاهری، باطن واژه نور که واجب الوجود است را درک میکنند. امام خمینی شاهد کلام خود را آیه ۳۵ سوره نور قرار داده که در آن برای فهم مخاطبان عادی، نور بودنِ خدا به نور چراغ تشبیه شده است.[۵]
منابع
- ↑ ملاصدرا شیرازی، محمد، مفاتیح الغیب، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۹، (فاتحه اول)؛ همو، تفسیر القرآن الکریم، ج۱، ص۳۰۷.
- ↑ ملاصدرا شیرازی، محمد، مفاتیح الغیب، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۶۸، (فاتحه دهم از مفتاح اول) و ص۹۸.
- ↑ ملاصدرا شیرازی، محمد، متشابهات القرآن، بی جا، جامعه المشهد، ۱۳۵۲؛ ملاصدرا، محمد، تفسیرسوره جمعه، بی جا، انتشارات مولی، چاپ سوم، ۱۳۸۸، ص۲۲۶.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج۳، ص۷۴.
- ↑ امام خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه، ج۲، ص۳۵۶، مؤسسه نشر آثار امام خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.