امام زمان(ع) در تفاسیر اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =') |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|مهدویت}} | |||
{{مهدویت-عمودی}} | |||
تفاسیر [[اهل سنت]] برخی از آیات [[قرآن]] را در رابطه با وجود و قیام [[حضرت مهدی(ع)]] تفسیر و روایاتی را در این باره ذکر نموده‌اند: | |||
۱. {{قرآن|هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَیٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ|ترجمه=او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا آن را بر همه آیین‌ها غالب گرداند، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند!|سوره=توبه|آیه=۳۳}} | |||
* در تفسیر قرطبی آمده است: «پیروزی اسلام بر دیگر ادیان، هنگام [[قیام مهدی(ع)]] است. در آن زمان، مردمان یا باید مسلمان شوند یا جزیه دهند؛ و این که گفته شده است مهدی همان [[عیسی مسیح در منابع مسیحی و اسلامی|عیسی]] است، نادرست است زیرا اخبار صحیح به گونه‌ای متواتر وارد شده که مهدی از خاندان پیامبر(ص) است.<ref>انصاری قرطبی، ابو عبدالله محمد بن احمد، الجامع الاحکام القرآن، تحقیق عبدالرزاق المهدی، چاپ دارالکتاب العربی، ۱۴۱۸ه، ج۸، ص۱۱۱.</ref> | |||
* در کتاب البیان در تفسیر این آیه آمده است: کسی که خدا او را بر همه [[ادیان]] چیره می‌گرداند، مهدی از فرزندان [[فاطمه(س)|فاطمه]] است.<ref>سید مؤمن بن حسن الشبلنجی، نورالابصار، چاپ دارالجیل، ص۳۴۳.</ref> | |||
* در تفسیر کشف الاسرار که از تفاسیر معتبر اهل سنت است در شرح این آیه می‌گوید: رسول در این آیه [[حضرت محمد]](ص) است و هدی و هدایت قرآن و ایمان است و دین حق، اسلام است و خدا این دین را بر دیگر ادیان برتری می‌دهد، چنان‌که دینی نماند مگر این که اسلام بر آن غالب آید؛ و این اتفاق بعد از این رخ خواهد داد و هنوز محقق نشده است.<ref>میبدی رشید الدین، امام احمد، (از عالمان قرن پنجم)، کشف الاسرار، ج۴، ص۱۱۹–۱۲۰.</ref> | |||
* فخر رازی در تفسیرش در ذیل آیه{{قرآن| لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلّهِ}} در یکی از پاسخ‌های این شبهه که اسلام هنوز بر همه ادیان غلبه نکرده است از قول سدی می‌گوید که این غلبه در زمان خروج مهدی تحقق پیدا می‌کند و در آن زمان کسی باقی نمی‌ماند مگر اینکه داخل در اسلام شده باشد.<ref>فخر الدین محمد بن عمر التمیمی الرازی الشافعی، التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ۱، ۱۴۲۱هـ / ۲۰۰۰م، ج۱۶ ص۳۳.</ref> | |||
* سیوطی در الدرالمنثور در تفسیر آیه که خزی و خواری کفار را وعده داده است می‌گوید که این خزی برای آنان زمانی تحقق پیدا می‌کند که مهدی قیام کند.<ref>جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۲۶۴.</ref> و نیز می‌گوید از ابن‌عباس نقل شده که پیامبر(ص) فرمود: اصحاب کهف از اعوان مهدی هستند.<ref>الدرالمنثور، ج۵، ص۳۷۰.</ref> و در موارد متعدد دیگر روایاتی را از کتاب‌های حدیثی اهل سنت در این تفسیر خود انعکاس داده است.<ref>رک: الدرالمنثورج۷، ص ۴۸۳–۴۸۵.</ref> | |||
در تفسیر ابن ابی حاتم و تفسیر ابن کثیر نیز تحقق خزی کفار در دنیا بر ظهور و خروج حضرت مهدی(عج) متوقف شده است.<ref>ابن ادریس رازی، عبد الرحمن بن محمد، تفسیر ابن ابی حاتم، صیدا، المکتبة العصریة، تحقیق: أسعد محمد الطیب؛ ابن کثیر دمشقی، إسماعیل بن عمر أبو الفداء، تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> | |||
آلوسی درباره مهدویت مطالبی زیادی را در تفسیر روح المعانی بیان داشته است که به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌شود: | |||
او در ذیل آیه {{قرآن| قلْ إِنِّی أَخافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذابَ یَوْمٍ عَظیم}} بعد از ذکر مطالبی می‌گوید: در بعضی اخبار آمده است که هنگامی که باد شدید می‌وزید پیامبر خدا صورتش زرد می‌شد و می‌فرمود که من می‌ترسم ازینکه [[روز قیامت]] برپا شود. این روایات و سخنانی که به رسول خدا نسبت داده شده صحیح نیست؛ زیرا قیامت بعد از [[ظهور مهدی]] و عیسی و خروج [[دجال کیست؟|دجال]] و طلوع شمس از مغرب و سایر امارات و نشانه‌های که هنوز محقق نشده است برپا می‌شود.<ref>آلوسی بغدادی، شهاب الدین سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ج۷، ص ۱۱۱ و ج۱۳، ص۱۷۱.</ref> | |||
* در | ۲. {{قرآن|بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ۚ|ترجمه=آنچه خداوند برای شما باقی گذارده (از سرمایه‌های حلال)، برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید!|سوره=هود|آیه=۸۶}}. | ||
* در تفسیر نور الابصار آمده است: چون (مهدی) ظهور کند، [[کعبه اولین خانه|کعبه]] را پایگاه خویش قرار می‌دهد و ۳۱۳ نفر از یارانش به او می‌پیوندند، آنگاه در نخستین سخن این آیه را تلاوت می‌کند: «بقیةالله بهتر است برای شما اگر ایمان بیاورید»، پس می‌گوید: «منم بقیةالله و خلیفه خدا و حجت او بر شما».<ref>مؤمن بن حسن مؤمن الشبلنجی، نورالابصار، چاپ دارالجیل، بیروت، ۱۴۰۹ هـ، ص۳۴۹.</ref> | |||
۳. {{قرآن|وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَیٰ فِی خَرَابِهَا ۚ أُولٰئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ ۚ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ|ترجمه=و کیست ستمکارتر از آن که مردم را از ذکر نام خدا در مساجد منع کند و در خرابی آن اهتمام و کوشش نماید؟ چنین گروه را نشاید که در مساجد مسلمین در آیند جز آنکه (بر خود) ترسان باشند. این گروه را در دنیا ذلت و خواری نصیب است و در آخرت عذابی بزرگ|سوره=بقره|آیه=۱۱۴}} | |||
* سیوطی درباره عذاب دنیوی این افراد می‌نویسد: «خواری و ذلّت (آنان) در دنیا زمانی فرا می‌رسد که مهدی به پا خیزد و قسطنطنیه را فتح کند و آنان را بکشد.»<ref>سیوطی، جلال الدین، الدّر المنثور فی التفسیر بالمأثور، دارالفکر، چاپ دوم، ج۱، ص۲۶۴.</ref>و در تفسیر طبری و تفسیر کشف الاسرار<ref>تفسیر کسف الاسرار، ج۱، ص۳۲۵.</ref> نیز به همین مطلب که سیوطی نوشته است تصریح شده است. | |||
۴. {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ|ترجمه=ای اهل ایمان! [در برابر حوادث] شکیبایی کنید، و دیگران را هم به شکیبایی وادارید، و با یکدیگر [چه در حال آسایش چه در بلا و گرفتاری] پیوند و ارتباط برقرار کنید و از خدا پروا نمایید تا رستگار شوید.|سوره=آل عمران|آیه=۲۰۰}} | |||
* حافظ قندوزی از امام محمد باقر(ع) درباره این آیه روایت کرده است که فرمود: شکیبا باشید بر ادای فرائض و واجبات، و در برابر آزار دشمنان استقامت ورزید و با امام تان مهدی مرابطه نمائید.<ref>حسینی شیرازی، صادق، موعودِ قرآن، ترجمه مؤسسه الامام المهدی، چاپ ۱۳۶۰، ص۲۲، به نقل از ینابیع الموده، ص۵۰۶.</ref> | |||
۵. {{قرآن|یَسْأَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَاهَا ۖ|ترجمه=همواره درباره قیامت از تو می‌پرسند که وقوع آنچه وقت است؟|سوره=اعراف|آیه=۱۸۷}}. | |||
* حافظ قندوزی از مفضل بن عمر از امام جعفر صادق(ع)، روایت کرده است که فرمود: (منظور از) ساعت قیام قائم است.<ref>حسینی شیرازی، صادق، موعودِ قرآن، ص۴۴، به نقل از ینابیع الموده، ص۴۲۹.</ref> | |||
۶. {{قرآن|اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ|ترجمه=بدانید که خدا زمین را پس از مردگی اش زنده می‌کند.|سوره=حدید|آیه=۱۷}}. | |||
* حافظ قندوزی می‌نویسد: «خداوند آنرا توسط «قائم» زنده می‌سازد، پس در آن ایجاد عدالت کند و زمین را توسط [[عدل الهی|عدل]]، پس از مردنش به واسطه ظلم، زنده سازد.»<ref>حسینی شیرازی، صادق، موعودِ قرآن، ص۱۳۹، به نقل از ینابیع الموده، ص۵۱۴.</ref> | |||
حافظ | ۷. {{قرآن|فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنَا ۚ|ترجمه=پس به خدا ایمان آرید و به رسول او و نور علم و حکمتی که (بندگان را در آیات قرآن) فرستاده‌ایم بگروید|سوره=تغابن|آیه=۸}} | ||
* علاّمه قبیسی می‌نویسد: حافظ ابو جعفر محمد بن جریر طبری گفت در [[حجة الوداع]] پیامبر(ص) فرمود: ای مردم، {{قرآن|آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا}} سپس فرمود: نور در من است، سپس در علی است، و بعد در نسل وی باشد تا قائم مهدی.<ref>همان، موعودِ قرآن، ص۱۴۶، به نقل از، ماذا فی التاریخ، ج۳، ص۱۴۷–۱۴۵.</ref> | |||
۸. {{قرآن|حَتَّیٰ إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ عَدَدًا|ترجمه=[اینان همواره شما را ضعیف و ناتوان و بی یار می‌شمارند] تا زمانی که آنچه را [از عذاب] وعده داده می‌شوند ببینند، پس به زودی آگاه می‌شوند چه کسی یاورش ناتوان‌تر و نفراتش کمتر است؟|سوره=جن|آیه=۲۴}} | |||
* حافظ قندوزی از امام سجاد(ع) در تفسیر این آیه نقل می‌کند که «ما یوعدون» (آنچه وعده داده می‌شوند) در این آیه «قائم» مهدی و اصحاب و یاران اویند؛ و هنگامی که «قائم» ظهور کند دشمنان او ضعیف تر و عددشان کمتر است.<ref>موعود قرآن، به نقل از ینابیع الموده، ص۵۱۵.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
* ''موعود قرآن''، صادق حسینی شیرازی. | |||
* ''در انتظار ققنوس''، ترجمه مهدی علی‌زاده. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۲: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی =مهدویت | |||
|شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ =مهدویت نزد اهل‌سنت | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = | ||
| تیترها = | | تیترها = | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی نویسنده = | ||
| تکمیل = | | ارزیابی کمی = | ||
| اولویت = | | تکمیل =شد | ||
| کیفیت = | | اولویت =ب | ||
| کیفیت =ب | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۹
سؤال
در تفاسیر اهل سنت چه آیاتی بر وجود امام زمان(عج) و قیام آن حضرت تفسیر شده است؟
درگاه‌ها
|
تفاسیر اهل سنت برخی از آیات قرآن را در رابطه با وجود و قیام حضرت مهدی(ع) تفسیر و روایاتی را در این باره ذکر نموده‌اند:
۱. ﴿هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَیٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا آن را بر همه آیین‌ها غالب گرداند، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند!﴾(توبه:۳۳)
- در تفسیر قرطبی آمده است: «پیروزی اسلام بر دیگر ادیان، هنگام قیام مهدی(ع) است. در آن زمان، مردمان یا باید مسلمان شوند یا جزیه دهند؛ و این که گفته شده است مهدی همان عیسی است، نادرست است زیرا اخبار صحیح به گونه‌ای متواتر وارد شده که مهدی از خاندان پیامبر(ص) است.[۱]
- در کتاب البیان در تفسیر این آیه آمده است: کسی که خدا او را بر همه ادیان چیره می‌گرداند، مهدی از فرزندان فاطمه است.[۲]
- در تفسیر کشف الاسرار که از تفاسیر معتبر اهل سنت است در شرح این آیه می‌گوید: رسول در این آیه حضرت محمد(ص) است و هدی و هدایت قرآن و ایمان است و دین حق، اسلام است و خدا این دین را بر دیگر ادیان برتری می‌دهد، چنان‌که دینی نماند مگر این که اسلام بر آن غالب آید؛ و این اتفاق بعد از این رخ خواهد داد و هنوز محقق نشده است.[۳]
- فخر رازی در تفسیرش در ذیل آیه﴿لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلّهِ﴾ در یکی از پاسخ‌های این شبهه که اسلام هنوز بر همه ادیان غلبه نکرده است از قول سدی می‌گوید که این غلبه در زمان خروج مهدی تحقق پیدا می‌کند و در آن زمان کسی باقی نمی‌ماند مگر اینکه داخل در اسلام شده باشد.[۴]
- سیوطی در الدرالمنثور در تفسیر آیه که خزی و خواری کفار را وعده داده است می‌گوید که این خزی برای آنان زمانی تحقق پیدا می‌کند که مهدی قیام کند.[۵] و نیز می‌گوید از ابن‌عباس نقل شده که پیامبر(ص) فرمود: اصحاب کهف از اعوان مهدی هستند.[۶] و در موارد متعدد دیگر روایاتی را از کتاب‌های حدیثی اهل سنت در این تفسیر خود انعکاس داده است.[۷]
در تفسیر ابن ابی حاتم و تفسیر ابن کثیر نیز تحقق خزی کفار در دنیا بر ظهور و خروج حضرت مهدی(عج) متوقف شده است.[۸]
آلوسی درباره مهدویت مطالبی زیادی را در تفسیر روح المعانی بیان داشته است که به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌شود: او در ذیل آیه ﴿قلْ إِنِّی أَخافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذابَ یَوْمٍ عَظیم﴾ بعد از ذکر مطالبی می‌گوید: در بعضی اخبار آمده است که هنگامی که باد شدید می‌وزید پیامبر خدا صورتش زرد می‌شد و می‌فرمود که من می‌ترسم ازینکه روز قیامت برپا شود. این روایات و سخنانی که به رسول خدا نسبت داده شده صحیح نیست؛ زیرا قیامت بعد از ظهور مهدی و عیسی و خروج دجال و طلوع شمس از مغرب و سایر امارات و نشانه‌های که هنوز محقق نشده است برپا می‌شود.[۹]
۲. ﴿بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ ۚ؛ آنچه خداوند برای شما باقی گذارده (از سرمایه‌های حلال)، برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید!﴾(هود:۸۶).
- در تفسیر نور الابصار آمده است: چون (مهدی) ظهور کند، کعبه را پایگاه خویش قرار می‌دهد و ۳۱۳ نفر از یارانش به او می‌پیوندند، آنگاه در نخستین سخن این آیه را تلاوت می‌کند: «بقیةالله بهتر است برای شما اگر ایمان بیاورید»، پس می‌گوید: «منم بقیةالله و خلیفه خدا و حجت او بر شما».[۱۰]
۳. ﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَیٰ فِی خَرَابِهَا ۚ أُولٰئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ ۚ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ؛ و کیست ستمکارتر از آن که مردم را از ذکر نام خدا در مساجد منع کند و در خرابی آن اهتمام و کوشش نماید؟ چنین گروه را نشاید که در مساجد مسلمین در آیند جز آنکه (بر خود) ترسان باشند. این گروه را در دنیا ذلت و خواری نصیب است و در آخرت عذابی بزرگ﴾(بقره:۱۱۴)
- سیوطی درباره عذاب دنیوی این افراد می‌نویسد: «خواری و ذلّت (آنان) در دنیا زمانی فرا می‌رسد که مهدی به پا خیزد و قسطنطنیه را فتح کند و آنان را بکشد.»[۱۱]و در تفسیر طبری و تفسیر کشف الاسرار[۱۲] نیز به همین مطلب که سیوطی نوشته است تصریح شده است.
۴. ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ؛ ای اهل ایمان! [در برابر حوادث] شکیبایی کنید، و دیگران را هم به شکیبایی وادارید، و با یکدیگر [چه در حال آسایش چه در بلا و گرفتاری] پیوند و ارتباط برقرار کنید و از خدا پروا نمایید تا رستگار شوید.﴾(آل عمران:۲۰۰)
- حافظ قندوزی از امام محمد باقر(ع) درباره این آیه روایت کرده است که فرمود: شکیبا باشید بر ادای فرائض و واجبات، و در برابر آزار دشمنان استقامت ورزید و با امام تان مهدی مرابطه نمائید.[۱۳]
۵. ﴿یَسْأَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْسَاهَا ۖ؛ همواره درباره قیامت از تو می‌پرسند که وقوع آنچه وقت است؟﴾(اعراف:۱۸۷).
- حافظ قندوزی از مفضل بن عمر از امام جعفر صادق(ع)، روایت کرده است که فرمود: (منظور از) ساعت قیام قائم است.[۱۴]
۶. ﴿اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ؛ بدانید که خدا زمین را پس از مردگی اش زنده می‌کند.﴾(حدید:۱۷).
- حافظ قندوزی می‌نویسد: «خداوند آنرا توسط «قائم» زنده می‌سازد، پس در آن ایجاد عدالت کند و زمین را توسط عدل، پس از مردنش به واسطه ظلم، زنده سازد.»[۱۵]
۷. ﴿فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنَا ۚ؛ پس به خدا ایمان آرید و به رسول او و نور علم و حکمتی که (بندگان را در آیات قرآن) فرستاده‌ایم بگروید﴾(تغابن:۸)
- علاّمه قبیسی می‌نویسد: حافظ ابو جعفر محمد بن جریر طبری گفت در حجة الوداع پیامبر(ص) فرمود: ای مردم، ﴿آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا﴾ سپس فرمود: نور در من است، سپس در علی است، و بعد در نسل وی باشد تا قائم مهدی.[۱۶]
۸. ﴿حَتَّیٰ إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ عَدَدًا؛ [اینان همواره شما را ضعیف و ناتوان و بی یار می‌شمارند] تا زمانی که آنچه را [از عذاب] وعده داده می‌شوند ببینند، پس به زودی آگاه می‌شوند چه کسی یاورش ناتوان‌تر و نفراتش کمتر است؟﴾(جن:۲۴)
- حافظ قندوزی از امام سجاد(ع) در تفسیر این آیه نقل می‌کند که «ما یوعدون» (آنچه وعده داده می‌شوند) در این آیه «قائم» مهدی و اصحاب و یاران اویند؛ و هنگامی که «قائم» ظهور کند دشمنان او ضعیف تر و عددشان کمتر است.[۱۷]
مطالعه بیشتر
- موعود قرآن، صادق حسینی شیرازی.
- در انتظار ققنوس، ترجمه مهدی علی‌زاده.
منابع
- ↑ انصاری قرطبی، ابو عبدالله محمد بن احمد، الجامع الاحکام القرآن، تحقیق عبدالرزاق المهدی، چاپ دارالکتاب العربی، ۱۴۱۸ه، ج۸، ص۱۱۱.
- ↑ سید مؤمن بن حسن الشبلنجی، نورالابصار، چاپ دارالجیل، ص۳۴۳.
- ↑ میبدی رشید الدین، امام احمد، (از عالمان قرن پنجم)، کشف الاسرار، ج۴، ص۱۱۹–۱۲۰.
- ↑ فخر الدین محمد بن عمر التمیمی الرازی الشافعی، التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ۱، ۱۴۲۱هـ / ۲۰۰۰م، ج۱۶ ص۳۳.
- ↑ جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن الکمال، الدرالمنثور، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۲۶۴.
- ↑ الدرالمنثور، ج۵، ص۳۷۰.
- ↑ رک: الدرالمنثورج۷، ص ۴۸۳–۴۸۵.
- ↑ ابن ادریس رازی، عبد الرحمن بن محمد، تفسیر ابن ابی حاتم، صیدا، المکتبة العصریة، تحقیق: أسعد محمد الطیب؛ ابن کثیر دمشقی، إسماعیل بن عمر أبو الفداء، تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۵۸.
- ↑ آلوسی بغدادی، شهاب الدین سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ج۷، ص ۱۱۱ و ج۱۳، ص۱۷۱.
- ↑ مؤمن بن حسن مؤمن الشبلنجی، نورالابصار، چاپ دارالجیل، بیروت، ۱۴۰۹ هـ، ص۳۴۹.
- ↑ سیوطی، جلال الدین، الدّر المنثور فی التفسیر بالمأثور، دارالفکر، چاپ دوم، ج۱، ص۲۶۴.
- ↑ تفسیر کسف الاسرار، ج۱، ص۳۲۵.
- ↑ حسینی شیرازی، صادق، موعودِ قرآن، ترجمه مؤسسه الامام المهدی، چاپ ۱۳۶۰، ص۲۲، به نقل از ینابیع الموده، ص۵۰۶.
- ↑ حسینی شیرازی، صادق، موعودِ قرآن، ص۴۴، به نقل از ینابیع الموده، ص۴۲۹.
- ↑ حسینی شیرازی، صادق، موعودِ قرآن، ص۱۳۹، به نقل از ینابیع الموده، ص۵۱۴.
- ↑ همان، موعودِ قرآن، ص۱۴۶، به نقل از، ماذا فی التاریخ، ج۳، ص۱۴۷–۱۴۵.
- ↑ موعود قرآن، به نقل از ینابیع الموده، ص۵۱۵.