آداب سخن‌گفتن در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی')
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}روش سخن گفتن در قرآن چگونه تبیین شده است؟
روش سخن گفتن در قرآن چگونه تبیین شده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}قرآن تأکید زیادی بر نیکو سخن‌گفتن و نرم و ملایم صحبت‌کردن و بلند حرف نزدن دارد. سخن نرم، معنای خویشتن‌داری و پرهیز از خشونت در کلام و عصبانیت را می‌دهد. صداقت در گفتار و دوری از کذب، [[غیبت]]، تمسخر، عیب‌جویی و القاب زشت در گفتار، از دیگر تأکیدات قرآن در سخن گفتن است.


== نیکو سخن گفتن با مردم ==
در آیه ۸۳ [[سوره بقره]] آمده است: {{قرآن|قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا|ترجمه=با مردم نیک سخن کنید.|آیه=۸۳}}در روایات در تفسیر این آیه آمده است: به مردم بهترین سخنی که دوست می‌دارید به شما بگویند، بگویید.<ref>اصول کافی، ج۲، ص ۱۶۵، ح ۱۰</ref>


== به نرمی سخن گفتن ==
سخن گفتن باید با نرمی باشد. خداوند به[[حضرت موسی(ع)]] و [[هارون]] درباره سخن گفتن با فرعون می‌فرماید: {{قرآن|فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشی‏|ترجمه=و با او سخنی نرم گویید، شاید که پند پذیرد یا بترسد.|سوره=طه|آیه=۴۴}} [[علامه طباطبایی]] این نرمی را به عدم خشونت و تندی تفسیر می‌کند و می‌گوید: مراد این است که در گفتگوی با فرعون از تندی و خشونت خودداری کنند، که همین خویشتن‌داری از تندی، واجب‌ترین آداب دعوت است.


۱ـ [[قرآن کریم]] درباره کیفیت سخن گفتن به برخی از محورها اشاره فرموده است، از جمله:
== اعتدال در سخن ==
در قرآن، [[لقمان]] حکیم به فرزند خود پند می‌دهد که از صدایت بکاه و ملایم صحبت کن:{{قرآن|وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیر…|ترجمه=از صدای خود بکاه (و هرگز فریاد مزن) که زشت‌ترین صداها صدای درازگوشان است.|سوره=لقمان|آیه=۱۹}}


الف) سخن گفتن باید با نرمی باشد، {{قرآن|فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشی‏|ترجمه=و با او سخنى نرم گوييد، شايد كه پند پذيرد يا بترسد.|سوره=طه|آیه=۴۴}}<ref>طه/ ۴۴.</ref>
سخن گفتن نباید با داد و فریاد همراه باشد؛ مگر در مقابل حاکم ظالم. خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِم|ترجمه=خداوند، بانگ برداشتن به بدزبانی را دوست ندارد، مگر [از] کسی که بر او ستم رفته باشد.|سوره=نساء|آیه=۱۴۸}}


ب) سخن گفتن نباید با داد و فریاد همراه باشد؛ خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیر…|ترجمه=از صدای خود بکاه (و هرگز فریاد مزن) که زشت‌ترین صداها صدای درازگوشان است.|سوره=لقمان|آیه=۱۹}}  مگر در مقابل حاکم ظالم {{قرآن|لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِم|ترجمه=خداوند، بانگ برداشتن به بدزبانى را دوست ندارد، مگر [از] كسى كه بر او ستم رفته باشد.|سوره=نساء|آیه=۱۴۸}}
سخن گفتن باید به ضرورت باشد و شخص نباید پرگو باشد. تا سخن گفتن ضرورتی نداشته باشد سکوت از آن بهتر است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلد ۱۷، صفحه ۵۹</ref>


ج) سخن گفتن در غیر جای خودش نباید همراه با ناله و نفرین یا اف گفتن و … باشد زیرا در قرآن کریم از این گونه تکلم کردن و سخن گفتن نهی شده است.<ref>لقمان/ ۱۹؛ نساء/ ۸،۹،۱۴۸..</ref> مثلا درباره سخن گفتن با پدر و مادر می‌فرماید: {{قرآن|... وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا کَرِیما|ترجمه=و با آنها سخنى شايسته بگوى.|سوره=اسراء|آیه=۲۳}}
== قول شایسته و معروف ==
 
در [[سوره نساء]] آیه ۸ آمده است: {{قرآن|قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفا|ترجمه=با آنها سخنی شایسته گویید}} به این دسته از محرومان، با زبان خوب و طرز شایسته صحبت کنید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلد ۱۷، صفحه ۵۹</ref> و در ادامه می‌فرماید سخن صحیح و درست بگویند: {{قرآن|وَ لْیَقُولُوا قَوْلاً سَدیدا|ترجمه=و سخنی درست گویند.|سوره=نساء|آیه=۹}}
۲ـ در سخن گفتن باید سعی شود که محتوای سخن از امراض و بیماری‌های اخلاقی که غالباً زبان انسان به آن‌ها آلوده می‌شود، مبرّا و پاک باشد. برخی بیماری‌های زبان عبارتند از: کذب<ref>حج/۳۰.</ref> و غیبت<ref>حجرات/ ۱۲.</ref> و تمسخر دیگران و آن‌ها را با القاب زشت صداکردن.<ref>حجرات/ ۱۱.</ref> و…
 
۳ـ باید از سخن گفتن در جایی که زمینه انگیزه‌های فاسد و امراض گوناگون می‌شود خودداری کرد.
 
۴ـ انسان باید سخنانش مزین به صفات پسندیده و خوب باشد از جمله: صادقانه باشد: {{قرآن|... ِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ … لَهُمْ مَغْفِرَه وَ أَجْراً عَظِیماً|ترجمه=مردان راستگو و زنان راستگو و … خداوند برای همه آن‌ها مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است.|سوره=احزاب|آیه=۳۵}}  
 
 
{{مطالعه بیشتر}}
 
== مطالعه بیشتر ==
۱. آیه الله مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، اخلاق در قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱–۳.
 
۲. آیه الله مصباح یزدی، محمد تقی، اخلاق در قرآن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ره، ج۱–۳.


در سخن گفتن باید سعی شود که محتوای سخن از امراض و بیماری‌های اخلاقی که غالباً زبان انسان به آن‌ها آلوده می‌شود، مبرّا و پاک باشد. برخی بیماری‌های زبان عبارتند از: کذب<ref>حج/۳۰.</ref> و غیبت<ref>حجرات/ ۱۲.</ref> و تمسخر دیگران و آن‌ها را با القاب زشت صداکردن.<ref>حجرات/ ۱۱.</ref> خداوند می‌فرماید: {{قرآن|ْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقاب‏|ترجمه=و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید.|سوره=حجرات|آیه=۱۱}}


== صداقت در گفتار ==
انسان باید سخنانش مزین به صفات پسندیده و خوب باشد. از جمله: صادقانه باشد: {{قرآن|... ِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ … لَهُمْ مَغْفِرَه وَ أَجْراً عَظِیماً|ترجمه=مردان راستگو و زنان راستگو و … خداوند برای همه آن‌ها مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است.|سوره=احزاب|آیه=۳۵}}{{مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۶: خط ۳۰:
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
| شاخه فرعی۱ = اخلاق در قرآن
| شاخه فرعی۱ = اخلاق در قرآن
| شاخه فرعی۲ = سایر مباحث
| شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =-
  | شناسه =شد
  | تیترها =-
  | تیترها =شد
  | ویرایش =شد
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =شد
  | لینک‌دهی =شد
خط ۴۸: خط ۴۲:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۷

سؤال
روش سخن گفتن در قرآن چگونه تبیین شده است؟

قرآن تأکید زیادی بر نیکو سخن‌گفتن و نرم و ملایم صحبت‌کردن و بلند حرف نزدن دارد. سخن نرم، معنای خویشتن‌داری و پرهیز از خشونت در کلام و عصبانیت را می‌دهد. صداقت در گفتار و دوری از کذب، غیبت، تمسخر، عیب‌جویی و القاب زشت در گفتار، از دیگر تأکیدات قرآن در سخن گفتن است.

نیکو سخن گفتن با مردم

در آیه ۸۳ سوره بقره آمده است: ﴿قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا؛ با مردم نیک سخن کنید.در روایات در تفسیر این آیه آمده است: به مردم بهترین سخنی که دوست می‌دارید به شما بگویند، بگویید.[۱]

به نرمی سخن گفتن

سخن گفتن باید با نرمی باشد. خداوند بهحضرت موسی(ع) و هارون درباره سخن گفتن با فرعون می‌فرماید: ﴿فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشی‏؛ و با او سخنی نرم گویید، شاید که پند پذیرد یا بترسد.(طه:۴۴) علامه طباطبایی این نرمی را به عدم خشونت و تندی تفسیر می‌کند و می‌گوید: مراد این است که در گفتگوی با فرعون از تندی و خشونت خودداری کنند، که همین خویشتن‌داری از تندی، واجب‌ترین آداب دعوت است.

اعتدال در سخن

در قرآن، لقمان حکیم به فرزند خود پند می‌دهد که از صدایت بکاه و ملایم صحبت کن:﴿وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیر…؛ از صدای خود بکاه (و هرگز فریاد مزن) که زشت‌ترین صداها صدای درازگوشان است.(لقمان:۱۹)

سخن گفتن نباید با داد و فریاد همراه باشد؛ مگر در مقابل حاکم ظالم. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِم؛ خداوند، بانگ برداشتن به بدزبانی را دوست ندارد، مگر [از] کسی که بر او ستم رفته باشد.(نساء:۱۴۸)

سخن گفتن باید به ضرورت باشد و شخص نباید پرگو باشد. تا سخن گفتن ضرورتی نداشته باشد سکوت از آن بهتر است.[۲]

قول شایسته و معروف

در سوره نساء آیه ۸ آمده است: ﴿قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفا؛ با آنها سخنی شایسته گویید به این دسته از محرومان، با زبان خوب و طرز شایسته صحبت کنید.[۳] و در ادامه می‌فرماید سخن صحیح و درست بگویند: ﴿وَ لْیَقُولُوا قَوْلاً سَدیدا؛ و سخنی درست گویند.(نساء:۹)

در سخن گفتن باید سعی شود که محتوای سخن از امراض و بیماری‌های اخلاقی که غالباً زبان انسان به آن‌ها آلوده می‌شود، مبرّا و پاک باشد. برخی بیماری‌های زبان عبارتند از: کذب[۴] و غیبت[۵] و تمسخر دیگران و آن‌ها را با القاب زشت صداکردن.[۶] خداوند می‌فرماید: ﴿ْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقاب‏؛ و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید.(حجرات:۱۱)

صداقت در گفتار

انسان باید سخنانش مزین به صفات پسندیده و خوب باشد. از جمله: صادقانه باشد: ﴿... ِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ … لَهُمْ مَغْفِرَه وَ أَجْراً عَظِیماً؛ مردان راستگو و زنان راستگو و … خداوند برای همه آن‌ها مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است.(احزاب:۳۵)

منابع

  1. اصول کافی، ج۲، ص ۱۶۵، ح ۱۰
  2. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلد ۱۷، صفحه ۵۹
  3. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، جلد ۱۷، صفحه ۵۹
  4. حج/۳۰.
  5. حجرات/ ۱۲.
  6. حجرات/ ۱۱.