تفاوت دجال و سفیانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۱

سؤال

آیا دجال و سفیانی اشخاص مشخصی هستند یا یک شخصیت؟

درگاه‌ها

دجال و سفیانی دو شخص متفاوت هستند که حضورشان از نشانه‌‌های ظهور امام زمان دانسته شده است. سفیانی، فردی است که رهبری جبهه باطل و مهدی‌ستیز را بر عهده دارد. خروج وی قبل از قیام امام زمان(ع) از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته شده است.

در مورد دجال دو احتمال داده شده؛ برخی دجال را نام فردی حیله‌گر و غیر عادی دانسته‌اند که پیش از قیام امام مهدی(ع) خروج می‌کند و با انجام کارهای شگفت‌انگیز، جمع زیادی از مردم را می‌فریبد. برخی دیگر احتمال داده‌اند که دجال، نام شخص معینی نیست بلکه هر فردی که با ادعای پوچ، بی‌اساس و حیله‌گری سعی در گمراه‌کردن مردم داشته باشد، دجال است.

دجال

دجال به معنای دروغگو است. در این‌که آیا دجال شخصی واحد با ویژگی‌های خاص است یا یک تفکر یا جریان الحادی، احتمالات متعددی ذکر شده است.^[۱]

فردی غیر عادی

براساس ظاهر روایات، دجال فردی است که در آخرالزمان و پیش از قیام امام مهدی(ع) خروج می‌کند. انسان غیرعادی است و با انجام کارهای شگفت‌انگیز، جمع زیادی از مردم را می‌فریبد و سرانجام در منطقه شام به هلاکت می‌رسد. از برخی روایات نیز به دست می‌آید که افراد دیگری نیز دجال نامیده می‌شوند که غیر دجال اصلی هستند: رسول اکرم(ص) در روایتی فرمود: «پیش از خروج دجال، بیش از هفتاد دجال خروج خواهد کرد».^[۲]

محققان معتقدند با وجود دجال‌های متعدد و متنوع، دجال واقعی همان است که در روایت از یک شخص معین، قصد شده است. دجال‌های دیگر، افراد شیاد، حیله‌گر و قدرت‌های استعماری هستند که سعی در فریب مردم دارند.

جریان استعمارگرِ عوام فریب

برخی دجال را کنایه از کفر جهانی و فرهنگ پر زرق و برق مادی دانسته‌اند که بر همه جهان سیطره دارد. کشورهای استعمارگر که از لحاظ مادی، صنعتی و تکنولوژی قوی هستند، مسلمانان را در آخرالزمان و در آستانه ظهور امام زمان(ع) فریب می‌دهند.^[۳] برخی کشورها با سیطره صنعتی و پیشرفت خود، سعی در فریب مردم و سلطه بر آنان را دارند و مسلمانان خود را در برابر آن‌ها، خود باخته تلقی می‌کنند.

سفیانی

رهبر جبهه باطل

سفیانی، بر اساس روایات، رهبری جبهه باطل و مهدی ستیز را به عهده دارد. وی به مدت هشت یا نُه ماه بر نواحی شام، حکومت خواهد‌ کرد و خون‌های زیادی خواهد ریخت تا این‌که سرانجام در فلسطین به دست سپاهیان امام مهدی(ع) اسیر و سپس کشته می شود. براساس تصریح روایات، خروج سفیانی از وعده‌های حتمی خداوند است. از امام زین العابدین(ع) نقل شده که فرمود: امر قائم از سوی خداوند حتمی و امر سفیانی نیز از جانب خداوند قطعی است. قائم ظهور نمی‌کند مگر پس از مرگ سفیانی.^[۴]

یکی بودن سفیانی و دجال

در کتاب «غیبت کبری»، تألیف سیدمحمد صدر، این احتمال مطرح گردیده که سفیانی و دجال یک نفر هستند، به‌خصوص با توجه به ضعف روایاتی که شامل اوصاف و ویژگی‌هایی برای آن دو است. سید محمد صدر معتقد است با نادیده گرفتن برخی اوصافی که در روایات برای این دو آمده، می‌توان دجال و سفیانی را عنوانی برای یک فرد منحرف و مفسد دانست که در آخرالزمان ظهور می‌کند.

از شواهد این احتمال، روایات اهل‌سنت دانسته شده که تنها از تعبیر دجال استفاده کرده‌اند و از سفیانی اثری در کتاب‌های آنان نیست. بنابراین، احتمال داده‌اند که دو تعبیر در منابع، حکایت از فرد و شخص واحدی باشد.^[۵]

مخالفان

مخالفان معتقدند براساس قواعد ادبی و اصولی، دو اسم دلالت بر دو مسمی دارد، حتی اگر بعضی اوصاف آن مجهول باشد. همچنین اگر دجال و سفیانی یک نفر بودند، باید از آن دو با یک تعبیر یاد شود که چنین چیزی نیز در روایات وجود ندارد.

همچنین در روایات، اوصاف و ویژگی‌های متفاوتی برای دجال و سفیانی بیان شده و نادیده گرفتن آن‌ها، دشوار است:

دجال، برخلاف سفیانی دارای عمر طولانی است.
سفیانی، برخلاف دجال، از نسل ابوسفیان است.
دجال ادعای ربوبیت و خدایی دارد، بر خلاف سفیانی که یک فتنه‌گر مسلمان است و به نفاق مذهبی دامن می‌زند.
دجال همه جا به جز مکه و مدینه را تصرف می‌کند و ظاهراً حرکت و دامنه تصرفاتش، فراتر از سفیانی است.
دجال فردی با یک چشم توصیف شده ولی سفیانی دارای دو چشم سالم است.^[۶]

مطالعه بیشتر

عصر ظهور، علی کورانی.
تاریخ غیبت کبری، سید محمد صدر.
سفیانی از ظهور تا افول، نصرت الله آیتی.

منابع

↑ امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۶.
↑ کنز العمال، ج۱۴، ص۲۰۰.
↑ امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۸.
↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۸۲.
↑ صدر، سید محمد، تاریخ الغیبه الکبری، ص۵۲۳–۵۲۴.
↑ صدر، سید محمد، تاریخ الغیبه الکبری، ص۵۲۴–۵۲۵.

[1] امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۶.

[2] کنز العمال، ج۱۴، ص۲۰۰.

[3] امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۸.

[4] بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۸۲.

[5] صدر، سید محمد، تاریخ الغیبه الکبری، ص۵۲۳–۵۲۴.

[6] صدر، سید محمد، تاریخ الغیبه الکبری، ص۵۲۴–۵۲۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-آیا دجال و سفیانی اشخاص مشخصي هستند و یا فقط یک شخصیت؟
+آیا دجال و سفیانی اشخاص مشخصی هستند یا یک شخصیت؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-دجال از ریشه «دجل» به معنای دروغگو است و این که آیا دجّال شخصی واحد با آن ویژگی های خاص می باشد یا یک شخصیت و یک تفکّر و جریان الحادی است، در این مورد احتمالات مختلف و متعدد وجود دارد:<ref>امینی، آیت الله ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۶.</ref>
+{{درگاه|مهدویت}}
+[[دجال]] و [[سفیانی]] دو شخص متفاوت هستند که حضورشان از نشانه‌‌های ظهور امام زمان دانسته شده است. سفیانی، فردی است که رهبری جبهه باطل و مهدی‌ستیز را بر عهده دارد. خروج وی قبل از قیام [[امام زمان(ع)]] از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته شده است.
-الف) دجّال نام شخص معیّنی نیست بلکه هر کسی که با ادعای پوچ و بی اساس و مکر و حیله گری سعی در فریب و گمراه کردن مردم داشته باشد دجّال است، و از احادیث نیز این نکته قابل استفاده است. پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «لا تقوم الساعه حتی یخرج المهدی من ولدی و لا یخرج المهدی حتی یخرج ستوّن کذّاباً ....»<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۰۹.</ref> قیامت برپا نمی شود تا وقتی که مهدی از فرزندانم ظهور کند و مهدی قیام نمی کند تا وقتی که شصت دروغگو خروج کند.
+در مورد دجال دو احتمال داده شده؛ برخی دجال را نام فردی حیله‌گر و غیر عادی دانسته‌اند که پیش از [[قیام امام مهدی(ع)]] خروج می‌کند و با انجام کارهای شگفت‌انگیز، جمع زیادی از مردم را می‌فریبد. برخی دیگر احتمال داده‌اند که دجال، نام شخص معینی نیست بلکه هر فردی که با ادعای پوچ، بی‌اساس و حیله‌گری سعی در گمراه‌کردن مردم داشته باشد، دجال است.
+==دجال==
+{{ظهور-عمودی}}
+دجال به معنای [[دروغ|دروغگو]] است. در این‌که آیا دجال شخصی واحد با ویژگی‌های خاص است یا یک تفکر یا جریان الحادی، احتمالات متعددی ذکر شده است.<ref>امینی،  ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۶.</ref>
-ب) دجال کنایه از کفر جهانی و فرهنگ پر زرق و برق مادی است که بر همه جهان سیطره دارد. کشورهای مستکبری که از لحاظ مادی، صنعتی و تکنولوژی قوی هستند و مسلمانان را خصوصاً در آخر الزمان و در آستانه ظهور امام زمان ـ(ع) ـ به نوعی می فریبند و مرعوب خویش می سازند و «در حیله گری و عوام فریبی، سر آمد حقّه بازان است و در دروغگویی و شعارهای دروغین بر تمام دجّال ها برتری دارد، و با وعده ها و شعارهای پوچ، آزادی و دمکراسی و آسایش و مساوات و عدالت اجتماعی، گروهی را فریفته و اغفال نموده و گمراه می سازد»<ref>امینی، آیت الله ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۸.</ref> تا آن جا که مسلمانان خود را در برابر آن ها خود باخته تلقی می کنند، کشورهای مستکبر به ویژه استکبار جهانی با سیطره صنعتی و پیشرفت خود همه جای عالم سر می کشد و سعی در فریب مردم و سلطه بر آنان دارند.
+===فردی غیر عادی===
+براساس ظاهر روایات، دجال فردی است که در [[آخرالزمان]] و پیش از قیام امام مهدی(ع) خروج می‌کند. انسان غیرعادی است و با انجام کارهای شگفت‌انگیز، جمع زیادی از مردم را می‌فریبد و سرانجام در منطقه شام به هلاکت می‌رسد. از برخی روایات نیز به دست می‌آید که افراد دیگری نیز دجال نامیده می‌شوند که غیر دجال اصلی هستند: رسول اکرم(ص) در روایتی فرمود: «پیش از خروج دجال، بیش از هفتاد دجال خروج خواهد کرد».<ref>کنز العمال، ج۱۴، ص۲۰۰.</ref>
-ج) بر اساس آن چه از ظاهر اخبار و روایات استفاده می شود دجال فردی است که در آخر الزمان و پیش از قیام امام مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ خروج می کند و انسان غیر عادی است و با انجام کارهای شگفت انگیز جمع زیادی از مردم را می فریبد و سرانجام در منطقه شام به هلاکت می رسد در روایتی از رسول اکرم(ص) نقل شده که فرمود: «پیش از خروج دجال بیش از هفتاد دجّال خروج خواهد کرد».<ref>کنز العمال، ج۱۴، ص۲۰۰.</ref>
+محققان معتقدند با وجود دجال‌های متعدد و متنوع، دجال واقعی همان است که در روایت از یک شخص معین، قصد شده است. دجال‌های دیگر، افراد شیاد، حیله‌گر و قدرت‌های استعماری هستند که سعی در فریب مردم دارند.
-با توجه به روایات می توان گفت که دجال ها متعدد و متنوع است و دجال واقعی همان است که در روایت از آن شخص معیّن قصد شده است و دجّال های دیگر که افراد شیاد و حیله گروقدرت های استعماری هستند که در پدیده های اجتماعی با ظاهر شدن، سعی در فریب مردم دارند.
+===جریان استعمارگرِ عوام فریب===
+برخی دجال را کنایه از [[کفر]] جهانی و فرهنگ پر زرق و برق مادی دانسته‌اند که بر همه جهان سیطره دارد. کشورهای استعمارگر که از لحاظ مادی، صنعتی و تکنولوژی قوی هستند، [[مسلمانان]] را در [[آخر الزمان|آخرالزمان]] و در آستانه [[ظهور امام زمان(ع)]] فریب می‌دهند.<ref>امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۲۱۸.</ref> برخی کشورها با سیطره صنعتی و پیشرفت خود، سعی در فریب مردم و سلطه بر آنان را دارند و مسلمانان خود را در برابر آن‌ها، خود باخته تلقی می‌کنند.
-اما سفیانی، بر اساس روايات وارده نام اين فرد پليد که رهبري جبهه باطل و مهدي ستيز را به عهده دارد، عثمان بن عنبسه بن ابي سفيان است و ظاهر روايات نشان مي دهد که به مدت هشت يا نُه ماه بر نواحي پنجگانه: دمشق، حمص، اردن، حلب و قنسرين حکومت خواهد کرد و خون هاي زيادي را خواهد ريخت تا اين که سرانجام در منطقه فلسطين شرقي به دست سپاهيان مولانا الحجه ـ سلام الله عليه ـ اسير و در کنار درياچه (طبريّه) به قتل مي رسد. بر اساس تصريح روايات، خروج سفياني از وعده هاي حتمي خداوند است. از امام زين العابدين(ع) نقل شده که فرمود: امر قائم از سوي خداوند حتمي است و امر سفياني نيز از جانب خداوند قطعي مي باشد و قائم ظهور نمي کند مگر پس از مرگ سفياني.<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۸۲.</ref>
+==سفیانی==
+===رهبر جبهه باطل===
+سفیانی، بر اساس روایات، رهبری جبهه باطل و مهدی ستیز را به عهده دارد. وی به مدت هشت یا نُه ماه بر نواحی شام، حکومت خواهد‌ کرد و خون‌های زیادی خواهد ریخت تا این‌که سرانجام در فلسطین به دست سپاهیان [[امام مهدی(ع)]] اسیر و سپس کشته می شود. براساس تصریح روایات، خروج سفیانی از وعده‌های حتمی [[خداوند]] است. از [[امام زین العابدین(ع)]] نقل شده که فرمود: امر قائم از سوی خداوند حتمی و امر سفیانی نیز از جانب خداوند قطعی است. قائم ظهور نمی‌کند مگر پس از مرگ سفیانی.<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۸۲.</ref>
-در برخي از کتب، از جمله کتاب «غيبت کبري»، علامه سيد محمد صدر، اين احتمال مطرح گرديده است «که ممکن است سفياني و دجّال يک نفر باشد، خصوصاً با توجه به ضعف و اضطراب رواياتي که شامل اوصاف و ويژگي هايي براي آن دو مي باشند و لذا با ناديده گرفتن خيلي از اوصافي که در روايات مربوط به اين دو مي باشد، مي توان گفت که قدر متيقن اين است که دجال و سفياني عنواني است براي يک فرد منحرف و مفسد که در آخرالزمان ظهور مي کند.
+===یکی بودن سفیانی و دجال===
+در کتاب «غیبت کبری»، تألیف سیدمحمد صدر، این احتمال مطرح گردیده که سفیانی و دجال یک نفر هستند، به‌خصوص با توجه به ضعف روایاتی که شامل اوصاف و ویژگی‌هایی برای آن دو است. سید محمد صدر معتقد است با نادیده گرفتن برخی اوصافی که در روایات برای این دو آمده، می‌توان دجال و سفیانی را عنوانی برای یک فرد منحرف و مفسد دانست که در آخرالزمان ظهور می‌کند.
-از شواهدي که مؤيد اين احتمال مي باشد اين است که در روايات عامه و اهل سنت معمولاً تعبير دجال شده است و از سفياني اثري در کتب و مصادر اهل سنت به چشم نمي خورد. اما در کتب و مصادر اماميه و شيعي تعبير به سفياني شده است. بنابراين امکان دارد که دو تعبير در منابع دو گروه حکايت از فرد و شخص واحدي باشد که اصحاب و پيروان هر مذهب از زاويه خاص مذهبي شان به آن نظر داشته باشند.<ref>صدر، سيد محمد، تاريخ الغيبه الکبري، ص۵۲۳ـ۵۲۴.</ref>
+از شواهد این احتمال، روایات [[اهل سنت|اهل‌سنت]] دانسته شده که تنها از تعبیر دجال استفاده کرده‌اند و از سفیانی اثری در کتاب‌های آنان نیست. بنابراین، احتمال داده‌اند که دو تعبیر در منابع، حکایت از فرد و شخص واحدی باشد.<ref>صدر، سید محمد، تاریخ الغیبه الکبری، ص۵۲۳–۵۲۴.</ref>
-اما اين احتمال يک احتمال صحيح و قابل قبول نيست نه از جهت اعتماد و استدلال به ظاهر کلمات و عباراتي که در روايات وجود دارد و نه از راه اعتماد به اشارات و مفاهيم کنايي که در روايات درباره اين دو وارد شده است، چه آن که: اولاً از حيث قواعد ادبي و اصولي حاکم بر آن، دو اسم دلالت بر دو مسمي دارد اگر چه بعضي اوصاف آن بر ما مجهول باشند و اگر دجال و سفياني يک نفر بودند از آن دو بايد به تعبير واحد ياد مي شد.
+====مخالفان====
+مخالفان معتقدند براساس قواعد ادبی و اصولی، دو اسم دلالت بر دو مسمی دارد، حتی اگر بعضی اوصاف آن مجهول باشد. همچنین اگر دجال و سفیانی یک نفر بودند، باید از آن دو با یک تعبیر یاد شود که چنین چیزی نیز در روایات وجود ندارد.
-و ثانياً در روايات اوصاف و ويژگي هايي براي هر کدام بيان شده که ناديده گرفتن اين ويژگي ها به خاطر دقت در اسناد و دلالت روايات و احتمال تضعيف و خدشه بعضي از آنها، کار دشوار و چه بسا نوعي تحکّم و زورگويي به حساب مي آيد. مثلاً از باب نمونه: در روايات، دجال داراي عمر طولاني است بر خلاف سفياني، دجال بن صايد ناميده شده و سفياني، عثمان بن عنبسه، سفياني از اولاد ابي سفيان است بر خلاف دجال، دجال ادعاي ربوبيت و خدايي مي کند بر خلاف سفياني که به عنوان يک فتنه گر مسلمان که به نفاق مذهبي دامن مي زند، دجال همه جا را تصرّف مي کند به جز مکّه و مدينه و ظاهراً حرکتش و دامنه تصرفاتش فراتر از سفياني مي باشد، دجال اعور است ولي سفياني داراي دو چشم سالم مي باشد.<ref>همان، ص۵۲۴ـ۵۲۵.</ref>
+همچنین در روایات، اوصاف و ویژگی‌های متفاوتی برای دجال و سفیانی بیان شده و نادیده گرفتن آن‌ها، دشوار است:
+*دجال، برخلاف سفیانی دارای عمر طولانی است.
-بنابراين مي توان گفت که سفياني غير از دجال است و بر اساس روايات از تبار ابوسفيان است و از کينه توزترين افراد نسبت به اهلبيت مي باشد، با پرچم سرخ که نشانه خون آشامي اوست، قبل از ظهور امام زمان(ع) خروج مي کند و جنبش او بسيار خشن و در سه مرحله انجام مي گيرد. مرحله تثبيت که شش ماه طول مي کشد، مرحله دوم جنبش سفياني که هجوم به عراق و نيز حجازاست. و مرحله سوم جنبش او برخورد و دفاع در برابر تحرک سپاه حضرت مهدي(ع) به جهت حفظ متصرفات خود از سرزمين شام و اسرائيل و قدس است. و خروج او از آغاز تا پايان در حدود ۱۵ ماه مي انجامد.<ref>کوراني، علي، عصر ظهور، ص۱۲۰ـ۱۲۱.</ref>
+*سفیانی، برخلاف دجال، از نسل [[ابوسفیان]] است.
+*دجال ادعای ربوبیت و خدایی دارد، بر خلاف سفیانی که یک فتنه‌گر مسلمان است و به نفاق مذهبی دامن می‌زند.
+*دجال همه جا به جز [[مکه]] و [[مدینه]] را تصرف می‌کند و ظاهراً حرکت و دامنه تصرفاتش، فراتر از سفیانی است.
+*دجال فردی با یک چشم توصیف شده ولی سفیانی دارای دو چشم سالم است.<ref>صدر، سید محمد، تاریخ الغیبه الکبری، ص۵۲۴–۵۲۵.</ref>
 {{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بيشتر==
-۱ـ عصر ظهور، علي کوراني.
-۲ـ تاريخ غيبت کبري، سيد محمد صدر.
+==مطالعه بیشتر==
+* عصر ظهور، علی کورانی.
+* تاریخ غیبت کبری، سید محمد صدر.
+* سفیانی از ظهور تا افول، نصرت الله آیتی.
-۳ـ سفياني از ظهور تا افول، نصرت الله آيتي.
 {{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
-  | شاخه اصلی =
+  | شاخه اصلی =کلام
-|شاخه فرعی۱ =
+| شاخه فرعی۱ =مهدویت
-|شاخه فرعی۲ =
+| شاخه فرعی۲ =علائم ظهور
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =شد
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر =شد
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+  | بازبینی نویسنده =
-  | تکمیل =
+ | بازبینی =شد
-  | اولویت =
+  | تکمیل =
-  | کیفیت =
+  | اولویت =ج
+  | کیفیت =ج
 }}
 {{پایان متن}}