امام خمینی در فرانسه

سؤال

اقامت امام خمینی در فرانسه برای چه بود و چه فعالیتی در آنجا انجام می‌داد؟

امام خمینی در نوفل نوشاتو

درگاه‌ها

امام خمینی از ۱۴ مهر ۱۳۵۷ تا ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در فرانسه و روستای نوفل نوشاتو اقامت داشت. گفته شده با هجرت امام خمینی از عراق به پاریس فصلی دیگر در نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی گشوده شد.

برنامه‌های امام خمینی در نوفل لوشاتو، افزون بر نماز جماعت، سخنرانی، مصاحبه با رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری، پیام، نامه، دیدار و مذاکره با شخصیت‌های ایرانی و غیر ایرانی بود. امام خمینی در نوفل لوشاتو ۶۵ سخنرانی، ۱۱۷ مصاحبه با رسانه‌ها، ۴۱ پیام، دیدارها و گفت‌وگوها بسیاری با رجال سیاسی و روحانی ایرانی و مقامات یا نمایندگان کشورهای خارجی و رهبران نهضت‌های اسلامی جهان و ۲۷ نامه به افراد حقیقی و حقوقی داشت.

تیتر

امام خمینی (س) نیز در وصیت نامه یادآور شده است رفتن به پاریس صرفاً با مشورت فرزندش سیداحمد بوده و دیگری در این تصمیم دخالتی نداشته است.

هجرت امام خمینی (س) به پاریس، موجب اوج گیری سریع انقلاب شد و رهبری انقلاب را برای امام خمینی (س) از جهاتی چند آسان کرد؛ زیرا وسایل ارتباط جمعی موجود در فرانسه به مراتب بیشتر و پیشرفته تر از عراق بود؛ همچنین رسانه های گروهی فراوانی در فرانسه و اروپا وجود داشتند که امام خمینی (س) می توانست دیدگاه های خود را به وسیله آنها برای مردم مطرح کند. فرانسه نیز به عنوان کشوری دموکراتیک نمی توانست مانعی اساسی در راه مبارزات ایشان ایجاد کند. طبق قانون فرانسه اقامت امام خمینی (س) برای مدت طولانی نیاز به ویزا داشت؛ از این رو امام خمینی (س) در جواب خبرنگاران دربارهٔ اقامت در پاریس، آن را موقتی می دانست تا بتواند در کشور اسلامی دیگری به مبارزه خود ادامه دهد؛ چنان که تأکید داشت از هیچ دولتی درخواست پناهندگی نخواهد کرد؛ با این حال، خاطرنشان کرده است که از «مردم محترم» فرانسه بدی ندیده است.

امام خمینی (س) به مدت ۱۱۷ روز در فرانسه اقامت داشت

هجرت به فرانسه

با هجرت امام خمینی از عراق به پاریس فصلی دیگر در نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی گشوده شد. هواپیمای حامل رهبر انقلاب روز جمعه ۱۴ مهرماه ۱۳۵۷ در فرودگاه پاریس به زمین نشست.

امام خمینی یک روز پس از ورود به پاریس (بعدازظهر شنبه ۱۵/مهر/۱۳۵۷) جزییات برخورد خود با مقامات عراقی و کویتی و سپس سفر به پاریس را تشریح کرده ضمن آن فرمودند که: مقامات عراق به من هشدار دادند که به دلیل روابطی که با رژیم ایران دارند، نمی‌توانند فعالیت‌های مرا تحمل کنند. من به آنها پاسخ دادم که اگر شما مسئولیت‌هایی نسبت به حکومت ایران داشته باشید، من هم در برابر اسلام و ملت ایران مسئولم و باید به وظیفهٔ الهی و معنوی خود عمل کنم.

امام خمینی پس از ورود به پاریس در محله کشان واقع در جنوب پاریس، در آپارتمانی که در اجاره فردی به نام احمد غضنفرپور بود و هنوز در آن ساکن نشده بود، اقامت گزید. در روز دوم اقامت، پس از مشورت با امام خمینی خانه همسر علی عسگری (یکی از دانشجویان مقیم پاریس) در دهکده نوفل لوشاتو برای اقامت ایشان در نظر گرفته شد. ساواک با اجاره خانه ای در نزدیکی خانه امام خمینی در نوفل لوشاتو، به مراقبت‌های خود از محل اقامت و فعالیت‌های ایشان و اطرافیان تا حضورشان در فرانسه ادامه داد.

اقامت در نوفل نوشاتو

نوفل لوشاتو دهکده‌ای ییلاقی در پانزده کیلومتری جنوب شهر ورسای فرانسه، حدود چهل کیلومتری پاریس است. در شب دوم ورود امام خمینی(س) به پاریس، ایشان به نوفل لوشاتو رفت. برنامه‌های امام خمینی در نوفل لوشاتو، افزون بر نماز جماعت، سخنرانی، مصاحبه با رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری، پیام، نامه، دیدار و مذاکره با شخصیت‌های ایرانی و غیر ایرانی بود. امام خمینی در نوفل لوشاتو ۶۵ سخنرانی، ۱۱۷ مصاحبه با رسانه‌ها، ۴۱ پیام، دیدارها و گفت‌وگوها بسیاری با رجال سیاسی و روحانی ایرانی و مقامات یا نمایندگان کشورهای خارجی و رهبران نهضت‌های اسلامی جهان و ۲۷ نامه به افراد حقیقی و حقوقی داشت. پایان اقامت امام خمینی در نوفل لوشاتو، ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، هم‌زمان با بازگشت ایشان به ایران بود.

امام در ابتدا، هر شب صحبت می‌کردند؛ بعد، شد هفته ای دو شب و بعد، شبهای جمعه و بعد، ظهرهای یکشنبه؛ چرا که دانشجویان سراسر اروپا، تنها یکشنبه‌ها می‌توانستند خودشان را به امام برسانند. در ابتدا کسی نبود ولی این اواخر، حسابی آن جا شلوغ می‌شد.

منزل امام خمینی

امام خمینی حدود ده روز در خانه همسر علی عسگری سکونت کرد. به سبب تنگی جا خانه دیگری اجاره شد که به علت ظواهر اشرافی امام خمینی با آن موافقت نکرد و خانه‌ای در مقابل خانه همسر عسگری اجاره شد و خانواده امام خمینی به آن منتقل شدند. پس از انتقال خانواده ایشان از نجف به پاریس، در نوفل لوشاتو سه خانه در اختیار امام خمینی و همراهان قرار گرفت. در خانه کوچک شماره یک، ایشان با اعضای خانواده زندگی می‌کردند. خانه شماره دو (خانه همسر عسگری) که روبه روی خانه اول بود، مخصوص اجتماعات و اعضای دفتر بود و در آنجا نماز جماعت، دیدارها و سخنرانی‌ها انجام می‌شد. خانه شماره سه جهت استراحت و خواب دانشجویان و دیگر مهمانان امام خمینی بود که برای دیدار ایشان می‌آمدند و اجازه داشتند ۴۸ ساعت در آنجا بمانند. به دلیل زیادی دیدارکنندگانِ و کمبود مکان استراحت در شب، هتلی نیز برای اسکان مهمانان اجاره شد.

امام خمینی در نوفل نوشاتو

همراهان

افراد بسیاری در فرانسه همراه و مرتبط با امام خمینی بودند؛ ازجمله سیداحمد خمینی، شهاب الدین اشراقی، اسماعیل فردوسی‌پور، ابوالفضل توکلی بینا، مهدی عراقی، سیدمحمد غرضی، ابراهیم یزدی، سیدابوالحسن بنی صدر، محسن سازگارا، صادق قطب زاده، سیدصادق طباطبایی، سیدحسین خمینی، سیدمحمود دعایی، جعفر شجونی، حسن حبیبی، محمدحسین املایی، سیدعلی اکبر محتشمی‌پور، هادی غفاری، سیدحمید روحانی، محمدعلی صدوقی، محمدعلی هادی نجف آبادی، سیدمحمود محتشمی، مصطفی کفاش‌زاده، حسن عابدی جعفری، محمد منتظری، سیدسراج الدین موسوی، مرضیه حدیدچی دباغ و سیدصادق موسوی.

دیدارها

امام خمینی افزون بر دیدار عمومی در هر شب، دیدارهایی خصوصی نیز با شخصیت‌های مذهبی و سیاسی از ایران و دیگر کشورها داشت. برخی شخصیت‌های مذهبی ـ سیاسی ایرانی که با ایشان دیدار کردند عبارت‌اند از: مرتضی مطهری، سیدمحمد حسینی بهشتی، محمد صدوقی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، حسینعلی منتظری، محی‌الدین انواری، ناصر میناچی، مهدی بازرگان، کریم سنجابی، داریوش فروهر، عزت‌الله سحابی، حسن نزیه و سیدجلال تهرانی، ابراهیم امینی، حسن روحانی و سیدمحمد خاتمی.

بزرگترین آرزوی من این است که مردم ایران از چنگال ظلم نجات پیدا کنند و صاحب کشوری باشند آزاد و مستقل. دارای نظامی اسلامی که در آن حقوق انسانها آنچنان که اسلام دستور داده است، رعایت شود و در راه پیشرفت و ترقی و سعادت انسانی، سرمشق برای همه ملتها باشند.

(مصاحبه‌ای با امام خمینی در نوفل نوشاتو)

فعالیت‌ها و مصاحبه‌ها

امام خمینی در فرانسه

درباره فعالیت‌های امام خمینی در فرانسه گفته شده امام در فرانسه شبانه روز کار و فعالیت می‌کردند و به سخنرانی یا مصاحبه و نوشتن اعلامیه مشغول بودند. گاهی مصاحبه‌کننده‌ها می‌گفتند که این گونه ندیده‌اند در اطاقی ۳×۲ بدون تشریفات و بیا و برو و بدون میز و صندلی، روحانی‌ای سخن می‌گوید و به دنبال آن ایرانی به سخن و حرکت درمی آید.

برنامه‌های امام خمینی در نوفل لوشاتو، افزون بر نماز جماعت و تهجد شبانه و یک ساعت قدم زدن، سخنرانی، مصاحبه با رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری، پیام، نامه، دیدار و مذاکره با شخصیت‌های ایرانی و غیر ایرانی بود. ایشان که در پاسخ به یک خبرنگار خاطرنشان کرده است که روزی شانزده ساعت در نوفل لوشاتو کار می‌کند، ازجمله مصاحبه، مذاکره، سخنرانی، خواندن گزارش‌های آماده شده، بررسی نامه‌ها و تلگرام‌ها و گاه پاسخ دادن به آنها، با همین برنامه‌ها انقلاب را هدایت می‌کرد. تعیین شورای انقلاب، کمیته سوخت و کمیته تنظیم اعتصاب‌ها از اقدام‌های ایشان بود. حجم دیدارها و گفتگوها آن قدر زیاد بود که جلدهای چهارم و پنجم و بخشی از جلدهای سوم و ششم صحیفه امام به گزارش محتوای این دیدارها اختصاص یافته است.

امام خمینی در اولین مصاحبه خود اسلام را موافق پیشرفت و ترقی خواند و مخالفت خود را با رژیم سلطنتی اعلام کرد و جایگزین آن را جمهوری اسلامی نامید و در پی آن، مصاحبه‌های متعدد با خبرگزاری‌ها، رادیو تلویزیون‌ها، روزنامه‌ها و مجلات کشور فرانسه و آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی انجام شد.

امام خمینی در مصاحبه ای در نوفل نوشاتو گفته است که ما بعد از بیرون کردن شاه و برچیدن رژیم شاهنشاهی، یک حکومت جمهوری اسلامی را به آرای عمومی می‌گذاریم. در این حکومتْ ایران آزاد خواهد شد و استقلال واقعی خود را به دست خواهد آورد؛ استقلال سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. در این حکومت همه آزادند تا اظهار عقیده کنند. مردم ایران از وابستگی به اجنبی و استبداد داخلی به جان آمده‌اند و برای تحقق استقلال واقعی، خود را بی‌محابا جلوی گلوله قرار می‌دهند.