مقصود از اهل‌بیت در آیه تطهیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{نیازمند گسترش}} | |||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
مراد از عبارت «اهل البیت» در آیه تطهیر چیست؟ با توجه به سیاق آیات آیا زنان پیامبر(ص) شامل این آیه می‌باشند؟ | مراد از عبارت «اهل البیت» در آیه تطهیر چیست؟ با توجه به سیاق آیات آیا زنان پیامبر(ص) شامل این آیه می‌باشند؟ | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| مکان نزول =مدینه | | مکان نزول =مدینه | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| درباره = | | درباره = | ||
| سایر = | | سایر = | ||
| آیات مرتبط = | | آیات مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''اهل‌بیت در آیه تطهیر''' در نگاه شیعه و بسیاری از اهل‌سنت، اسم خاص برای [[حضرت محمد(ص)]]، [[علی(ع)]]، [[فاطمه(س)]] و [[ | '''اهل‌بیت در آیه تطهیر''' در نگاه شیعه و بسیاری از اهل‌سنت، اسم خاص برای [[حضرت محمد(ص)]]، [[علی(ع)]]، [[فاطمه(س)]]، [[حسن(ع)]] و [[حسین(ع)]] است. روایات شیعه و برخی روایات اهل‌سنت، بر این مطلب تأکید کرده‌اند. | ||
مفسران با اینکه قبل و بعد از آیه تطهیر (آیه ۳۳ [[سوره احزاب]]) در خطاب به زنان پیامبر(ص) آمده، اما آیه تطهیر را مرتبط با همسران پیامبر(ص) نمی‌دانند؛ زیرا آیات خطاب به همسران پیامبر(ص)، با تهدید به طلاق و عذاب و دستور به خانه نشینی همراه است، در حالی که خطاب آیه تطهیر، با اکرام و احترام است. همچنین ضمیرها در این هفت آیه مؤنث است، در حالی که دو ضمیر در آیه تطهیر به‌صورت مذکر آمده است. | |||
برخی معتقدند که اگر اهل‌بیت، شامل زنان پیامبر نیز بود، باید توسط همسران یا اطرافیان آنها، ذکر می‌شد، در حالی که هیچ‌یک از این افراد به این فضیلت اشاره‌ای نکرده‌اند. | |||
== متن آیه == | == متن آیه == | ||
{{قرآن بزرگ|اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا| | {{قرآن بزرگ|اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا | ||
ترجمه= | | ترجمه = همانا خداوند می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند. | ||
|سوره=احزاب|آیه=۳۳}} | | سوره = احزاب | ||
| آیه = ۳۳ | |||
}} | |||
== معنای لغوی و اصطلاحی اهل بیت == | == معنای لغوی و اصطلاحی اهل بیت == | ||
اهل در لغت به معنای | اهل در لغت به معنای اُنس همراه با تعلق خاطر و وابستگی است. بیت به معنای خانه است، جایی که انسان در آنجا پناه می‌گیرد. ترکیب اهل‌بیت در فرهنگ مسلمانان اعم از شیعه و سنی، معنای خاص محدودتر از معنای لغوی پیدا کرده و برای افراد خاص، عَلَم شده است. شیعیان، اهل‌بیت در قرآن را اسم خاص برای [[پنج تن آل‌عبا]] می‌دانند.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر همدانی، چاپخانه خوشه، ۱۳۵۷، ج۳۲، ص۱۷۹.</ref> | ||
ترکیب | |||
== آیات هفت‌گانه همسران پیامبر(ص) == | == آیات هفت‌گانه همسران پیامبر(ص) == | ||
[[آیه تطهیر]]، در | [[آیه تطهیر]]، در میان آیات هفت‌گانه‌ای آمده که احکامی را برای همسران پیامبر اکرم(ص) بیان می‌کند، آیات قبل و بعد از آیه تطهیر درباره همسران پیامبر(ص) و خطاب به آنها است. اما مفسران آیه تطهیر را غیر مرتبط با همسران پیامبر می‌دانند. | ||
* خطاب‌هایی که به [[همسران پیامبر(ص)]] شده با سرزنش همراه است، در این آیات، همسران پیامبر به [[طلاق]] و [[عذاب الهی|عذاب]] تهدید شده و به ماندن در خانه دستور داده شده‌اند. در حالی که خطاب آیه تطهیر با احترام همراه است. | |||
* تمام ضمیرهایی که به همسران پیامبر(ص) بر می‌گردد، همگی مؤنث هستند، در حالیکه دو ضمیر در آیه تطهیر به‌صورت مذکر آمده و نشان می‌دهد، این دو بخش، به افراد مختلفی برگشت می‌کند. | |||
* برخی محققان معتقدند اگر مراد از اهل‌بیت، همسران پیامبر بودند، این افتخاری برای آنان بود. اما هیچ مطلبی نقل نشده که یکی از همسران پیامبر این لقب را به خود نسبت دهد و به آن افتخار کند. معاویه بر برادر ام‌المومنین (خواهرش ام‌حبیبه، همسر پیامبر بود) بودن، افتخار می‌کرد و اگر خواهرش مصداق اهل‌بیت بود، حتماً از آن یاد می‌کرد، در حالی که چنین ادعایی از وی نقل نشده است.<ref>طهرانی، محمد حسین، امام‌شناسی، انتشارات حکمت، چاپ اوّل، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۱۷.</ref> | |||
== دیدگاه عالمان اهل‌سنت == | |||
بسیاری از عالمان اهل‌سنت بر اهل‌بیت بودن پنج تن آل عبا، تأکید کرده‌اند: | |||
== دیدگاه | *واحدی از عالمان معروف اهل‌سنت آیه تطهیر را در خصوص پیامبر اکرم(ص)، علی(ع)، فاطمه(س) و [[حسنین(ع)]] می‌داند و معتقد است فرد دیگری با آنها در این موضوع مشارکت ندارد.<ref>الواحدی النیسابوری، کتاب اسباب النزول الآیات، ذیل تفسیر آیه ۳۳ احزاب، انتشارات موقع یعسوب.</ref> | ||
* واحدی از | * سیوطی از محدثان اهل‌سنت نقل می‌کند پس از [[جنگ جمل]] از [[عایشه]] در مورد علی(ع) پرسیدند. عایشه در پاسخ گفت آیا از من درباره کسی سؤال می‌کنی که محبوب‌ترین مردم نزد پیامبر(ص) و همسر محبوب‌ترین مردم نزد رسول خدا(ص) بود. من، خود دیدم که پیامبر(ص)، علی، [[فاطمه(س)]]، [[حسن(ع)]] و [[حسین(ع)]] را زیر پارچه‌ای جمع کرده و فرمود: خداوندا اینها خاندان من هستند و حامیان من، و رجس و پلیدی را از آنها ببر و از آلودگی‌ها، پاکشان فرما.<ref>سیوطی، الدّر المنثور، ج۸، ص۱۵۵ و ج۶، ص۶۰۴.</ref> این داستان در کتاب‌های [[صحیح مسلم]]، مستدرک و سنن بیهقی از عایشه نقل شده است. البته اکثر مفسران شیعه این حدیث را از زبان [[ام سلمه]] نقل می‌کنند و نزول آیه تطهیر را در خانه ام‌سلمه می‌دانند. | ||
* سیوطی | {{همچنین ببینید|دلیل عصمت اهل‌بیت(ع) در آیه تطهیر}} | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
* امام‌شناسی جلد سوّم، محمد حسین طهرانی، انتشارات حکمت. | * امام‌شناسی جلد سوّم، محمد حسین طهرانی، انتشارات حکمت. | ||
* تجلّی ولایت در آیه تطهیر، عبدالله جوادی آملی، انتشارات اسراء. | * تجلّی ولایت در آیه تطهیر، عبدالله جوادی آملی، انتشارات اسراء. | ||
* پرسمان عصمت، شرحی بر آیه تطهیر، علی اکبر بابایی. | * پرسمان عصمت، شرحی بر آیه تطهیر، علی اکبر بابایی. | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۳: | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی = | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = ب | | اولویت = ب | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۱: | ||
[[رده:آیات قرآن]] | [[رده:آیات قرآن]] | ||
[[ar:المقصود من اهل البيت في آية التطهير]] | |||
[[en:Meaning of Ahl al-Bayt in al-Tathir Verse]] | |||
[[ps:د تطهير په آيت کي د اهل‌بيت څخه مقصد]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۲۹
 | این مقاله نیازمند گسترش است. لطفاً اگر تخصص و توانایی گسترش این مقاله را دارید، آن را بهبود بخشید. |
سؤال
مراد از عبارت «اهل البیت» در آیه تطهیر چیست؟ با توجه به سیاق آیات آیا زنان پیامبر(ص) شامل این آیه می‌باشند؟
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | سوره احزاب |
| شماره آیه | ۳۳ |
| جزء | ۲۲ |
| اطلاعات محتوایی | |
| شأن نزول | اهل بیت(ع) |
| مکان نزول | مدینه |
اهل‌بیت در آیه تطهیر در نگاه شیعه و بسیاری از اهل‌سنت، اسم خاص برای حضرت محمد(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع) است. روایات شیعه و برخی روایات اهل‌سنت، بر این مطلب تأکید کرده‌اند.
مفسران با اینکه قبل و بعد از آیه تطهیر (آیه ۳۳ سوره احزاب) در خطاب به زنان پیامبر(ص) آمده، اما آیه تطهیر را مرتبط با همسران پیامبر(ص) نمی‌دانند؛ زیرا آیات خطاب به همسران پیامبر(ص)، با تهدید به طلاق و عذاب و دستور به خانه نشینی همراه است، در حالی که خطاب آیه تطهیر، با اکرام و احترام است. همچنین ضمیرها در این هفت آیه مؤنث است، در حالی که دو ضمیر در آیه تطهیر به‌صورت مذکر آمده است.
برخی معتقدند که اگر اهل‌بیت، شامل زنان پیامبر نیز بود، باید توسط همسران یا اطرافیان آنها، ذکر می‌شد، در حالی که هیچ‌یک از این افراد به این فضیلت اشاره‌ای نکرده‌اند.
متن آیه
| ﴿ | اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا
همانا خداوند می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند. احزاب:۳۳ |
﴾ |
معنای لغوی و اصطلاحی اهل بیت
اهل در لغت به معنای اُنس همراه با تعلق خاطر و وابستگی است. بیت به معنای خانه است، جایی که انسان در آنجا پناه می‌گیرد. ترکیب اهل‌بیت در فرهنگ مسلمانان اعم از شیعه و سنی، معنای خاص محدودتر از معنای لغوی پیدا کرده و برای افراد خاص، عَلَم شده است. شیعیان، اهل‌بیت در قرآن را اسم خاص برای پنج تن آل‌عبا می‌دانند.[۱]
آیات هفت‌گانه همسران پیامبر(ص)
آیه تطهیر، در میان آیات هفت‌گانه‌ای آمده که احکامی را برای همسران پیامبر اکرم(ص) بیان می‌کند، آیات قبل و بعد از آیه تطهیر درباره همسران پیامبر(ص) و خطاب به آنها است. اما مفسران آیه تطهیر را غیر مرتبط با همسران پیامبر می‌دانند.
- خطاب‌هایی که به همسران پیامبر(ص) شده با سرزنش همراه است، در این آیات، همسران پیامبر به طلاق و عذاب تهدید شده و به ماندن در خانه دستور داده شده‌اند. در حالی که خطاب آیه تطهیر با احترام همراه است.
- تمام ضمیرهایی که به همسران پیامبر(ص) بر می‌گردد، همگی مؤنث هستند، در حالیکه دو ضمیر در آیه تطهیر به‌صورت مذکر آمده و نشان می‌دهد، این دو بخش، به افراد مختلفی برگشت می‌کند.
- برخی محققان معتقدند اگر مراد از اهل‌بیت، همسران پیامبر بودند، این افتخاری برای آنان بود. اما هیچ مطلبی نقل نشده که یکی از همسران پیامبر این لقب را به خود نسبت دهد و به آن افتخار کند. معاویه بر برادر ام‌المومنین (خواهرش ام‌حبیبه، همسر پیامبر بود) بودن، افتخار می‌کرد و اگر خواهرش مصداق اهل‌بیت بود، حتماً از آن یاد می‌کرد، در حالی که چنین ادعایی از وی نقل نشده است.[۲]
دیدگاه عالمان اهل‌سنت
بسیاری از عالمان اهل‌سنت بر اهل‌بیت بودن پنج تن آل عبا، تأکید کرده‌اند:
- واحدی از عالمان معروف اهل‌سنت آیه تطهیر را در خصوص پیامبر اکرم(ص)، علی(ع)، فاطمه(س) و حسنین(ع) می‌داند و معتقد است فرد دیگری با آنها در این موضوع مشارکت ندارد.[۳]
- سیوطی از محدثان اهل‌سنت نقل می‌کند پس از جنگ جمل از عایشه در مورد علی(ع) پرسیدند. عایشه در پاسخ گفت آیا از من درباره کسی سؤال می‌کنی که محبوب‌ترین مردم نزد پیامبر(ص) و همسر محبوب‌ترین مردم نزد رسول خدا(ص) بود. من، خود دیدم که پیامبر(ص)، علی، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع) را زیر پارچه‌ای جمع کرده و فرمود: خداوندا اینها خاندان من هستند و حامیان من، و رجس و پلیدی را از آنها ببر و از آلودگی‌ها، پاکشان فرما.[۴] این داستان در کتاب‌های صحیح مسلم، مستدرک و سنن بیهقی از عایشه نقل شده است. البته اکثر مفسران شیعه این حدیث را از زبان ام سلمه نقل می‌کنند و نزول آیه تطهیر را در خانه ام‌سلمه می‌دانند.
مطالعه بیشتر
- امام‌شناسی جلد سوّم، محمد حسین طهرانی، انتشارات حکمت.
- تجلّی ولایت در آیه تطهیر، عبدالله جوادی آملی، انتشارات اسراء.
- پرسمان عصمت، شرحی بر آیه تطهیر، علی اکبر بابایی.
منابع
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر همدانی، چاپخانه خوشه، ۱۳۵۷، ج۳۲، ص۱۷۹.
- ↑ طهرانی، محمد حسین، امام‌شناسی، انتشارات حکمت، چاپ اوّل، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۱۷.
- ↑ الواحدی النیسابوری، کتاب اسباب النزول الآیات، ذیل تفسیر آیه ۳۳ احزاب، انتشارات موقع یعسوب.
- ↑ سیوطی، الدّر المنثور، ج۸، ص۱۵۵ و ج۶، ص۶۰۴.