امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن

سؤال

دلائلي كه ثابت مي كند حضرت علي(ع) قرآن را جمع آوري كرده است را بنويسيد.

بر اساس دلائل نقلي فراواني كه حتي در منابع اهل تسنن نيز آمده است، نخستين كسي كه بعد از رحلت جانسوز پيامبر اكرم(ص) اقدام به جمع آوري قرآن كريم كرد و آن را تدوين و تنظيم نموده حضرت علي بن ابيطالب(ع) بود.

برخي از روايات اسلامي كه ثابت مي كند حضرت علي(ع) قرآن كريم را بعد از رحلت پيامبر اكرم(ص) جمع آوري كرد، عبارتند از:

۱. ابوبكر حضرمي از امام صادق(ع) روايت كرده كه پيامبر اكرم(ص) به حضرت علي(ع) فرمود: « اي علي! اين قرآن در كنار بستر من، ميان صحيفه ها و حرير و كاغذ ها قرار دارد ، قرآن را جمع كن و آن را آن گونه كه يهوديان، تورات خود را از بين بردند، ضايع نكنيد». }}

و اين گونه بود كه حضرت علي(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) مهمترين وظيفه خويش را جمع آوري قرآن قرار داد.

۲. حضرت علي(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) كه از همه آشناتر به قرآن بود در خانه خود به انزوا نشست و قرآن كريم را جمع آوري و تدوين كرد. از ابن عباس در ذيل آيه {{قرآن|لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ. إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ نقل شده كه علي بن ابيطالب(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) قرآن را به مدت شش ماه جمع آوري كرد.

۳. ابن سيرين مي گويد: علي(ع) فرمود: «وقتي پيامبر(ص) رحلت كرد، سوگند خوردم كه ردايم را جز براي نماز جمعه به دوش نگيرم تا آن كه قرآن را جمع نمايم.»

۴. در اخبار ابورافع آمده كه: علي(ع) به خاطر توصيه پيامبر اكرم(ص) درباره جمع آوري قرآن، پس از آن كه پيامبر اكرم(ص) رحلت كرد، قرآن را در جامه اي پيچيده و به منزل خويش برد و در خانه نشست و قرآن را، همان گونه كه خدا نازل كرده بود، جمع آوري نمود، علي(ع) به اين كار آگاه بود.

۵. محمد بن سيرين از عكرمه نقل كرده است كه: پس از بيعت مردم با ابوبكر، علي بن ابي طالب در خانه نشست، به ابوبكر گزارش دادند كه او از بيعت با تو كراهت دارد، ابوبكر آن حضرت را خواست و گفت: از بيعت با من سرباز زدي؟ علي(ع) فرمود: «ديدم در كتاب خدا چيزهايي افزوده مي شود، پس با خودم گفتم كه جز براي نماز ردا بر دوش نگيرم، تا آن كه قرآن را جمع نمايم.

ابوبكر گفت: چه كار شايسته اي!»

محمد بن سيرين مي گويد: از عكرمه پرسيدم: آيا ديگران قرآن را به ترتيب نزول تأليف نمودند؟

وي پاسخ داد: اگر جن و انس جمع گردند تا تأليفي مانند تأليف علي ابن ابي طالب داشته باشند،‌توانايي آن را نخواهند داشت.

البته مصحفي كه امام علي(ع) تدوين و جمع كرد آن را به مردم ارائه كرد. ولي به دلائلي كه در جاي خود بحث شده،‌مورد پذيرش قرار نگرفت و آن مصحف به عنوان وديعه امامت بعد از حضرت علي(ع) به امامان معصوم(ع) يكي پس از ديگري رسيده است.

مصحف امام علي(ع) از نظر تعداد آيات، سوره ها و كلمات، هيچ تفاوتي با مصحف كنوني نداشت، تنها سوره ها به ترتيب نزول تنظيم شده بودند و بر اساس قرائت پيامبر اكرم(ص) بود و شأن نزول آيات و سوره ها و نام افرادي كه آيات و سوره هاي در شأن آن ها بود ذكر شده بود و ... .