علم در تفسیر علمی قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
(جایگزینی متن - ' | ارجاعات =' به ' | ارجاعات = | بازبینی نویسنده = ') |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''علم در تفسیر علمی قرآن'''، اشاره به علوم تجربی برای [[تفسیر قرآن]] دارد. علوم تجربی دارای دو شاخه [[علوم طبیعی]] و [[علوم انسانی]] بوده و حس و تجربه در تفسیر علمی کاربرد دارد. استفاده از روش علمی باعث ساده‌تر شدن مفهوم برخی [[آیات آیه|آیات]] می‌شود. | |||
== علم در تفسیر علمی == | == علم در تفسیر علمی == | ||
مقصود از | مقصود از [[علم]] در [[تفسیر علمی]] همان علوم تجربی است. در «روش تفسیر علمی» سه واژه «تفسیر»، «روش» و «علم» وجود دارد که معنای تفسیر را تا حدودی روشن می‌کند.<ref>رضایی اصفهانی، محمدعلی، قرآن و علم، قم، پژوهشهای تفسير و علوم قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۲۰، ص۲۸.</ref> بر اساس دیدگاه مشهور، علوم به چهار دسته تقسیم می‌شوند: | ||
* [[علوم شهودی علم شهودی|علوم شهودی]]، مثل عرفان؛ | * [[علوم شهودی علم شهودی|علوم شهودی]]، مثل عرفان؛ | ||
* [[علوم نقلی]]، مثل تاریخ؛ | * [[علوم نقلی]]، مثل تاریخ؛ | ||
* [[علوم عقلی]]، مثل ریاضیات، یا منطق؛ | * [[علوم عقلی]]، مثل ریاضیات، یا منطق؛ | ||
* علوم تجربی<ref> | * علوم تجربی<ref>رضایی اصفهانی، محمدعلی، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، ص۱۵۹.</ref> | ||
== شاخه‌های علوم تجربی == | == شاخه‌های علوم تجربی == | ||
علوم تجربی به دو شاخه تقسیم می‌شود: الف) علوم طبیعی، مثل پزشکی و شیمی؛ ب) علوم انسانی، مثل [[جامعه‌شناسی]] و [[روان‌شناسی]]. | علوم تجربی به دو شاخه تقسیم می‌شود: الف) علوم طبیعی، مثل پزشکی و شیمی؛ ب) علوم انسانی، مثل [[جامعه‌شناسی]] و [[روان‌شناسی]]. | ||
آنچه مورد بحث است، این دو شاخه از علوم تجربی است؛ یعنی گاهی در تفسیر قرآن، برای روشن شدن مفاد یک آیه، از علوم تجربی، مثل فیزیک، علوم پزشکی و امثال آن استفاده می‌شود، که نتایج حاصل از آن را تفسیر علمی قرآن می‌نامند. پس مقصود از علم در این‌جا اصطلاح خاص علوم تجربی است، نه معنای منطقی علم که عبارت از [[تصورات]] و [[تصدیقات]] ذهنی است.<ref>العلم هو حصول صوره الشیء عند العقل، (مظفر، المنطق، ص۱۴).</ref> | آنچه مورد بحث است، این دو شاخه از علوم تجربی است؛ یعنی گاهی در تفسیر قرآن، برای روشن شدن مفاد و محتوای یک آیه، از علوم تجربی، مثل فیزیک، علوم پزشکی و امثال آن استفاده می‌شود، که نتایج حاصل از آن را تفسیر علمی قرآن می‌نامند. پس مقصود از علم در این‌جا اصطلاح خاص علوم تجربی است، نه معنای منطقی علم که عبارت از [[تصورات]] و [[تصدیقات]] ذهنی است.<ref>العلم هو حصول صوره الشیء عند العقل، (مظفر، المنطق، ص۱۴).</ref> | ||
== مراد از علوم تجربی == | == مراد از علوم تجربی == | ||
مراد از علوم تجربی، اعتقاد و یقین مطابق با واقع نیست؛ بلکه آن چیزی است که از راه | مراد از علوم تجربی، اعتقاد و یقین مطابق با واقع نیست؛ بلکه آن چیزی است که از راه حس و تجربه به دست می‌آید و گاهی موجب روشن شدن معنای آیات قرآن می‌گردد؛ مثلا قرآن می‌فرماید: {{قرآن|وَ الشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها | ||
| سوره = یس | | سوره = یس | ||
| آیه = ۳۸ | | آیه = ۳۸ | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
واژه «تجری» را به معنای «حرکت» به کار می‌برند؛ در حالی که لازم است در این‌جا به یک نکته علمی و [[کیهان‌شناسی]] توجه شود، تا مفهوم این آیه روشن گردد. آیه می‌فرماید: خورشید در جریان است، نه این‌که خورشید حرکت می‌کند؛ {{متن عربی|الشمس تحرک.}} گاهی حرکت گلوله را تحرک می‌نامیم؛ گلوله وقتی که حرکت می‌کند دیگر التهاب ندارد؛ اما وقتی آب در جوی حرکت می‌کند زیر و زبر می‌شود. عرب به حرکت آب در جوی «تجری» می‌گوید؛ یعنی وقتی که آب در جوی وارد می‌شود زیر و رو می‌شود. امروزه دانشمندان در مباحث کیهان‌شناسی به این نتیجه رسیده‌اند که خورشید فقط حرکت نمی‌کند، بلکه در اثر انفجارات هسته‌ای مرتب مواد مذاب و گازی شکل، بالا و پایین و زیر و زبر می‌شود؛ همانند آبی که در جوی حرکت می‌کند و در حال جریان است.<ref>نوری، حسین، دانش عصر فضا، ص۱۲۶.</ref> این یک نکته علمی است که تفسیر آیه را بیش‌تر روشن می‌کند؛ یعنی با توجه به علوم تجربی، فهم آیه آسان‌تر می‌گردد. | |||
==جستارهای وابسته== | |||
* [[دلایل مخالفان تفسیر علمی قرآن]] | |||
* [[دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن]] | |||
* [[معیارهای تفسیر علمی تفسیر قرآن]] | |||
* [[مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن]] | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | ||
|شاخه فرعی۱ = تفسیر | | شاخه فرعی۱ = تفسیر | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = روش‌ها و مبانی تفسیری | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۸: | ||
| تیترها = شد | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۵
مراد از علم در تفسیر علمی قرآن چیست؟
علم در تفسیر علمی قرآن، اشاره به علوم تجربی برای تفسیر قرآن دارد. علوم تجربی دارای دو شاخه علوم طبیعی و علوم انسانی بوده و حس و تجربه در تفسیر علمی کاربرد دارد. استفاده از روش علمی باعث ساده‌تر شدن مفهوم برخی آیات می‌شود.
علم در تفسیر علمی
مقصود از علم در تفسیر علمی همان علوم تجربی است. در «روش تفسیر علمی» سه واژه «تفسیر»، «روش» و «علم» وجود دارد که معنای تفسیر را تا حدودی روشن می‌کند.[۱] بر اساس دیدگاه مشهور، علوم به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- علوم شهودی، مثل عرفان؛
- علوم نقلی، مثل تاریخ؛
- علوم عقلی، مثل ریاضیات، یا منطق؛
- علوم تجربی[۲]
شاخه‌های علوم تجربی
علوم تجربی به دو شاخه تقسیم می‌شود: الف) علوم طبیعی، مثل پزشکی و شیمی؛ ب) علوم انسانی، مثل جامعه‌شناسی و روان‌شناسی. آنچه مورد بحث است، این دو شاخه از علوم تجربی است؛ یعنی گاهی در تفسیر قرآن، برای روشن شدن مفاد و محتوای یک آیه، از علوم تجربی، مثل فیزیک، علوم پزشکی و امثال آن استفاده می‌شود، که نتایج حاصل از آن را تفسیر علمی قرآن می‌نامند. پس مقصود از علم در این‌جا اصطلاح خاص علوم تجربی است، نه معنای منطقی علم که عبارت از تصورات و تصدیقات ذهنی است.[۳]
مراد از علوم تجربی
مراد از علوم تجربی، اعتقاد و یقین مطابق با واقع نیست؛ بلکه آن چیزی است که از راه حس و تجربه به دست می‌آید و گاهی موجب روشن شدن معنای آیات قرآن می‌گردد؛ مثلا قرآن می‌فرماید: ﴿وَ الشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها؛ و خورشید که پیوسته به سوی قرارگاهش در جریان است.﴾(یس:۳۸)
واژه «تجری» را به معنای «حرکت» به کار می‌برند؛ در حالی که لازم است در این‌جا به یک نکته علمی و کیهان‌شناسی توجه شود، تا مفهوم این آیه روشن گردد. آیه می‌فرماید: خورشید در جریان است، نه این‌که خورشید حرکت می‌کند؛ «الشمس تحرک.» گاهی حرکت گلوله را تحرک می‌نامیم؛ گلوله وقتی که حرکت می‌کند دیگر التهاب ندارد؛ اما وقتی آب در جوی حرکت می‌کند زیر و زبر می‌شود. عرب به حرکت آب در جوی «تجری» می‌گوید؛ یعنی وقتی که آب در جوی وارد می‌شود زیر و رو می‌شود. امروزه دانشمندان در مباحث کیهان‌شناسی به این نتیجه رسیده‌اند که خورشید فقط حرکت نمی‌کند، بلکه در اثر انفجارات هسته‌ای مرتب مواد مذاب و گازی شکل، بالا و پایین و زیر و زبر می‌شود؛ همانند آبی که در جوی حرکت می‌کند و در حال جریان است.[۴] این یک نکته علمی است که تفسیر آیه را بیش‌تر روشن می‌کند؛ یعنی با توجه به علوم تجربی، فهم آیه آسان‌تر می‌گردد.
جستارهای وابسته
- دلایل مخالفان تفسیر علمی قرآن
- دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن
- معیارهای تفسیر علمی تفسیر قرآن
- مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن