آیه مودت: تفاوت میان نسخه‌ها
(تیتر تکراری بود حذف شد) |
(در اول آمده سه نظریه وجود دارد برای همین نظریه سوم نیز با تیتر آمد نه پررنگ) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
'''آیه مودت''' (آیه ۲۳ [[سوره شوری]]) که براساس آن، پیامبر(ص) هیچ مزدی از مردم نمی‌خواهد جز مودت و دوستی با اهل‌بیتش. | '''آیه مودت''' (آیه ۲۳ [[سوره شوری]]) که براساس آن، پیامبر(ص) هیچ مزدی از مردم نمی‌خواهد جز مودت و دوستی با اهل‌بیتش. | ||
شیعیان آن را ذوی‌القربی معنا کرده‌اند و الف و لام در القربی را عوض از مضاف‌الیه گرفته‌اند که می‌شود «قربای»، که اینطور معنا می‌شود: «از شما مزدی نمی‌خواهم مگر دوستی درباره خویشاوندانم.» در مقابل ایشان، مفسران [[اهل سنت]] چیزی محذوف نگرفته‌اند. القربی اسم مصدر است و به معنای خویشاوندی. و معنا اینگونه می‌شود: «از شما چیزی نمی‌خواهم جز دوستی در خویشاوندی» | |||
قربی اسم مصدر به معنای نزدیکی و خویشاوندی است. در قرآن جز در آیه ۲۳ سوره شوری، همیشه همراه با «ذی»، «ذوی» و «اولی» آمده است که به معنای نزدیکان و خویشاوندان می‌شود. | |||
در تفسیر فی القربی سه قول وجود دارد. یک: فی القربی خویشاوندان پیامبر هستند و مصداق آن اهل بیت(ع) هستند. دو: فی القربی یعنی دوستی قریش با رسول خدا(ص) به سبب خویشاوندی. سه: دوستی با مقربان الهی | |||
برخی هم فی القربی را قرب الهی تفسیر کرده‌اند. | برخی هم فی القربی را قرب الهی تفسیر کرده‌اند. | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۱: | ||
}} | }} | ||
== معنای القربی == | |||
== معنای القربی == | == معنای القربی == | ||
'''قربی''' اسم مصدر به معنای نزدیکی و خویشاوندی است.<ref>ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۸۰.ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۶۵. اقرب الموارد، ج۲، ص۹۷۸.</ref> در قرآن جز در آیه ۲۳ سوره شوری، همیشه همراه با «ذی»<ref>سوره بقره، آیه۸۳.</ref> یا «ذوی»<ref>سوره بقره، آیه۱۷۷</ref> «اولی»<ref>سوره توبه، آیه۱۱۳</ref> آمده است که به معنای نزدیکان و خویشاوندان می‌شود. | '''قربی''' اسم مصدر به معنای نزدیکی و خویشاوندی است.<ref>ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۸۰.ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۶۵. اقرب الموارد، ج۲، ص۹۷۸.</ref> در قرآن جز در آیه ۲۳ سوره شوری، همیشه همراه با «ذی»<ref>سوره بقره، آیه۸۳.</ref> یا «ذوی»<ref>سوره بقره، آیه۱۷۷</ref> «اولی»<ref>سوره توبه، آیه۱۱۳</ref> آمده است که به معنای نزدیکان و خویشاوندان می‌شود. | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۸: | ||
در تفسیر فی القربی سه قول وجود دارد. یک: فی القربی خویشاوندان پیامبر هستند و مصداق آن اهل بیت(ع) هستند. دو: فی القربی یعنی دوستی به سبب خویشاوندی. سه: دوستی با مقربان الهی | در تفسیر فی القربی سه قول وجود دارد. یک: فی القربی خویشاوندان پیامبر هستند و مصداق آن اهل بیت(ع) هستند. دو: فی القربی یعنی دوستی به سبب خویشاوندی. سه: دوستی با مقربان الهی | ||
=== | === دوستی با خویشاوندان رسول خدا(ص) === | ||
بسیاری از مفسران فی القربی را به معنای خویشاوندان گرفته‌اند و مصداق آن را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند. در این تفسیر «فی القربی»، «ذوی‌القربی» است و الف و لام در القربی هم عوض از مضاف الیه می‌شود یعنی: «قربای». و معنای آیه اینطور می‌شود: «از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستی با خویشاوندانم». مفسران شیعه مصداق این آیه را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند. | بسیاری از مفسران فی القربی را به معنای خویشاوندان گرفته‌اند و مصداق آن را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند. در این تفسیر «فی القربی»، «ذوی‌القربی» است و الف و لام در القربی هم عوض از مضاف الیه می‌شود یعنی: «قربای». و معنای آیه اینطور می‌شود: «از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستی با خویشاوندانم». مفسران شیعه مصداق این آیه را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند. | ||
طبرسی می‌گوید: «از علی بن الحسین(ع) و سعید بن جبیر و عمرو بن شعیب و حضرت باقر(ع) و حضرت صادق(ع) و جماعتی نقل شده که معنی آیه اینست من از شما در برابر رسالتم جز دوست داشتن نزدیکانم و اهل بیتم مزدی نمی‌خواهم»<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج۲۲، ص۱۲۸</ref> | طبرسی می‌گوید: «از علی بن الحسین(ع) و سعید بن جبیر و عمرو بن شعیب و حضرت باقر(ع) و حضرت صادق(ع) و جماعتی نقل شده که معنی آیه اینست من از شما در برابر رسالتم جز دوست داشتن نزدیکانم و اهل بیتم مزدی نمی‌خواهم»<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج۲۲، ص۱۲۸</ref> | ||
=== | === دوستی قریش با رسول خدا(ص) به خاطر خویشاوندی === | ||
برخی مفسران اذعان دارند آیه در مقام بیان مطلب دیگری است. آنان می‌گوید پیامبر به قریش گفت اگر ایمان هم نمی‌آورید دست‌کم به سبب دوستی و تعلق خویشاوندی، مرا آزار ندهید و شرط خویشاوندی و نزدیکی که همانا مروت و دوستی است را بجا آورید: «نه خواهم از شما بران مزدی مگر دوستی اندر خویشاوندی»<ref>ترجمه طبری</ref> علامه طباطبایی می‌گوید: «بعضی از مفسرین و به طوری که می‌گویند بیشتر مفسرین- گفته‌اند: خطاب در این آیه به قریش است، و اجری که در آن درخواست شده مودت قریش نسبت به [[رسول خدا(ص)]] و نزدیکان ایشان از قریش است»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۶۱</ref> | برخی مفسران اذعان دارند آیه در مقام بیان مطلب دیگری است. آنان می‌گوید پیامبر به قریش گفت اگر ایمان هم نمی‌آورید دست‌کم به سبب دوستی و تعلق خویشاوندی، مرا آزار ندهید و شرط خویشاوندی و نزدیکی که همانا مروت و دوستی است را بجا آورید: «نه خواهم از شما بران مزدی مگر دوستی اندر خویشاوندی»<ref>ترجمه طبری</ref> علامه طباطبایی می‌گوید: «بعضی از مفسرین و به طوری که می‌گویند بیشتر مفسرین- گفته‌اند: خطاب در این آیه به قریش است، و اجری که در آن درخواست شده مودت قریش نسبت به [[رسول خدا(ص)]] و نزدیکان ایشان از قریش است»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۶۱</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۲: | ||
[[علامه طباطبایی]] این قول را رد می‌کند: «این تفسیر اشکال دارد، برای اینکه معنای اجر وقتی تمام می‌شود که درخواست‌کننده آن، کاری کرده باشد، و سودی به مردم رسانده باشد، و در ازاء آن مزد طلب کند، مزدی که برابر عمل عامل باشد، و در مورد بحث، اجر وقتی معنا دارد که رسول خدا قریش را هدایت کرده باشد، و ایشان ایمان آورده باشند، چون با فرض باقی ماندن در کفر و تکذیب دعوت آن جناب، چیزی از آن جناب نگرفته‌اند تا در مقابلش اجری بدهند، و به فرض هم که به آن جناب ایمان آورده باشند، تازه به یکی از اصول سه‌گانه دین ایمان آورده‌اند، نه به همه آن تا باز بدهکار مزد باشند، علاوه بر اینکه در همین فرض دیگر بغض و دشمنی تصور ندارد، تا ترک آن مزد رسالت فرض شود، و رسول خدا آن را از ایشان بخواهد.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱</ref> | [[علامه طباطبایی]] این قول را رد می‌کند: «این تفسیر اشکال دارد، برای اینکه معنای اجر وقتی تمام می‌شود که درخواست‌کننده آن، کاری کرده باشد، و سودی به مردم رسانده باشد، و در ازاء آن مزد طلب کند، مزدی که برابر عمل عامل باشد، و در مورد بحث، اجر وقتی معنا دارد که رسول خدا قریش را هدایت کرده باشد، و ایشان ایمان آورده باشند، چون با فرض باقی ماندن در کفر و تکذیب دعوت آن جناب، چیزی از آن جناب نگرفته‌اند تا در مقابلش اجری بدهند، و به فرض هم که به آن جناب ایمان آورده باشند، تازه به یکی از اصول سه‌گانه دین ایمان آورده‌اند، نه به همه آن تا باز بدهکار مزد باشند، علاوه بر اینکه در همین فرض دیگر بغض و دشمنی تصور ندارد، تا ترک آن مزد رسالت فرض شود، و رسول خدا آن را از ایشان بخواهد.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱</ref> | ||
===دوستی با قرب الهی=== | |||
برخي گفته‌اند: مودت «قربي» عبارت است از مودت به خدا از راه تقرب جستن به او به وسيله اطاعت. بنابراين معناي آيه چنين است: اجر و مزد رسالت، دوست داشتن قرب به خدا به وسيله اموري كه مايه تقرب به خدا مي‌گردد و آن اطاعت خدا و عمل صالح است. <ref> زمخشري، كشاف، الناشر مكتب الاعلام الاسلامي، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۲۱.</ref> | |||
بعضی دیگر گفته‌اند: معنای «قربی» تقرب به خدا است، و «مودت به قربی» عبارت است از مودت به خدا از راه تقرب جستن به او به وسیله اطاعت و معنای آیه این است که: من از شما اجری نمی‌خواهم مگر همین را که به وسیله تقرب جستن به خدا به او مودت کنید.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱</ref> | |||
در تفسیر [[کشف الاسرار و عده الابرار]] آمده است: «مزد نمی‌خواهم لکن می‌فرمایم شما را بدوست داشتن هر کس که نزدیکی جوید باللّه، بطاعت و عمل نیکو، و بر وفق این قول، هر کس که اللَّه را فرمان بردار است و تقرب را به وی نیکوکار است، واجب است بر تو که او را دوست داری و مودت وی فریضه دانی»<ref>تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۹، ص۱۲۳</ref> | در تفسیر [[کشف الاسرار و عده الابرار]] آمده است: «مزد نمی‌خواهم لکن می‌فرمایم شما را بدوست داشتن هر کس که نزدیکی جوید باللّه، بطاعت و عمل نیکو، و بر وفق این قول، هر کس که اللَّه را فرمان بردار است و تقرب را به وی نیکوکار است، واجب است بر تو که او را دوست داری و مودت وی فریضه دانی»<ref>تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۹، ص۱۲۳</ref> | ||
اين نظريه نيز مردود است، زيرا بر اساس اين معني آيه مي‌خواهد چنين بگويد: دوستدار خدا باشيد و به او تقرب پيدا كنيد، در حالي كه در ميان مخاطبان آيه كسي وجود نداشت كه دوست نداشته باشد كه به خدا نزديك شود و حتي مشركان نيز طالب قرب به خداوند، بودند و بت‌ها را به عنوان شفيع براي تقرب به او مي‌پرستيدند، پس اگر مقصود دوست داشتن قرب الهي از راه عبادت باشد، بايد آن را به عبادت خالصانة او مقيد مي‌نمود و به يكتاپرستي دعوت مي‌كرد ولي اين قيد را ذكر نكرده و قرب الهي را به طور مطلق، اجر رسالت قرار داده، با وجود آن كه در ميان مخاطبان كساني هستند كه شرك و بت‌پرستي خود را وسيله تقرب به خدا مي‌دانند و اين با ذوق سليم سازگاري ندارد. <ref>طباطبائی، محمد حسین،الميزان، بيروت، موسسه اعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۳ه ، ج۱۸، ص۴۵.</ref> و كساني ديگر نيز هستند كه در رابطه با ذوي القربي احتمال ديگري را آورده كه آن هم مردود است. <ref>طباطبائی، محمد حسین،الميزان، بيروت، موسسه اعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۳ه ، ج۱۸، ص۴۵.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۴
آیه مودت درباره چه کسانی است؟
آیه مودت (آیه ۲۳ سوره شوری) که براساس آن، پیامبر(ص) هیچ مزدی از مردم نمی‌خواهد جز مودت و دوستی با اهل‌بیتش.
شیعیان آن را ذوی‌القربی معنا کرده‌اند و الف و لام در القربی را عوض از مضاف‌الیه گرفته‌اند که می‌شود «قربای»، که اینطور معنا می‌شود: «از شما مزدی نمی‌خواهم مگر دوستی درباره خویشاوندانم.» در مقابل ایشان، مفسران اهل سنت چیزی محذوف نگرفته‌اند. القربی اسم مصدر است و به معنای خویشاوندی. و معنا اینگونه می‌شود: «از شما چیزی نمی‌خواهم جز دوستی در خویشاوندی» قربی اسم مصدر به معنای نزدیکی و خویشاوندی است. در قرآن جز در آیه ۲۳ سوره شوری، همیشه همراه با «ذی»، «ذوی» و «اولی» آمده است که به معنای نزدیکان و خویشاوندان می‌شود.
در تفسیر فی القربی سه قول وجود دارد. یک: فی القربی خویشاوندان پیامبر هستند و مصداق آن اهل بیت(ع) هستند. دو: فی القربی یعنی دوستی قریش با رسول خدا(ص) به سبب خویشاوندی. سه: دوستی با مقربان الهی
برخی هم فی القربی را قرب الهی تفسیر کرده‌اند.
متن آیه
| ﴿ | ذٰلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّـهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۗ قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرً‌ا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْ‌بَیٰ ۗ وَمَن یَقْتَرِ‌فْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ شَکُورٌ
این همان [پاداشی] است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند [بدان] مژده داده است. بگو: «به ازای آن [رسالت] پاداشی از شما خواستار نیستم، مگر دوستی درباره خویشاوندان.» و هر کس نیکی به جای آورد [و طاعتی اندوزد]، برای او در ثواب آن خواهیم افزود. قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است. شوری:۲۳ |
﴾ |
معنای القربی
معنای القربی
قربی اسم مصدر به معنای نزدیکی و خویشاوندی است.[۱] در قرآن جز در آیه ۲۳ سوره شوری، همیشه همراه با «ذی»[۲] یا «ذوی»[۳] «اولی»[۴] آمده است که به معنای نزدیکان و خویشاوندان می‌شود.
تفسیر فی القربی
در تفسیر فی القربی سه قول وجود دارد. یک: فی القربی خویشاوندان پیامبر هستند و مصداق آن اهل بیت(ع) هستند. دو: فی القربی یعنی دوستی به سبب خویشاوندی. سه: دوستی با مقربان الهی
دوستی با خویشاوندان رسول خدا(ص)
بسیاری از مفسران فی القربی را به معنای خویشاوندان گرفته‌اند و مصداق آن را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند. در این تفسیر «فی القربی»، «ذوی‌القربی» است و الف و لام در القربی هم عوض از مضاف الیه می‌شود یعنی: «قربای». و معنای آیه اینطور می‌شود: «از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستی با خویشاوندانم». مفسران شیعه مصداق این آیه را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند.
طبرسی می‌گوید: «از علی بن الحسین(ع) و سعید بن جبیر و عمرو بن شعیب و حضرت باقر(ع) و حضرت صادق(ع) و جماعتی نقل شده که معنی آیه اینست من از شما در برابر رسالتم جز دوست داشتن نزدیکانم و اهل بیتم مزدی نمی‌خواهم»[۵]
دوستی قریش با رسول خدا(ص) به خاطر خویشاوندی
برخی مفسران اذعان دارند آیه در مقام بیان مطلب دیگری است. آنان می‌گوید پیامبر به قریش گفت اگر ایمان هم نمی‌آورید دست‌کم به سبب دوستی و تعلق خویشاوندی، مرا آزار ندهید و شرط خویشاوندی و نزدیکی که همانا مروت و دوستی است را بجا آورید: «نه خواهم از شما بران مزدی مگر دوستی اندر خویشاوندی»[۶] علامه طباطبایی می‌گوید: «بعضی از مفسرین و به طوری که می‌گویند بیشتر مفسرین- گفته‌اند: خطاب در این آیه به قریش است، و اجری که در آن درخواست شده مودت قریش نسبت به رسول خدا(ص) و نزدیکان ایشان از قریش است»[۷]
میبدی مفسر قرن ششم می‌گوید: «مزد نمی‌خواهم، لکن شما را می‌فرمایم که اگر مرا به‌رسالت استوار نمی‌دارید و دعوت مرا اجابت نمی‌کنید، باری بحکم قرابت که میان من و شماست مرا مرنجانید و مرا دوست دارید و رحم پیوندید.»[۸]
طبرسی در باب این قول می‌آورد: «ابن عباس و قتاده و مجاهد و جماعتی گفته‌اند یعنی: مرا بخاطر قرابتی که با شما دارم دوست بدارید و بخاطر خویشاوندی مرا حفظ کنید، گفته چون تمامی قریش با رسول خدا(ص) نسبت خویشاوندی داشتند و لذا طرف خطاب آیه تنها مردم قریش خواهند بود، و معنی چنین خواهد شد اگر مرا بخاطر نبوّت و پیامبری دوست نمی‌دارید بخاطر خویشاوندی و قرابتی که بین من و شما است دوست داشته باشید.»[۹]
علامه طباطبایی این قول را رد می‌کند: «این تفسیر اشکال دارد، برای اینکه معنای اجر وقتی تمام می‌شود که درخواست‌کننده آن، کاری کرده باشد، و سودی به مردم رسانده باشد، و در ازاء آن مزد طلب کند، مزدی که برابر عمل عامل باشد، و در مورد بحث، اجر وقتی معنا دارد که رسول خدا قریش را هدایت کرده باشد، و ایشان ایمان آورده باشند، چون با فرض باقی ماندن در کفر و تکذیب دعوت آن جناب، چیزی از آن جناب نگرفته‌اند تا در مقابلش اجری بدهند، و به فرض هم که به آن جناب ایمان آورده باشند، تازه به یکی از اصول سه‌گانه دین ایمان آورده‌اند، نه به همه آن تا باز بدهکار مزد باشند، علاوه بر اینکه در همین فرض دیگر بغض و دشمنی تصور ندارد، تا ترک آن مزد رسالت فرض شود، و رسول خدا آن را از ایشان بخواهد.»[۱۰]
دوستی با قرب الهی
برخي گفته‌اند: مودت «قربي» عبارت است از مودت به خدا از راه تقرب جستن به او به وسيله اطاعت. بنابراين معناي آيه چنين است: اجر و مزد رسالت، دوست داشتن قرب به خدا به وسيله اموري كه مايه تقرب به خدا مي‌گردد و آن اطاعت خدا و عمل صالح است. [۱۱]
بعضی دیگر گفته‌اند: معنای «قربی» تقرب به خدا است، و «مودت به قربی» عبارت است از مودت به خدا از راه تقرب جستن به او به وسیله اطاعت و معنای آیه این است که: من از شما اجری نمی‌خواهم مگر همین را که به وسیله تقرب جستن به خدا به او مودت کنید.»[۱۲]
در تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار آمده است: «مزد نمی‌خواهم لکن می‌فرمایم شما را بدوست داشتن هر کس که نزدیکی جوید باللّه، بطاعت و عمل نیکو، و بر وفق این قول، هر کس که اللَّه را فرمان بردار است و تقرب را به وی نیکوکار است، واجب است بر تو که او را دوست داری و مودت وی فریضه دانی»[۱۳]
اين نظريه نيز مردود است، زيرا بر اساس اين معني آيه مي‌خواهد چنين بگويد: دوستدار خدا باشيد و به او تقرب پيدا كنيد، در حالي كه در ميان مخاطبان آيه كسي وجود نداشت كه دوست نداشته باشد كه به خدا نزديك شود و حتي مشركان نيز طالب قرب به خداوند، بودند و بت‌ها را به عنوان شفيع براي تقرب به او مي‌پرستيدند، پس اگر مقصود دوست داشتن قرب الهي از راه عبادت باشد، بايد آن را به عبادت خالصانة او مقيد مي‌نمود و به يكتاپرستي دعوت مي‌كرد ولي اين قيد را ذكر نكرده و قرب الهي را به طور مطلق، اجر رسالت قرار داده، با وجود آن كه در ميان مخاطبان كساني هستند كه شرك و بت‌پرستي خود را وسيله تقرب به خدا مي‌دانند و اين با ذوق سليم سازگاري ندارد. [۱۴] و كساني ديگر نيز هستند كه در رابطه با ذوي القربي احتمال ديگري را آورده كه آن هم مردود است. [۱۵]
منابع
- ↑ ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۸۰.ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۶۵. اقرب الموارد، ج۲، ص۹۷۸.
- ↑ سوره بقره، آیه۸۳.
- ↑ سوره بقره، آیه۱۷۷
- ↑ سوره توبه، آیه۱۱۳
- ↑ ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج۲۲، ص۱۲۸
- ↑ ترجمه طبری
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۶۱
- ↑ تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۹، ص۱۲۳
- ↑ ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج۲۲، ص۱۲۸
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱
- ↑ زمخشري، كشاف، الناشر مكتب الاعلام الاسلامي، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۲۱.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱
- ↑ تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۹، ص۱۲۳
- ↑ طباطبائی، محمد حسین،الميزان، بيروت، موسسه اعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۳ه ، ج۱۸، ص۴۵.
- ↑ طباطبائی، محمد حسین،الميزان، بيروت، موسسه اعلمي للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۳ه ، ج۱۸، ص۴۵.