امام صادق و درخواست تکرار سخن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۹

سؤال

مگر نمی‌گویند وقتی کسی با ما صحبت می‌کند، به حرف‌هایش دقیق گوش دهید؛ حالا چگونه است که طبق حدیث ۲۳ روضه کافی، امام صادق(ع) دوباره از راوی می‌خواهد حرفش را تکرار کند؟

میسر بن عبدالعزیز از برخورد مخالفان با شیعیان سخن می‌گفت و امام صادق(ع) که بر متکایی تکیه زده بود، برخاسته و از میسر می‌خواهد دوباره سخنش را بگوید. دوباره پرسیدن امام و درخواست تکرار را به خاطر تعجب از سخن راوی گفته‌اند و نه بخاطر دقیق گوش ندادن و درست نشنیدن.

متن حدیث

«

عَنْ مُيَسِّرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ كَيْفَ أَصْحَابُكَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَنَحْنُ عِنْدَهُمْ أَشَرُّ مِنَ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا قَالَ وَ كَانَ مُتَّكِئاً فَاسْتَوَى جَالِساً ثُمَّ قَالَ كَيْفَ قُلْتَ قُلْتُ وَ اللَّهِ لَنَحْنُ عِنْدَهُمْ أَشَرُّ مِنَ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَا تَدْخُلُ النَّارَ مِنْكُمُ اثْنَانِ لَا وَ اللَّهِ وَ لَا وَاحِدٌ وَ اللَّهِ إِنَّكُمُ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ﴿وَ قالُوا ما لَنا لا نَرى رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ إِنَّ ذلِكَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ﴾(ص:۶۴–۶۲) ثُمَّ قَالَ طَلَبُوکُمْ وَ اللَّهِ فِی النَّارِ فَمَا وَجَدُوا مِنْکُمْ أَحَداً^[۱]

»

«

میسر گوید: «نزد امام صادق(ع) بودم، پرسید: حال یارانت چگونه است؟ گفتم قربانت، ما در نزد آنان از یهود و نصرانی و مجوس و مشرک بدتر هستیم. امام که تکیه زده بود، نشست. و گفت: چه گفتی؟ گفتم: بخدا سوگند که ما شیعه در نزد مخالفان از یهود و مسیحی و مجوس و افراد مشرک، بدتر هستیم، امام فرمود: به خدا سوگند از شماها دو تن هم به دوزخ نروند. نه، به خدا که یکی هم نرود؛ به خدا سوگند شماها هستید که خداوند در قرآن فرمود: «(اهل جهنم) می‌‌‌‌‌‌گویند: ما را چه شده [افرادی]‌‌ ای که از اشرارشان می‌‌‌‌‌‌شمردیم، نمی‌بینیم. آیا ما آنان را به ناحق به مسخره گرفتیم [و اکنون در بهشت جای دارند] یا [در دوزخ‌‌‌اند و] دیدگان ما به آنان نمی‌افتد؟!» سپس فرمود: به خدا شما را در دوزخ جستجو کنند و از شماها هیچ‌کس را نیابند».

»

سند حدیث و علت درخواست تکرار

میسر بن عبدالعزیز یکی از اصحاب و راویان امام باقر(ع) و از افراد نزدیک به امام صادق(ع) بود و مورد اطمینان معرفی شده است.^[۲] علامه مجلسی سند این حدیث را موثق و قابل استناد دانسته است.^[۳]

امام صادق(ع) در زمان سخن گفتن راوی تکیه داده بود و با شنیدن سخنان راوی دوباره نشست. در شرح این حالت یعنی کسی که نشسته و یکباره بلند می‌شود یا نوع نشستنش را عوض می‌کند، گفته‌اند که این‌گونه حرکات در نشست و برخاست‌ها به خاطر تعجب از شنیدن سخنان است.^[۴]

برخی نیز می‌گویند انسان با شنیدن سخنان بزرگ و پراهمیت از حالت تکیه دادن بلند می‌شود.^[۵] دوباره پرسیدن امام صادق(ع) و تغییر حالت دادن در نوع نشستنش از این جهت نبوده که متوجه سخنان میسر نشده است، بلکه امام از شنیدن این سخن به تعجب آمده و به متکایی که تکیه داده بود، برخاست و دوباره نشست.

منابع

↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ش، ج۸، ص۷۸، حدیث۳۲.
↑ تفرشى، مصطفى بن حسين، نقد الرجال، قم، موسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۳۳۵. سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۷۹.
↑ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۲۵، ص۱۷۹.
↑ مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضة ، المکتبه الاسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق، ج۳، ص۱۷۶.
↑ قزوينى، ملا خليل بن غازى، الشافي في شرح الكافي، دار الحدیث؛ قم، چاپ اول، ۱۴۲۹ق / ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۱۳۷.

[1] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ش، ج۸، ص۷۸، حدیث۳۲.

[2] تفرشى، مصطفى بن حسين، نقد الرجال، قم، موسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۳۳۵. سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۷۹.

[3] مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۲۵، ص۱۷۹.

[4] مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضة ، المکتبه الاسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق، ج۳، ص۱۷۶.

[5] قزوينى، ملا خليل بن غازى، الشافي في شرح الكافي، دار الحدیث؛ قم، چاپ اول، ۱۴۲۹ق / ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۱۳۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-در روایتی میسر بن عبد العزیز از برخورد مخالفان با شیعیان سخن می‌گوید و [[امام صادق(ع)]]  که بر متکایی تکیه زده بود، برخاسته و از میسر می‌پرسد سخنش را تکرار کند. این دوباره پرسیدن حضرت و درخواست تکرار، به خاطر تعجب از سخن راوی بود نه اینکه امام صادق(ع) به سخنان میسر بن عبد العزیز دقیق گوش نمی‌داد و سخنان وی را درست نشنیده بود زیرا این کار از شأن امام معصوم به دور است.
+میسر بن عبدالعزیز از برخورد مخالفان با شیعیان سخن می‌گفت و [[امام صادق(ع)]] که بر متکایی تکیه زده بود، برخاسته و از میسر می‌خواهد دوباره سخنش را بگوید. دوباره پرسیدن امام و درخواست تکرار را به خاطر تعجب از سخن راوی گفته‌اند و نه بخاطر دقیق گوش ندادن و درست نشنیدن.
-== متن حدیث ==
+==متن حدیث==
-{{عربی بزرگ|عَنْ مُيَسِّرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ كَيْفَ أَصْحَابُكَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَنَحْنُ عِنْدَهُمْ أَشَرُّ مِنَ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا قَالَ وَ كَانَ مُتَّكِئاً فَاسْتَوَى جَالِساً ثُمَّ قَالَ كَيْفَ قُلْتَ قُلْتُ وَ اللَّهِ لَنَحْنُ عِنْدَهُمْ أَشَرُّ مِنَ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَا تَدْخُلُ النَّارَ مِنْكُمُ اثْنَانِ لَا وَ اللَّهِ وَ لَا وَاحِدٌ وَ اللَّهِ إِنَّكُمُ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ {{قرآن| وَ قالُوا ما لَنا لا نَرى رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ إِنَّ ذلِكَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ |ترجمه= |سوره= ص|آیه=64-62}} ثُمَّ قَالَ طَلَبُوکُمْ وَ اللَّهِ فِی النَّارِ فَمَا وَجَدُوا مِنْکُمْ أَحَداً}}
+{{نقل قول|عَنْ مُيَسِّرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ كَيْفَ أَصْحَابُكَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَنَحْنُ عِنْدَهُمْ أَشَرُّ مِنَ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا قَالَ وَ كَانَ مُتَّكِئاً فَاسْتَوَى جَالِساً ثُمَّ قَالَ كَيْفَ قُلْتَ قُلْتُ وَ اللَّهِ لَنَحْنُ عِنْدَهُمْ أَشَرُّ مِنَ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ الْمَجُوسِ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَا تَدْخُلُ النَّارَ مِنْكُمُ اثْنَانِ لَا وَ اللَّهِ وَ لَا وَاحِدٌ وَ اللَّهِ إِنَّكُمُ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ {{قرآن| وَ قالُوا ما لَنا لا نَرى رِجالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ إِنَّ ذلِكَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ |ترجمه= |سوره= ص|آیه=۶۴–۶۲}} ثُمَّ قَالَ طَلَبُوکُمْ وَ اللَّهِ فِی النَّارِ فَمَا وَجَدُوا مِنْکُمْ أَحَداً<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ش، ج۸، ص۷۸، حدیث۳۲.</ref>}}
-میسر گوید: «نزد امام صادق(ع) بودم، پرسید: حال هم مذهبان و یارانت چگونه است؟ گفتم: قربانت، ما در نزد آنان از یهود و نصرانی و مجوس و  مشرک بدتریم. امام که تکیه زده بود، برخاست نشست. و سپس فرمود: چه گفتی؟ گفتم: بخدا سوگند که ما شیعه درنزد مخالفان از جهود و ترسا و گبر و آنها که مشرکند بدتر هستیم، در پاسخ فرمود: هلا (نه، هرگز) بخدا سوگند از شماها دو تن هم به دوزخ نروند. نه بخدا که یکی هم نرود؛ به خدا سوگند شماها هستید که خداوند عزوجل فرموده است: {{قرآن||ترجمه = و گویند (دوزخیان) چه شده است ما را مردانی را در دوزخ ننگریم که آنها را از اشرار برمی‌شمردیم. ما آنان را به باد مسخره می‌گرفتیم (یعنی مذهب آنها را بازیچه می‌شمردیم) یا بلکه دیده ما از آنها لغزیده است (از بس کوچکند به چشم ما نمی‌آیند). راستی که این حق است و درست که دوزخیان با هم ستیزه کنند. ترجمه= |سوره= ص|آیه=۶۴–۶۲}} سپس فرمود:به خدا شما را در دوزخ جستجو کنند و از شماها هیچ‌کس را نیابند».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، روضه کافی، ترجمه: کمره‌ای، محمد باقر، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، چاپ اول، 1382ش، ج1، ص145، حدیث32.</ref>
+{{نقل قول|میسر گوید: «نزد امام صادق(ع) بودم، پرسید: حال یارانت چگونه است؟ گفتم قربانت، ما در نزد آنان از یهود و نصرانی و مجوس و  مشرک بدتر هستیم. امام که تکیه زده بود، نشست. و گفت: چه گفتی؟ گفتم: بخدا سوگند که ما شیعه در نزد مخالفان از یهود و مسیحی و مجوس و افراد مشرک، بدتر هستیم، امام فرمود: به خدا سوگند از شماها دو تن هم به دوزخ نروند. نه، به خدا که یکی هم نرود؛ به خدا سوگند شماها هستید که خداوند در قرآن فرمود: «(اهل جهنم) می‌‌‌‌‌‌گویند: ما را چه شده [افرادی]‌‌ ای که از اشرارشان می‌‌‌‌‌‌شمردیم، نمی‌بینیم. آیا ما آنان را به ناحق به مسخره گرفتیم [و اکنون در بهشت جای دارند] یا [در دوزخ‌‌‌اند و] دیدگان ما به آنان نمی‌افتد؟!» سپس فرمود: به خدا شما را در دوزخ جستجو کنند و از شماها هیچ‌کس را نیابند».}}
-== سند حدیث ==
+==سند حدیث و علت درخواست تکرار==
-میسر بن عبدالعزیز یکی از اصحاب و راویان [[امام باقر(ع)]] و از خواص [[امام صادق(ع)]] بود و از آن دو امام روایات زیادی نقل کرده و مورد اطمینان و وثوق می‌باشد.<ref>سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، 1418ق، ج2، ص579.</ref> علامه مجلسی سند حدیث را موثق و قابل استناد دانسته است.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، 1404ق، ج25، ص179.</ref>
+میسر بن عبدالعزیز یکی از اصحاب و راویان [[امام باقر(ع)]] و از افراد نزدیک به امام صادق(ع) بود و مورد اطمینان معرفی شده است.<ref>تفرشى، مصطفى بن حسين، نقد الرجال، قم، موسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۳۳۵. سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۵۷۹.</ref> [[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] سند این حدیث را موثق و قابل استناد دانسته است.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۲۵، ص۱۷۹.</ref>
-== راز درخواست تکرار سخنان راوی توسط امام ==
+امام صادق(ع) در زمان سخن گفتن راوی تکیه داده بود و با شنیدن سخنان راوی دوباره نشست. در شرح این حالت یعنی کسی که نشسته و یکباره بلند می‌شود یا نوع نشستنش را عوض می‌کند، گفته‌اند که این‌گونه حرکات در نشست و برخاست‌ها به خاطر تعجب از شنیدن سخنان است.<ref>مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضة ، المکتبه الاسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق، ج۳، ص۱۷۶.</ref>
-[[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] سیره عملی [[پیامبر اسلام(ص)]] را توجه به همه اهل مجلس دانسته که در گوش دادن به سخنان‌شان رعایت دقت را داشتند.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1403ق، ص80. طبرسی (ره)، مکارم الأخلاق، ترجمه میر باقری، سید ابراهیم، فراهانی، تهران، چاپ دوم، 1365ش، ج1، ص29.</ref> در این حدیث نیز، امام صادق(ع) به متکا تکیه داده و سخنان راوی را به دقت گوش می‌داد. با شنیدن سخنان راوی دوباره نشست. در شرح این حالت یعنی کسی که نشسته و یکباره بلند می‌شود یا نوع نشستنش را عوض می‌کند، برخی از شرح دهندگان روایات گفته‌انداینگونه حرکات در نشست و برخاست‌ها به خاطر تعجب از شنیدن برخی سخنان است.<ref>مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الكافي-الأصول و الروضة ، المکتبه الاسلامیه، تهران، چاپ: اول، 1382 ق، ج3، ص176.</ref> برخی نیز می‌گویند انسان با شنیدن سخنان بزرگ و اهمیت‌دار از حالت تکیه دادن بلند می‌شود. <ref>قزوينى، ملا خليل بن غازى، الشافي في شرح الكافي، دار الحدیث؛ قم، چاپ  اول، 1429ق / 1387ش، ج2، ص137.</ref>با این توضیح، دوباره پرسیدن امام صادق(ع) و تغییر حالت دادن در نوع نشستنش از این جهت نبوده که متوجه سخنان میسر نشده است، بلکه امام از شنیدن این سخن به تعجب آمده و به متکایی که تکیه داده بود، برخاست و نشست.
+برخی نیز می‌گویند انسان با شنیدن سخنان بزرگ و پراهمیت از حالت تکیه دادن بلند می‌شود.<ref>قزوينى، ملا خليل بن غازى، الشافي في شرح الكافي، دار الحدیث؛ قم، چاپ  اول، ۱۴۲۹ق / ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۱۳۷.</ref> دوباره پرسیدن امام صادق(ع) و تغییر حالت دادن در نوع نشستنش از این جهت نبوده که متوجه سخنان میسر نشده است، بلکه امام از شنیدن این سخن به تعجب آمده و به متکایی که تکیه داده بود، برخاست و دوباره نشست.
+==منابع==
-== منابع ==
 {{پانویس}}
 {{شاخه
- | شاخه اصلی = حدیث
+| شاخه اصلی = حدیث
 | شاخه فرعی۱ = اخلاق
 | شاخه فرعی۲ =
 | شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
- | شناسه =
+| شناسه = شد
- | تیترها =
+| تیترها = تیتر
- | ویرایش =
+| ویرایش =
- | لینک‌دهی =
+| لینک‌دهی = شد
- | ناوبری =
+| ناوبری =
- | نمایه =
+| نمایه =
- | تغییر مسیر =
+| تغییر مسیر =
- | ارجاعات =
+| ارجاعات =
- | بازبینی نویسنده =
+| بازبینی نویسنده =
- | بازبینی =
+| بازبینی =
- | تکمیل =
+| تکمیل =
- | اولویت =
+| اولویت =
- | کیفیت =
+| کیفیت =
 }}
 {{پایان متن}}