شیوه برخورد با تندخو: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}چگونه باید با فرد تندخو برخورد کرد؟
{{سوال}}چگونه باید با فرد تندخو، به‌ویژه نوجوان برخورد کرد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''شیوه برخورد با تندخو''' را به دور از طرح موضوعات بحث‌برانگیز و غیر ضروری، و با توجه به منافع شخصی آنان دانسته‌اند؛ زیرا یکی از [[عوامل خشم|عوامل تندخویی]]، در خطر دیدن منافع معرفی شده است. پرهیز از [[خشم]] در مقابل تندخویی، تحسین ویژگی‌های مثبت و احترام به اعتقادات، از دیگر نکته‌های برخورد با افراد تندخو است.


در برخورد با نوجوان تندخو، سفارش شده که باید شرایط خاص دوران نوجوانی نیز در نظر گرفته شود. یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی، عصبانیت و پرخاشگری است و به باور برخی، تندخویی در دوران نوجوانی اگر به افراط کشیده نشود، پدیده‌ای طبیعی است. در برخورد با نوجوان تندخو، باید تلاش شود از [[انتقاد]]های غیر ضروری پرهیز شود؛ زیرا گفته شده [[انتقاد|انتقاد کردن]] باعث پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌شود.


==در نوجوانی==
== تقویت رابطه با تندخو ==
نوجوانی يكي از بحراني‎ترين دوره‎هاي زندگي است<ref>براي مطالعه بيشتر ر.ك: شرفي، محمدرضا، دنياي نوجوان، انتشارات تربيت، چاپ چهارم، ۱۳۷۶، فصل ۲.</ref>، در اين دوره تحولات و تغييرات عميقي در افكار و عقايد، باورها و احساسات و ويژگي‎هاي افراد به وجود مي‎آيد. شناخت اين ويژگي‎ها هم براي خود فرد مفيد و راهگشا است و هم براي ديگران كه با نوجوان در ارتبا طند.
در برخورد با فرد تندخو و تقویت رابطه با او نکته‌هایی گفته شده است:
* پرهیز از موضوعات بحث‌برانگیز: برای تقویت رابطه با فرد تندخو، باید از طرح موضوعاتی که باعث ناراحتی و [[خشم|عصبانیت]] او می‌شود، پرهیز کرد.
* احترام: یکی از عوامل پرخاشگری این است که فرد احساس می‌کند به شخصیت او [[توهین]] شده؛ از این رو، سفارش شده به [[عقاید]] و اندیشه‌های او احترام گذاشته و در مخالفت با او موضع‌گیریِ صریح نشود.
* تحسین: یکی از شیوه‌های برقراری روابط دوستانه و جلوگیری از پرخاشگری افراد، برجسته سازی و تحسین توانایی‌های مثبت آنها است. تحسین توانایی‌ها، احساس خوبی در فرد ایجاد کرده و از تندخویی او می‌کاهد.
* توجه به منافع طرف مقابل: یکی از عوامل ناراحتی و عصبانیت این است که فرد منافع خود را در خطر می‌بیند.
* پرهیز از خشم: برای تقویت رابطه با فرد تندخو، باید به همان میزان که او تندخو است، [[صبر]] و حوصله داشت و از خشم در برابر او پرهیز شود. در بیشتر موقعیت‌ها، متانت و وقار در مقابل پرخاشگریِ دیگران، موجب [[پشیمانی]] و شرمندگی آنها می‌شود.
* توجه به ظرفیت‌های [[خانواده|خانوادگی]] فرد مقابل: توقع برای خوب بودن افراد، باید با توجه به ظرفیت‌های آنان باشد. ممکن است شرایط خانوادگی و [[تربیت|تربیتی]] او، باعث تندخو شدن وی گردیده باشد.


شما نيز در همين دوره حساس و بحراني زندگي خود قرار داريد. بايد ويژگي‎هاي دوره نوجواني را بشناسيد؛ زيرا شناخت و آشنايي با اين ويژگي‎ها هم براي خود شما بسيار مفيد و ارزشمند است و هم در اين كه چگونه با دوست نوجوانتان برخورد و رابطه داشته باشيد، مفيد است. اينكه دوست شما تند مي‎شود و در روابط و برخوردهاي اجتماعي خود، حساسيت و عصبانيت از خود نشان مي‎دهد مربوط به ويژگي دوره سنّي وي مي‎باشد؛ زيرا عصبانيت و پرخاشگري يكي از ويژگي‎هاي دوره سنّي نوجوانان است؛ بنابراين اگر به اندازه افراطي و بيش از حدّ نباشد، كاملاً يك پديده طبيعي است.<ref>احمدي، سيد احمد، روان شناسي نوجوانان و جوانان، انتشارات رودكي، چاپ اول، ۱۳۶۹.</ref>
== درمان تندخو ==
{{همچنین ببینید|راه‌های کنترل خشم}}
[[نصیحت|نصحیت کردن]] فرد تندخو، زمانی که خشمگین است، باعث افزایش [[خشم]] او می‌شود. در این موقعیت‌ها توصیه به صبر شده تا طرف مقابل از حالت خشم بیرون آید. سپس از [[راه‌های کنترل خشم|راه‌های درمان خشم]] برای [[راهنمایی]] او بهره برد.


== روش برخورد ==
[[امام خمینی]]، در کتاب شرح حدیث جنود و عقل، فرد خشمگین را نسبت به [[موعظه]] و [[نصیحت]]، ناشنوا دانسته است. به گفته او، راهنمایی او تا وقتی خشمگین باشد، ممکن نیست.
اینکه نحوه برخورد شما باید با ایشان چگونه باشد، لازم است به این اصل اساسی و مهم توجه داشته باشید که شما و همچنین دیگر دوستان و اطرافیان وی باید به گونه‌ای با ایشان برخورد کنند که وی این مرحله را به خوبی پشت سر بگذارد و در روابط اجتماعی خود مهارت‌های لازم را کسب کند؛<ref>برای مطالعه بیشتر ر.ک. شرفی، محمد رضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۸۰، ص۲۵–۲۱.</ref> بنابراین در روش برخورد خود با ایشان باید به این نکات توجه داشته باشید.


امام خمینی (ره) با یک تشبیه زیبا و عمیق و دقیق، در مورد درمان خشم و عصبانیت می‌فرماید: «مَثَل انسان در حال شعلهٔ آتش غضب، مثل غاری است که در او آتش فراوان افروخته شود، به طوری که از شعله و دود پر گردد، و در آن هوا و دود و اشتعال محتقن و محتبل گردد، و نفیرها و صداهای سخت از آن بیرون آید، و شعله‌های آتش در هم پیچد، و نائره آن روزافزون گردد. در این حال، علاج آن بسیار مشکل شود، و خاموش نمودن آن ممکن نگردد؛ زیرا که هر چه در او افکنند از برای علاج شعله‌های فروزان و برافروخته، آن را بخورد و بلع کند و جزو خود کند و بر مادهٔ آن افزایش پیدا شود. از این جهت انسان در حال نائرهٔ آتش غضب، کور شود از رشد و هدایت، و کر شود از موعظه و نصیحت؛ بلکه موعظه در این حال سبب ازدیاد غضب او شود و مایهٔ شعلهٔ نائره آن گردد. از برای این شخص راه چاره‌ای در این حال نیست.»<ref>موسوی خمینی، روح الله، «شرح حدیث جنود عقل و جهل» همان.</ref>
== برخورد با نوجوان تندخو ==
در برخورد با [[نوجوان|نوجوانی]] که دچار تندخویی است، باید شرایط خاص دوران نوجوانی در نظر گرفته شود. دوران نوجوانی یکی از دوره‌های بحرانی زندگی، دانسته شده است.<ref>برای مطالعه بیشتر نگاه کنید به شرفی، محمدرضا، دنیای نوجوان، انتشارات تربیت، چاپ چهارم، ۱۳۷۶، فصل ۲.</ref> در این دوره تغییرات عمیقی در اندیشه‌ها، [[عقاید|باورها]]، احساسات و ویژگی‌های افراد به وجود می‌آید. شناخت این ویژگی‌ها، برای برخورد درست با نوجوان، ضروری است.


== چند نکته برای تقویت رابطه ==
یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی، عصبانیت و پرخاشگری است. به باور برخی، اگر تندخویی در دوره نوجوانی به‌شکل افراطی و بیش از اندازه نباشد، پدیده‌ای طبیعی است.<ref>احمدی، سید احمد، روان‌شناسی نوجوانان و جوانان، انتشارات رودکی، چاپ اول، ۱۳۶۹.</ref>
۱. آگاهی بخشی


به دوست خود باید بفهمانید که در زندگی رقابت‌ها، تبعیض‌ها، شکست‌ها و محرومیت‌ها نیز وجود دارد و باید این آمادگی را پیدا کند تا از این عوامل هراسی نداشته باشد.
گاهی پرخاشگری نوجوانان به دلیل این است که حمایت و [[محبت]] کافی از سوی [[والدین]] دریافت نکرده‌اند. روابط ناسالم در خانواده سبب می‌شود، نوجوانان در جامعه و با برخورد با [[دوست|دوستان]]، دچار تندخویی و خشم‌های بی‌جا شوند.


۲. پرهیز از موضوعات بحث‌برانگیز
در ایجاد ارتباط با نوجوان، باید تلاش شود از [[انتقاد]]های غیر ضروری پرهیز شود؛ زیرا گفته شده انتقاد کردن، باعث پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌گردد.<ref>برای مطالعه بیشتر نگاه کنید به الوود چپمن، نگرش مثبت، ترجمه فهیمه نظری، نشر ایز ایران، چاپ اول، ۱۳۸۰.</ref>
 
سعی کنید در برخوردها و روابط خود با ایشان از طرح مسائل و موضوعاتی که باعث ناراحتی و عصبانیت وی می‌شود، جدّاً پرهیز کنید.
 
۳. احترام
 
بطور صریح و در مقابل وی موضع‌گیری نکنید. وقتی درباره موضوعی صحبت می‌کند یا نظر می‌دهد، به عقاید و افکار وی احترام بگذارید. بسیاری از مواقع عصبانیت و پرخاشگری افراد برای آن است که احساس می‌کنند به شخصیت آنها توهین شده است؛ بنابراین حفظ و رعایت احترام وی یکی از عوامل مؤثر در کاهش رفتارهای نابهنجار و ایجاد روابط سالم با ایشان است.
 
۴. صمیمیت صادقانه
 
روابط دوستانه و صمیمی با ایشان داشته باشید؛ در برخی از مواقع عصبانیت و پرخاشگری نوجوانان به سبب عدم دریافت حمایت و محبت از سوی والدین است. روابط ناسالم در خانواده باعث می‌شود که نوجوانان در جامعه و با دوستان و همکلاسی‌های خود نیز روابط ناسالم برقرار نموده و بااندک مسئله ای ناراحت شوند.
 
۵. انتقاد عالمانه
 
هیچ‌گاه به وی انتقاد نکنید. تقریباً همیشه انتقاد کردن باعث رفتارهای چون پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌شود، از این رو سعی کنید از برخورد منفی و انتقاد جدّاً پرهیز نمایید.<ref>برای مطالعه بیشتر ر.ک. الوود چپمن، نگرش مثبت، ترجمه فهیمه نظری، نشر ایز ایران، چاپ اول، ۱۳۸۰.</ref>
 
۶. تحسین
 
توانایی‌ها و جنبه‌های مثبت ایشان را مورد تحسین قرار دهید. یکی از روش‌های برقراری روابط صمیمانه و جلوگیری رفتارهای پرخاشگری و عصبانیت افراد، برجسته سازی و تحسین توانایی‌های مثبت آنها است. تحسین توانایی‌های دوستتان احساس خوبی در وی ایجاد می‌کند تا در روابط خود با شما تُندی نکند.
 
۷. توجه به منافع طرف مقابل
 
وقتی با ایشان صحبت می‌کنید، منافع ایشان را در نظر بگیرید، یکی از عوامل عمده ناراحتی و عصبانیت ایشان احتمالاً این است که منافع خود را در خطر می‌بیند. اگر این گونه فکر می‌کند، بعد از این سعی کنید منافع ایشان را نیز در نظر داشته باشید.
 
۸. صبر و متانت
 
اگر او اخلاقی تند دارد ما که با او در ارتباطیم باید به همان میزان متانت و صبر و حوصله داشته باشیم و از کوره در نرویم. به‌طور معمول رفتار متانت انگیز در مقابل پرخاشگری دیگران موجب پشیمانی و شرمندگی طرف مقابل می‌شود؛ هر چند که به روی نیاورد.
 
۹. توجه ظرفیت‌های خانوادگی؛ فرهنگی تربیتی فرد مقابل
 
ما در زندگی با افراد مختلفی روبرو می‌شویم و با بعضی هم دوست شده و رابطه صمیمی تری بر قرار می‌کنیم؛ اما نباید این نکته را فراموش کرد که آنها از خانواده‌های مختلف با تربیت‌های مختلف اند و ما نباید توقع یکسانی از همه آدم‌ها داشته باشیم. درست است که کار بد برای همه بد و کار خوب برای همه خوب است؛ ولی توقع برای خوب بودن افراد باید طبق توجه به ظرفیت‌های آنان صورت بپذیرد.
 
شاید کسی که الآن ما عصبانیت او را می‌بینیم تاکنون سعی کرده خیلی از عیوب خود را بر طرف کند و هنوز نتوانسته به این عیبش رسیدگی کند. به هر روی بهتر است که ما گنجایش طرف مقابل را در نظر بگیریم و به او در بهتر شدنش کمک کنیم.
 
مرحله بعدی، مرحله درمان است و خلاصه آن چنین است که: از نظر زمانی باید توجه داشت که در حال شعله‌ور بودن آتش غضب و خشم نباید دست به درمان زد یا فرد خشمگین را نصیحت نمود. باید صبر کرد تا شعلهٔ خشم فروکش کند، آنگاه راهکارهای علمی و عملی را در قالب دستورالعمل اخلاقی و… ارائه کرد.
 
امام خمینی (ره) با یک تشبیه زیبا و عمیق و دقیق، در مورد درمان خشم و عصبانیت می‌فرماید: «مَثَل انسان در حال شعلهٔ آتش غضب، مثل غاری است که در او آتش فراوان افروخته شود، به طوری که از شعله و دود پر گردد، و در آن هوا و دود و اشتعال محتقن و محتبل گردد، و نفیرها و صداهای سخت از آن بیرون آید، و شعله‌های آتش در هم پیچد، و نائره آن روزافزون گردد. در این حال، علاج آن بسیار مشکل شود، و خاموش نمودن آن ممکن نگردد؛ زیرا که هر چه در او افکنند از برای علاج شعله‌های فروزان و برافروخته، آن را بخورد و بلع کند و جزو خود کند و بر مادهٔ آن افزایش پیدا شود. از این جهت انسان در حال نائرهٔ آتش غضب، کور شود از رشد و هدایت، و کر شود از موعظه و نصیحت؛ بلکه موعظه در این حال سبب ازدیاد غضب او شود و مایهٔ شعلهٔ نائره آن گردد. از برای این شخص راه چاره‌ای در این حال نیست.»<ref>موسوی خمینی، روح الله، «شرح حدیث جنود عقل و جهل» همان.</ref>
 
مرحله بعدی، مرحله درمان است و خلاصه آن چنین است که: از نظر زمانی باید توجه داشت که در حال شعله‌ور بودن آتش غضب و خشم نباید دست به درمان زد یا فرد خشمگین را نصیحت نمود. باید صبر کرد تا شعلهٔ خشم فروکش کند، آنگاه راهکارهای علمی و عملی را در قالب دستورالعمل اخلاقی و… ارائه کرد.
 
{{مطالعه بیشتر}}
 
== مطالعه بیشتر ==
* حورایی، صمیمیت، تأثیرگذاری و نفوذ، دکلمه گران، چاپ شانزدهم، ۱۳۸۱ش.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۷۰: خط ۳۵:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = اخلاق
  | شاخه اصلی = اخلاق
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
| شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
|شاخه فرعی۲ = خشم
| شاخه فرعی۲ = خشم
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده =  
| بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[ar:طریقة التعامل مع التنمر]]
[[es:Cómo lidiar con el mal temperamento]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۲

سؤال
چگونه باید با فرد تندخو، به‌ویژه نوجوان برخورد کرد؟

شیوه برخورد با تندخو را به دور از طرح موضوعات بحث‌برانگیز و غیر ضروری، و با توجه به منافع شخصی آنان دانسته‌اند؛ زیرا یکی از عوامل تندخویی، در خطر دیدن منافع معرفی شده است. پرهیز از خشم در مقابل تندخویی، تحسین ویژگی‌های مثبت و احترام به اعتقادات، از دیگر نکته‌های برخورد با افراد تندخو است.

در برخورد با نوجوان تندخو، سفارش شده که باید شرایط خاص دوران نوجوانی نیز در نظر گرفته شود. یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی، عصبانیت و پرخاشگری است و به باور برخی، تندخویی در دوران نوجوانی اگر به افراط کشیده نشود، پدیده‌ای طبیعی است. در برخورد با نوجوان تندخو، باید تلاش شود از انتقادهای غیر ضروری پرهیز شود؛ زیرا گفته شده انتقاد کردن باعث پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌شود.

تقویت رابطه با تندخو

در برخورد با فرد تندخو و تقویت رابطه با او نکته‌هایی گفته شده است:

  • پرهیز از موضوعات بحث‌برانگیز: برای تقویت رابطه با فرد تندخو، باید از طرح موضوعاتی که باعث ناراحتی و عصبانیت او می‌شود، پرهیز کرد.
  • احترام: یکی از عوامل پرخاشگری این است که فرد احساس می‌کند به شخصیت او توهین شده؛ از این رو، سفارش شده به عقاید و اندیشه‌های او احترام گذاشته و در مخالفت با او موضع‌گیریِ صریح نشود.
  • تحسین: یکی از شیوه‌های برقراری روابط دوستانه و جلوگیری از پرخاشگری افراد، برجسته سازی و تحسین توانایی‌های مثبت آنها است. تحسین توانایی‌ها، احساس خوبی در فرد ایجاد کرده و از تندخویی او می‌کاهد.
  • توجه به منافع طرف مقابل: یکی از عوامل ناراحتی و عصبانیت این است که فرد منافع خود را در خطر می‌بیند.
  • پرهیز از خشم: برای تقویت رابطه با فرد تندخو، باید به همان میزان که او تندخو است، صبر و حوصله داشت و از خشم در برابر او پرهیز شود. در بیشتر موقعیت‌ها، متانت و وقار در مقابل پرخاشگریِ دیگران، موجب پشیمانی و شرمندگی آنها می‌شود.
  • توجه به ظرفیت‌های خانوادگی فرد مقابل: توقع برای خوب بودن افراد، باید با توجه به ظرفیت‌های آنان باشد. ممکن است شرایط خانوادگی و تربیتی او، باعث تندخو شدن وی گردیده باشد.

درمان تندخو

نصحیت کردن فرد تندخو، زمانی که خشمگین است، باعث افزایش خشم او می‌شود. در این موقعیت‌ها توصیه به صبر شده تا طرف مقابل از حالت خشم بیرون آید. سپس از راه‌های درمان خشم برای راهنمایی او بهره برد.

امام خمینی، در کتاب شرح حدیث جنود و عقل، فرد خشمگین را نسبت به موعظه و نصیحت، ناشنوا دانسته است. به گفته او، راهنمایی او تا وقتی خشمگین باشد، ممکن نیست.

برخورد با نوجوان تندخو

در برخورد با نوجوانی که دچار تندخویی است، باید شرایط خاص دوران نوجوانی در نظر گرفته شود. دوران نوجوانی یکی از دوره‌های بحرانی زندگی، دانسته شده است.[۱] در این دوره تغییرات عمیقی در اندیشه‌ها، باورها، احساسات و ویژگی‌های افراد به وجود می‌آید. شناخت این ویژگی‌ها، برای برخورد درست با نوجوان، ضروری است.

یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی، عصبانیت و پرخاشگری است. به باور برخی، اگر تندخویی در دوره نوجوانی به‌شکل افراطی و بیش از اندازه نباشد، پدیده‌ای طبیعی است.[۲]

گاهی پرخاشگری نوجوانان به دلیل این است که حمایت و محبت کافی از سوی والدین دریافت نکرده‌اند. روابط ناسالم در خانواده سبب می‌شود، نوجوانان در جامعه و با برخورد با دوستان، دچار تندخویی و خشم‌های بی‌جا شوند.

در ایجاد ارتباط با نوجوان، باید تلاش شود از انتقادهای غیر ضروری پرهیز شود؛ زیرا گفته شده انتقاد کردن، باعث پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌گردد.[۳]

منابع

  1. برای مطالعه بیشتر نگاه کنید به شرفی، محمدرضا، دنیای نوجوان، انتشارات تربیت، چاپ چهارم، ۱۳۷۶، فصل ۲.
  2. احمدی، سید احمد، روان‌شناسی نوجوانان و جوانان، انتشارات رودکی، چاپ اول، ۱۳۶۹.
  3. برای مطالعه بیشتر نگاه کنید به الوود چپمن، نگرش مثبت، ترجمه فهیمه نظری، نشر ایز ایران، چاپ اول، ۱۳۸۰.