تقسیم‌بندی موضوعی فقه شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۱۲
تقسیم‌بندی‌های مختلفی از علم فقه در میان علماء شیعه عنوان گردیده است. یکی از این تقسیم‌بندی‌ها را محقق حلّی در کتاب شرایع الاسلام انجام داده است که علاوه بر باب‌بندی، تقسیم‌بندی کلی را از فقه به دست داده است. محقق حلی فقه را به چهار قسم تقسیم کرده که عبارت است از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام.
ابواب فقه
محقق حلّی فقه را به چهار قسمت کلّی تقسیم کرده و هر یک نیز دارای ابواب زیادی هستند که اصطلاحاً هر کدام از باب‌های فقهی را نیز «کتاب» نامیده است و آن چهار قسمت کلّی از این قرارند: عبادات، عقود، ایقاعات و احکام. بر اساس این تقسیم‌بندی که به فرموده شهید مطهری یکی از بهترین تقسیم‌بندی‌هاست، علم فقه دارای ۵۱ باب می‌باشد.[۱]
عبادت
عبادات: کارهایی که به عنوان تکلیف برای انسان هستند و شرط قبولی آنها قصد قربت است. محقق حلّی عبادات را به ده باب تقسیم نموده که بدین قرار است:
۱. طهارت ۲. صلاه ۳. زکات ۴. خمس ۵. صوم ۶. اعتکاف ۷. حج ۸. عمره ۹. جهاد ۱۰. امر به معروف و نهی از منکر
عقود
عقود: معاملاتی که نیازمند رضایت دو طرف هستند و نیازمند صیغه هستند و قصد قربت نیز لازم ندارند. بلکه رضایت یک طرف کافی است. بخش عقود به نوزده باب تقسیم شده است:
۱. تجارت ۲. رهن ۳. مفلس ۴. حجر ۵. ضمان ۶. صلح ۷. شرکت ۸. مضاربه ۹. مزارعه و مساقات ۱۰. ودیعه ۱۱. عاریه ۱۲. اجاره ۱۳. وکالت ۱۴. وقوف و صدقات ۱۵. سکنی و حبس ۱۶. سبق و رمایه ۱۷. وصیت ۱۸. هبه ۱۹. نکاح
ایقاعات
ایقاعات: معاملاتی که نه نیازمند رضایت طرفین هستند و نه قصد قربت به عبارتی؛ صرف نظر کردن یک طرف است از حق خود. ایقاعات دارای یازده باب می‌باشد که بدین قرار است:
۱. طلاق ۲. خلع و مبارات ۳. ظهار ۴. ایلاء ۵. لعان ۶. عتق ۷. تدبیر و مکاتبه و استیلاد ۸. جعاله، ۹. اقرار، ۱۰. أیمان (قسم خوردن)، ۱۱. نذر.
احکام
احکام: اموری که قصد قربت شرط قبولی آنها نمی‌باشد و نیازمند صیغه هم نیستند بلکه حکمی است که خدا تشریع کرده و لازم الاجرا خواهد بود. بخش احکام نیز یازده بخش ذکر شده است:
۱. صید و ذباحه ۲. اطعمه و اشربه ۳. غصب ۴. احیاء موات ۵. شفعه ۶. لقطه ۷. فرایض (مسائل ارث) ۸. قضاء ۹. شهادات ۱۰. حدود و تعزیرات ۱۱. قصاص[۲]
مطالعه بیشتر
۱. حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، سید محمد هاشمی، ج۲، چ چهارم، دادگستر ۷۹.
۲. مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، ناصر کاتوزیان، تهران، چ بیست و ششم، ۱۳۷۹.