روایت «من و علی پدران این امت هستیم»: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
  |شاخه فرعی۱ = منابع‌شناسی
  |شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
  |شاخه فرعی۲ = علم رجال
  |شاخه فرعی۲ = علم رجال
  |شاخه فرعی۳ =
  |شاخه فرعی۳ =
خط ۱۲: خط ۱۲:


== سند روایت ==
== سند روایت ==
حدیث من و علی دران این امت هستیم در مصادر روایی شیعه و سنی آمده است. در بحار الانوار دو باب برای همین عنوان باز شده است،<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تهران، اسلامیه، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۵ق، ج۳۶، ص۵ و ۲۷۵.</ref> و به جز روایات وارده از اهل سنّت،<ref>ر. ک. همین دو باب بحارالانوار، ج۲۳، ص۵ و ۲۵۷.</ref> بیش از ۲۰ حدیث از انواع روایت (مرسل و مسند) در آن گرد آمده و مطابق این سند از تواتر معنایی برخودرار است؛ مراد از تواتر آن است که تعداد راویان در هر طبقه به اندازه‌ای برسد که از تبانی آنها بر کذب ایمن باشد و مراد از تواتر معنایی آن است که الفاظ متن روایات با هم اختلاف‌هایی دارند لیکن همه آنها در دلالت بر معنای مورد نظر مشترک هستند.<ref>شیخ بهایی، وجیزه در خلاصه علم درایه، جزوه تایپی.</ref>
حدیث من و علی دران این امت هستیم در مصادر روایی شیعه و سنی آمده است. در بحار الانوار دو باب برای همین عنوان باز شده است،<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تهران، اسلامیه، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۵ق، ج۳۶، ص۵ و ۲۷۵.</ref> و به جز روایات وارده از اهل سنّت،<ref>ر. ک. همین دو باب بحارالانوار، ج۲۳، ص۵ و ۲۵۷.</ref> بیش از ۲۰ حدیث از انواع روایت مرسل و مسند در آن گرد آمده و مطابق این سند از تواتر معنایی برخودرار است؛ مراد از تواتر آن است که تعداد راویان در هر طبقه به اندازه‌ای برسد که از تبانی آنها بر کذب ایمن باشد و مراد از تواتر معنایی آن است که الفاظ متن روایات با هم اختلاف‌هایی دارند لیکن همه آنها در دلالت بر معنای مورد نظر مشترک هستند.<ref>شیخ بهایی، وجیزه در خلاصه علم درایه، جزوه تایپی.</ref>


== معنای پدر امت ==
== معنای پدر امت ==

نسخهٔ ‏۹ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۸

سؤال

در روایتی از پیامبر(ص) آمده: من و علی پدران این امت هستیم، منظور از حدیث چیست؟ آیا سند حدیث معتبر است؟


سند روایت

حدیث من و علی دران این امت هستیم در مصادر روایی شیعه و سنی آمده است. در بحار الانوار دو باب برای همین عنوان باز شده است،[۱] و به جز روایات وارده از اهل سنّت،[۲] بیش از ۲۰ حدیث از انواع روایت مرسل و مسند در آن گرد آمده و مطابق این سند از تواتر معنایی برخودرار است؛ مراد از تواتر آن است که تعداد راویان در هر طبقه به اندازه‌ای برسد که از تبانی آنها بر کذب ایمن باشد و مراد از تواتر معنایی آن است که الفاظ متن روایات با هم اختلاف‌هایی دارند لیکن همه آنها در دلالت بر معنای مورد نظر مشترک هستند.[۳]

معنای پدر امت

معنی لغوی «اب» در کتب لغت مجمع البحرین اب را «پدر» معنی کرده و گفته است: عرب، گاهی به عمو هم پدر می‌گوید.[۴] راغب اصفهانی با توجه به استعمال در موارد اضافه به اسم‌ها و وصف‌ها، مثل ابوالحرب، ابوالاضیاف، می‌گوید: اب، پدر است و هر کس که سبب ایجاد یا اصلاح یا بروز چیزی باشد پدر آن چیز خوانده می‌شود … و روایت شده که پیامبر(ص) به علی(ع) فرمود: من و تو پدران این امتیم» و بعد می‌گوید: ابوالحرب به برافروزنده جنگ، و ابوالاضیاف به رسیدگی کننده به امور میهمانان گفته می‌شود.[۵]

امت در این حدیث معنی «پدر» و تفاوت آن را با پدر جسمانی را روشن می‌کند زیرا قرآن پدر جسمانی بودن پیامبر(ص) برای کسی را نفی می‌کند.[۶] در بسیاری از اوقات مضافٌ الیه معنی مضاف را مقید به خود می‌کند. امت، نقطه شروعی در تکوّن خود دارد و باید کسی سنگ بنای امت را نهاده باشد. پیامبر(ص) نقش بنیان‌گذار در این تکوّن را داشته است. امیر مؤمنان(ع) نیز درباره این مقدم بودن پیامبر می‌فرماید: کسی از من پیش‌تر و متقدم نیست مگر احمد.[۷] رسول خدا(ص) در تعبیری محبّت آمیز، ناگفته اشاره می‌کنند که اگر علی(ع) در لیله المبیت و در جنگ احد و خیبر و احزاب نبود، این امت واحده شکل نمی‌گرفت.[۸] در امور اجتماعی و سیاسی نیز نقش پدری بر امّت خود را ظاهر می‌سازد از جنبه معرفتی و معنوی مباحث مرتبط با آخرت و شفاعت که در روایات نیز به آن پرداخته شده، نقش اساسی دارد.

کاربردها معنای پدر

واژه پدر از چند جهت مورد کاربرد است؛

  • شناخت شخص؛ زمانی که گفته می‌شود فلانی پدر فلانی است، تا افراد و قبایل و نژادها و … شناسایی شوند. پیامبر و امام علی نیز اسباب شناسایی مسلمانان و شیعیان در دنیا و آخرت هستند.
  • وظایف حقوقی، بیانگر حقوقی است که پدر و مادر و فرزندان بر یکدیگر دارند و نیز مسئولیت‌های متقابل؛ وظیفه هدایت از طرف خدای متعال به عهده ایشان است و حق اطاعت دارند و در مقابل پیروان این دو بزرگوار نیز در صورت انجام وظیفه پیروی، استحقاق شفاعت و حمایت از سوی ایشان را پیدا می‌کنیم.
  • ارتباط عاطفی؛ مطابق آیات قرآن و برخی احادیث بیش از پدر و مادر نسبت به مردم عطوفت دارند و اولی بالمؤمنین هستند.
  • ارتباط فطری؛ شاید این تعبیر کمک کند که نحوه ارتباط شخصیت پیروان با پیامبر و امامان بهتر فهمیده شود و از راه فطرت در برابر ایشان احساس وظیفه شود.


مطالعه بیشتر

۱ـ بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، ج۳۶، ص۵.


منابع

  1. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تهران، اسلامیه، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۵ق، ج۳۶، ص۵ و ۲۷۵.
  2. ر. ک. همین دو باب بحارالانوار، ج۲۳، ص۵ و ۲۵۷.
  3. شیخ بهایی، وجیزه در خلاصه علم درایه، جزوه تایپی.
  4. مجمع البحرین، ماده اب.
  5. مفردات الفاظ القرآن، ماده اب.
  6. احزاب/۴۰.
  7. محمد بن یعقوب، کافی، تهران، اسلامیه، ج۱، ص۱۹۸.
  8. پیامبر(ص) می‌فرماید: حق علی بر مسلمانان مانند حق پدر بر فرزندانش است.