مهلت دادن خداوند به ابلیس

سؤال

خداوند در سوره «ص» آیه ۸۱ به شیطان مهلت داده است؛ آن روز چه روزی است؟

ابلیس از فرمان خداوند به سجده بر آدم(ع) خودداری کرد و مورد لعن خداوند قرار گرفت. ابلیس از خداوند درخواست کرد ﴿إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ؛ تا روزی که انسان‌ها برانگیخته می‌شوند.﴾(سوره حجر:۳۶) به او مهلت دهد. خداوند به او تا ﴿إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ؛ تا روز و زمان معین، مهلت داده شده‌ای.﴾(حجر:۳۸)

خداوند در سوره «ص» آیه «۸۳–۷۱» قصه ابلیس و تمرد او از اوامر خداوند و مهلت خواستن او را بیان می‌کند و از زبان ابلیس می‌گوید: ﴿قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ؛ شیطان گفت: پروردگارا! مرا تا روزی که انسان‌ها برانگیخته می‌شوند مهلت ده، فرمود: تو از مهلت داده شدگانی، ولی تا روز و زمان معین﴾

در این که «روز وقت معلوم» چه روزی است میان مفسران اختلاف است. عده‌ای آن روز را پایان جهان می‌دانند. و برخی هم می‌گویند روزی است که جز خدا کسی نمی‌داند. احادیث معصومین نشان می‌دهد که ابلیس بین نفحه اول و دوم می‌میرد. نویسنده المیزان معتقد است که ابلیس قبل از قیامت می‌میرد. زیرا ابلیس تقاضا کرده بود تا قیمت زنده بماند اما خداوند پاسخ داد تا روز وقت معلوم.

مطالعه بیشتر

۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۹، ص۳۴۳.

۲. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۵، ص۶۱۳.

۳. امام مهدی، سیدکاظم قزوینی، نشر الهادی، ص۷۹۲–۸۰۵.