روح‌القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۵ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۳

سؤال

روح القدس در قرآن کیست؟

روح القدس دو بار در قرآن آمده است و نظر همه مفسران این است که مقصود از روح القدس همان جبرئیل(ع) است.

روح القدس، نام دیگر جبرئیل

روح القدس دو بار در قرآن ذکر شده است:﴿وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ؛ و او (عیسی) را با «روح القدس» تأييد كرديم﴾(بقره:۸۷) و ﴿قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ؛ بگو: آن را روح القدس از طرف پروردگارت به حق فرود آورده است.﴾(نحل:۱۰۲) مفسران اتفاق دارند که روح القدس همان جبرئیل(ع) است. بعضی اقوال ضعیف هم وجود دارد که روح القدس را انجیل می‌دانند.

نظرات مفسران

مرحوم طبرسی در تفسیر مجمع البیان ذیل آیه ۸۷ سوره بقره می‌نویسد: مراد از روح القدس جبرئیل(ع) است (که نظر قتاده و سدی و ضحاک و ربیع نیز همین است) و ابن زید می‌گوید مراد از روح القدس، انجیل است، همان‌طور که قرآن را روح نامیده‌اند،^[۱] و ضحاک از ابن‌عباس نقل می‌کند که «روح» اسمی است که عیسی(ع) بوسیله آن مرده‌ها را زنده می‌کرد. در ادامه مرحوم طبرسی می‌گوید، قوی‌ترین نظرها، گفته کسی است که گوید: مراد جبرئیل(ع) است.^[۲]

فخر رازی در تفسیرکبیر چنین می‌گوید: در این که مراد از روح چیست نظرات مختلف است. نظر اول این است که: مراد جبرائیل است و علت اینکه جبرائیل را روح نامیده‌اند چند وجه دارد؛ ۱. مراد از روح القدس یعنی روحی که مقدس است… و بخاطر جایگاه بلند مرتبه‌ آن در نزد خدا؛ ۲. چون بوسیله جبرئیل دین زنده می‌شود، همان‌طور که بدن بوسیله روح زنده می‌شود؛ زیرا جبرائیل مأمور آوردن وحی به سوی انبیاء است و پیامبران بوسیله آن دین را زنده می‌کنند؛ ۳. چون روحانیت در این فرشته غلبه دارد… نظر دوم: مراد انجیل است همان‌گونه که درباره قرآن آمده: روحاً من امرنا (شوری:۵۲) و وجه نامگذاری به این نام به خاطر این است که چون دین بوسیله آن زنده می‌شود و مصالح دنیا بخاطر انجیل منظم و ردیف می‌شود. نظر سوّم: اسمی که عیسی(ع) بوسیله آن مرده‌ها را زنده می‌کرد… چون جبرائیل از هوای نورانی، لطیف خلق شده، بیشتر به روح شباهت دارد، از این رو اطلاق اسم روح بر جبرائیل اولویت دارد.^[۳]

علامه مجلسی در بحار الانوار می‌گوید: روح القدس، اسم دیگر جبرائیل(ع) است و با اذن خدا انبیاء و ائمه(ع) را به وسیلهٔ علم تربیت و تأیید می‌کرد و الروح، اسم ملکی دیگر است که روز قیامت خدا می‌فرماید: یوم یقوم الروح.^[۴]

آیت الله مصباح یزدی در معارف قرآن چنین می‌گوید: تطبیق آیه ﴿قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ؛ بگو: آن را روح القدس از طرف پروردگارت به حق فرود آورده است.﴾(نحل:۱۰۲) با آیه ﴿قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَىٰ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ؛ به آنان كه با جبريل دشمنى مى‌ورزند، بگو: اوست كه اين آيات را به فرمان خدا بر دل تو نازل كرده است.﴾(بقره:۹۷) نشان می‌دهد روح القدس همان جبرئیل است.^[۵]

آیت الله مکارم شیرازی، در تفسیر نمونه ذیل آیه، ۸۷ سوره بقره چنین می‌گوید: مفسران بزرگ درباره روح القدس تفسیرهای گوناگونی دارند: ۱. برخی گفته‌اند منظور جبرئیل است، شاهد این سخن آیه ۱۰۲، نحل است. اما چرا جبرئیل را روح القدس می‌گویند؟ به خاطر این است که از طرفی جنبه روحانیت در فرشتگان مسئله روشنی است و اطلاق «روح» بر آن‌ها کاملاً صحیح است، و اضافه کردن آن به «القدس» اشاره به پاکی و قداست فوق‌العاده این فرشته است.۲. بعضی دیگر معتقدند «روح القدس» همان نیروی غیبی است که عیسی(ع) را تأیید می‌کرد. ۳. بعضی از مفسران نیز روح القدس را به معنی «انجیل» تفسیر کرده‌اند. ولی دو تفسیر اول نزدیکتر به نظر می‌رسد.^[۶]

مطالعه بیشتر

۱. تفسیر نمونه، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، ج۱، ص۳۲۹.

۲. معارف قرآن، مصباح یزدی، ج۱–۳، ص۲۸۵.

منابع

↑ آیه ۵۲ سوره شوری
↑ طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ج۱، ص۱۹۹، ذیل آیه ۷۸ بقره.
↑ کلام فخررازی، تفسیر کبیر، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ه‍، ج۱، ص۵۹۶، چاپ رحلی.
↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۰۶، ذیل ح ۱۶ باب ۱۶ و ج۲۵، ص۴۰، باب ۲، ذیل ح ۱۱، و ج۶۱، ص۶۳، باب ۴۲، ذیل حدیث ۵۰.
↑ مصباح، محمد تقی، معارف قرآن، قم، انتشارات مدرسه امام خمینی، ج۳، ص۲۸۵.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱۱، ص۳۲۹.

[1] آیه ۵۲ سوره شوری

[2] طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ج۱، ص۱۹۹، ذیل آیه ۷۸ بقره.

[3] کلام فخررازی، تفسیر کبیر، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ه‍، ج۱، ص۵۹۶، چاپ رحلی.

[4] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۰۶، ذیل ح ۱۶ باب ۱۶ و ج۲۵، ص۴۰، باب ۲، ذیل ح ۱۱، و ج۶۱، ص۶۳، باب ۴۲، ذیل حدیث ۵۰.

[5] مصباح، محمد تقی، معارف قرآن، قم، انتشارات مدرسه امام خمینی، ج۳، ص۲۸۵.

[6] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱۱، ص۳۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-فرشته بزرگ روح القدس چگونه فرشته‌ای است؟ و فرق آن با فرشتگان دیگر چگونه است توضیح دهید؟
+روح القدس در قرآن کیست؟{{پایان سوال}}
-{{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-روح القدس دو بار در قرآن آمده است و نظر همه مفسران این است که مقصود از روح القدس همان جبرئیل است.
+روح القدس دو بار در قرآن آمده است و نظر همه مفسران این است که مقصود از روح القدس همان [[جبرئیل(ع)]] است.
 == روح القدس، نام دیگر جبرئیل ==
-[[مرحوم طبرسی]] در تفسیر مجمع البیان ذیل آیه ۸۷ سوره بقره {{قرآن|وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ|ترجمه=و او (عیسی) را با «روح القدس» تأييد كرديم}} می‌نویسد: مراد از روح القدس جبرئیل(ع) است (که نظر قتاده و سدی و ضحاک و ربیع نیز همین است) و ابن زید می‌گوید مراد از روح القدس، انجیل است، همان‌طور که قرآن را روح نامیده‌اند،<ref>آیه ۵۲ سوره شوری</ref> و ضحاک از ابن‌عباس نقل می‌کند که «روح» اسمی است که عیسی(ع) بوسیله آن مرده‌ها را زنده می‌کرد. در ادامه مرحوم طبرسی می‌گوید، قوی‌ترین نظرها، گفته کسی است که گوید: مراد جبرئیل(ع) است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ج۱، ص۱۹۹، ذیل آیه ۷۸ بقره.</ref>
+روح القدس دو بار در قرآن ذکر شده است:{{قرآن|وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ|ترجمه=و او (عیسی) را با «روح القدس» تأييد كرديم|سوره=بقره|آیه=۸۷}} و {{قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ|ترجمه=بگو: آن را روح القدس از طرف پروردگارت به حق فرود آورده است.|سوره=نحل|آیه=۱۰۲}} مفسران اتفاق دارند که روح القدس همان جبرئیل(ع) است. بعضی اقوال ضعیف هم وجود دارد که روح القدس را انجیل می‌دانند.
-[[فخر رازی]] در [[تفسیرکبیر]] چنین می‌گوید: در این که مراد از روح چیست نظرات مختلف است. نظر اول این است که: مراد جبرائیل است و علت اینکه جبرائیل را روح نامیده‌اند چند وجه دارد؛ ۱. مراد از روح القدس یعنی روحی که مقدس است… و بخاطر جایگاه بلند مرتبه‌ آن در نزد خدا؛ ۲. چون بوسیله جبرائیل دین زنده می‌شود، همان‌طور که بدن بوسیله روح زنده می‌شود؛ زیرا جبرائیل مأمور آوردن وحی به سوی انبیاء است و پیامبران بوسیله آن دین را زنده می‌کنند؛ ۳. چون روحانیت در این فرشته غلبه دارد… نظر دوم: مراد انجیل است همان‌گونه که درباره قرآن آمده: روحاً من امرنا (شوری:۵۲) و وجه نامگذاری به این نام به خاطر این است که چون دین بوسیله آن زنده می‌شود و مصالح دنیا بخاطر انجیل منظم و ردیف می‌شود. نظر سوّم: اسمی که عیسی(ع) بوسیله آن مرده‌ها را زنده می‌کرد… چون جبرائیل از هوای نورانی، لطیف خلق شده، بیشتر به روح شباهت دارد، از این رو اطلاق اسم روح بر جبرائیل اولویت دارد…<ref>کلام فخررازی، تفسیر کبیر، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ه‍، ج۱، ص۵۹۶، چاپ رحلی.</ref>
+== نظرات مفسران ==
-نظر علامه مجلسی  از بحار الانوار: روح القدس، اسم دیگر جبرائیل(ع) است و با اذن خدای تبارک و تعالی انبیاء و ائمه(ع) را به وسیلهٔ علم تربیت و تأیید می‌کرد و الروح، اسم ملکی دیگر است که روز قیامت خدا می‌فرماید: یوم یقوم الروح…<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۰۶، ذیل ح ۱۶ باب ۱۶ و ج۲۵، ص۴۰، باب ۲، ذیل ح ۱۱، و ج۶۱، ص۶۳، باب ۴۲، ذیل حدیث ۵۰.</ref>
+* [[مرحوم طبرسی]] در [[تفسیر مجمع البیان]] ذیل آیه ۸۷ [[سوره بقره]] می‌نویسد: مراد از روح القدس جبرئیل(ع) است (که نظر قتاده و سدی و ضحاک و ربیع نیز همین است) و ابن زید می‌گوید مراد از روح القدس، انجیل است، همان‌طور که قرآن را روح نامیده‌اند،<ref>آیه ۵۲ سوره شوری</ref> و ضحاک از ابن‌عباس نقل می‌کند که «روح» اسمی است که عیسی(ع) بوسیله آن مرده‌ها را زنده می‌کرد. در ادامه مرحوم طبرسی می‌گوید، قوی‌ترین نظرها، گفته کسی است که گوید: مراد جبرئیل(ع) است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ج۱، ص۱۹۹، ذیل آیه ۷۸ بقره.</ref>
-آیت الله مصباح در معارف قرآن چنین گوید: آیه {{قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ|ترجمه=بگو: آن را روح القدس از طرف پروردگارت به حق فرود آورده است.|سوره=نحل|آیه=۱۰۲}} ظاهراً روح القدس در تطبیق با آیه‌ای دیگر، حضرت جبرائیل(ع) است (بقره۹۷):{{قرآن|قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَىٰ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ|ترجمه=به آنان كه با جبريل دشمنى مى‌ورزند، بگو: اوست كه اين آيات را به فرمان خدا بر دل تو نازل كرده است.|سوره=بقره|آیه=۹۷}}<ref>مصباح، محمد تقی، معارف قرآن، قم، انتشارات مدرسه امام خمینی، ج۳، ص۲۸۵.</ref>
+* [[فخر رازی]] در [[تفسیرکبیر]] چنین می‌گوید: در این که مراد از روح چیست نظرات مختلف است. نظر اول این است که: مراد جبرائیل است و علت اینکه جبرائیل را روح نامیده‌اند چند وجه دارد؛ ۱. مراد از روح القدس یعنی روحی که مقدس است… و بخاطر جایگاه بلند مرتبه‌ آن در نزد خدا؛ ۲. چون بوسیله جبرئیل دین زنده می‌شود، همان‌طور که بدن بوسیله روح زنده می‌شود؛ زیرا جبرائیل مأمور آوردن وحی به سوی انبیاء است و پیامبران بوسیله آن دین را زنده می‌کنند؛ ۳. چون روحانیت در این فرشته غلبه دارد… نظر دوم: مراد انجیل است همان‌گونه که درباره قرآن آمده: روحاً من امرنا (شوری:۵۲) و وجه نامگذاری به این نام به خاطر این است که چون دین بوسیله آن زنده می‌شود و مصالح دنیا بخاطر انجیل منظم و ردیف می‌شود. نظر سوّم: اسمی که عیسی(ع) بوسیله آن مرده‌ها را زنده می‌کرد… چون جبرائیل از هوای نورانی، لطیف خلق شده، بیشتر به روح شباهت دارد، از این رو اطلاق اسم روح بر جبرائیل اولویت دارد.<ref>کلام فخررازی، تفسیر کبیر، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۱۷ه‍، ج۱، ص۵۹۶، چاپ رحلی.</ref>
-آیت الله مکارم، در تفسیر نمونه ذیل آیه، ۸۷ بقره چنین گوید: مفسران بزرگ درباره روح القدس تفسیرهای گوناگونی دارند:
+* [[علامه مجلسی]] در بحار الانوار می‌گوید: روح القدس، اسم دیگر جبرائیل(ع) است و با اذن خدا انبیاء و ائمه(ع) را به وسیلهٔ علم تربیت و تأیید می‌کرد و الروح، اسم ملکی دیگر است که روز قیامت خدا می‌فرماید: یوم یقوم الروح.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۰۶، ذیل ح ۱۶ باب ۱۶ و ج۲۵، ص۴۰، باب ۲، ذیل ح ۱۱، و ج۶۱، ص۶۳، باب ۴۲، ذیل حدیث ۵۰.</ref>
-۱. برخی گفته‌اند منظور جبرئیل است، شاهد این سخن آیه ۱۰۲، نحل است: {{قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ|ترجمه=بگو: آن را روح القدس به حق از جانب پروردگارت نازل كرده است|سوره=نحل|آیه=۱۰۲}} اما چرا جبرئیل را روح القدس می‌گویند؟ به خاطر این است که از طرفی جنبه روحانیت در فرشتگان مسئله روشنی است و اطلاق «روح» بر آن‌ها کاملاً صحیح است، و اضافه کردن آن به «القدس» اشاره به پاکی و قداست فوق‌العاده این فرشته است.
+* [[آیت الله مصباح یزدی]] در معارف قرآن چنین می‌گوید: تطبیق آیه {{قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ|ترجمه=بگو: آن را روح القدس از طرف پروردگارت به حق فرود آورده است.|سوره=نحل|آیه=۱۰۲}}  با آیه {{قرآن|قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَىٰ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ|ترجمه=به آنان كه با جبريل دشمنى مى‌ورزند، بگو: اوست كه اين آيات را به فرمان خدا بر دل تو نازل كرده است.|سوره=بقره|آیه=۹۷}} نشان می‌دهد روح القدس همان جبرئیل است.<ref>مصباح، محمد تقی، معارف قرآن، قم، انتشارات مدرسه امام خمینی، ج۳، ص۲۸۵.</ref>
-۲. بعضی دیگر معتقدند «روح القدس» همان نیروی غیبی است که عیسی(ع) را تأیید می‌کرد…
+* [[آیت الله مکارم شیرازی]]، در [[تفسیر نمونه]] ذیل آیه، ۸۷ سوره بقره چنین می‌گوید: مفسران بزرگ درباره روح القدس تفسیرهای گوناگونی دارند: ۱. برخی گفته‌اند منظور جبرئیل است، شاهد این سخن آیه ۱۰۲، نحل است. اما چرا جبرئیل را روح القدس می‌گویند؟ به خاطر این است که از طرفی جنبه روحانیت در فرشتگان مسئله روشنی است و اطلاق «روح» بر آن‌ها کاملاً صحیح است، و اضافه کردن آن به «القدس» اشاره به پاکی و قداست فوق‌العاده این فرشته است.۲. بعضی دیگر معتقدند «روح القدس» همان نیروی غیبی است که [[حضرت عیسی(ع)|عیسی(ع)]] را تأیید می‌کرد. ۳. بعضی از مفسران نیز روح القدس را به معنی «انجیل» تفسیر کرده‌اند. ولی دو تفسیر اول نزدیکتر به نظر می‌رسد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱۱، ص۳۲۹.</ref>{{پایان پاسخ}}
-۳. بعضی از مفسران نیز روح القدس را به معنی «انجیل» تفسیر کرده‌اند. ولی دو تفسیر اول نزدیکتر به نظر می‌رسد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱۱، ص۳۲۹.</ref>{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}